indeks osób (S)

pianista i pedagog; ur. 1 kwietnia 1901, Bogusławka koło Łucka (Wołyń); zm. 21 czerwca 1964, Kraków. Uczył się gry na fortepianie pod kierunkiem Antoniego Sygietyńskiego w Instytucie Muzycznym w Warszawie. W latach 1921-22 studiował na Wydziale Filozoficznym na Uniwersytecie Warszawskim. Naukę gry na fortepianie kontynuował w Konserwatorium Warszawskim w klasie Józefa Turczyńskiego, którą ukończył dyplomem z wyróżnieniem w 1926.

Zadebiutował w Filharmonii Warszawskiej 24 października 1926, grając II Koncert fortepianowy c-moll Sergiusza Rachmaninowa. W 1927 wziął udział w I Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina i otrzymał nagrodę Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurków. W 1928 wyjechał do Paryża i dzięki Stowarzyszeniu Młodych Muzyków Polskich, kierowanemu przez Piotra Perkowskiego, poznał Ignacego Jana Paderewskiego. Mistrz, odkrywszy talent muzyczny Sztompki, przyjął go do grona swoich uczniów – Polaków. Do 1932 pianista otrzymywał stypendium Paderewskiego, odbywał z nim lekcje w paryskim Palais d’Orsay lub szwajcarskiej willi Riond-Bosson w Morges. Tu, 26 sierpnia 1931, odbył się koncert uczniów Paderewskiego, na którym, obok Sztompki, grali: Leopold Stanisław Szpinalski, Aleksander Brachocki, Zygmunt Dygat i Albert Tadlewski.

24 stycznia 1932 miał miejsce debiut Henryka Sztompki w Paryżu, podczas którego wykonał Fantazję polską Ignacego Jana Paderewskiego (z towarzyszeniem Orchestra Colonne pod dyrekcją Gabriela Pierné), 8 grudnia tego samego roku zagrał recital, składający się z utworów Ludwiga van Beethovena, Roberta Schumanna, Fryderyka Chopina, zakończony wielkim sukcesem. Od tej pory Sztompka rozpoczął aktywne życie artystyczne. W latach 1933-39 koncertował w całym kraju, na zaproszenie Karola Szymanowskiego, Grzegorza Fitelberga, Organizacji Ruchu Muzycznego (ORMUZ) oraz Polskiego Radia, z takimi artystami, jak Ewa Bandrowska-Turska (sopran), Stanisława Korwin-Szymanowska (sopran) – tournée po Polsce w 1934, Jan Kiepura (tenor), Eugenia Umińska (skrzypce). Występował również za granicą, m.in. w Londynie (tu zadebiutował recitalem chopinowskim w Grotrian Hall 9 marca 1934), Paryżu, Moskwie, Brukseli, Antwerpii, Liverpoolu, Hadze, Rotterdamie, Bukareszcie i Sofii.

Podczas II wojny światowej pianista nie występował publicznie. Po wojnie wrócił na estrady w kraju i odbył kilka zagranicznych tournées – grał w Anglii, Austrii, Belgii, Bułgarii, Brazylii, Czechosłowacji, Danii, Francji, Holandii, Islandii, wschodnich i zachodnich Niemczech, Szwecji, Turcji, na Węgrzech i Związku Radzieckim, a jego występy zyskiwały uznanie krytyki i publiczności.
Trzonem repertuaru Henryka Sztompki były dzieła Fryderyka Chopina, za interpretacje których był wysoko ceniony. Ale z równym powodzeniem grał Sonatę fortepianową d-moll op. 31 Ludwiga van Beethovena, Karnawał Roberta Schumanna, Preludia Claude’a Debussey’ego, utwory Maurice’a Ravela, Sergiusza Rachmaninowa (m.in. Koncert fortepianowy c-moll), Karola Szymanowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego (przede wszystkim jego Fantazję polską, a także wiele miniatur fortepianowych).
Zarejestrował wszystkie mazurki, kilka nokturnów, polonezów i preludiów Chopina, Fantazję polską Paderewskiego, Koncert fortepianowy c-moll Rachmaninowa oraz Larghetto z Koncertu fortepianowego f-moll Chopina, pochodzące z wykonania publicznego w Lipsku z udziałem miejscowej orkiestry radiowej, prowadzonej przez Hermanna Abendrotha (1952).

Równocześnie z działalnością koncertową Henryk Sztompka zajmował się pracą pedagogiczną. W latach 1936-39 prowadził klasę fortepianu w Konserwatorium Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego w Toruniu, podczas okupacji brał udział w tajnym nauczaniu. W latach 1945-64 uczył gry na fortepianie w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (od 1955 na stanowisku profesora nadzwyczajnego, od 1958 profesora zwyczajnego), w 1957 został kierownikiem Katedry Fortepianu, a od 1957 do 1963 pełnił funkcję prorektora krakowskiej uczelni. Uczniami jego byli m.in.: Regina Smendzianka (najpierw w Konserwatorium w Toruniu, później w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie), Krystyna Kotowicz, Zofia Zagajewska-Szlezer, Maria Szeligiewicz-Iwanejko, Anna Drozdowska-Missona, Joachim Gudel, Małgorzata Ptak-Kociołek, Irena Woźniakowska-Rudolf, Ewa Sobol, Andrzej Kurylewicz, Teresa Garbulińska, Bogna Hałacz-Weinbaum, Dorota Rajchel, Karol Tarnowski, Maria Korecka i Tania Achot-Haroutounian (późniejsza laureatka III nagrody na VI Konkursie Chopinowskim w 1960). Pianista prowadził także kursy interpretacji utworów Fryderyka Chopina w Hochschule für Musik w Lipsku w 1956. Wielokrotnie brał udział w pracach jury międzynarodowych konkursów pianistycznych: im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1949, 1955, 1960 – jako wiceprzewodniczący jury), im. Marguerite Long i Jacquesa Thibauda w Paryżu (1953, 1955, 1959, 1961), w Rio de Janeiro (1957), im. José Viana da Motta w Lizbonie (1957), Międzynarodowego Konkursu Radiofonii Niemieckiej (ARD) w Monachium (1959, 1960), im. Piotra Czajkowskiego w Moskwie (1958 – wiceprzewodniczący, 1962), w Vercelli (1960) i Genewie (1962).
Jest autorem książki pt. Artur Rubinstein, wydanej przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne w 1966.

Henryk Sztompka został uhonorowany wieloma nagrodami i odznaczeniami, m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1937), Oficerskim Krzyżem Republiki Węgier (1948), Orderem Sztandaru Pracy II klasy (1949), Nagrodą Muzyczną miasta Krakowa (1949 i 1958), zespołową Nagrodą Państwową I stopnia (1950), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1955).

Zmarł po ciężkiej chorobie. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

literatura wybrana