Aleksander Michałowski,
pianista, kameralista, kompozytor i pedagog; ur. 17 maja 1851, Kamieniec Podolski; zm. 17 października 1938, Warszawa. Naukę gry na fortepianie rozpoczął pod kierunkiem matki w wieku 6 lat. W latach 1867-69 studiował w Konserwatorium Lipskim grę na fortepianie pod kierunkiem Theodora Cocciusa i Ignaza Moschelesa oraz kompozycję u Karla Heinricha Reineckego.W 1869 zadebiutował jako pianista, grając Koncert fortepianowy e-moll Fryderyka Chopina w sali Gewandhaus w Lipsku. Dysponował ogromnym repertuarem, zawierającym wszystkie preludia i fugi z Das Wohltemperierte Klavier Johanna Sebastiana Bacha (potrafił transponować je do dowolnych tonacji), wszystkie sonaty Ludwiga van Beethovena i wiele utworów m.in. Chopina, Moschelesa, Reineckego, Ferenca Liszta. Zawarł też bliską znajomość z Clarą Wieck-Schumann i grywał z nią na dwa fortepiany Andante z wariacjami Roberta Schumanna. W 1870 odbył pianistyczne studia uzupełniające pod kierunkiem Carla Tausiga w Berlinie. W 1871 spotykał się we Lwowie z Karolem Mikulim (uczniem Fryderyka Chopina) na konsultacjach artystycznych w zakresie interpretacji dzieł Chopina. W 1874 zamieszkał w Warszawie, gdzie 6 października 1875 wystąpił po raz pierwszy. Koncertował ponad 65 lat, niemal do końca życia – głównie w Polsce i co pewien czas wyjeżdżając do Niemiec, Austrii i Rosji (w Petersburgu występami w 1888 tak zachwycił Antoniego Rubinsteina, że kompozytor zaprosił go do Konserwatorium, by profesorom i studentom zademonstrował właściwą interpretację dzieł Chopina). Ponadto uprawiał kameralistykę, partnerując skrzypkowi Stanisławowi Barcewiczowi, a także grał w trio z Barcewiczem i wiolonczelistą Aleksandrem Wierzbiłłowiczem.
Aleksander Michałowski od 1874 do 1918 związany był z Instytutem Muzycznym w Warszawie – tu prowadził klasę fortepianu, od 1891 na stanowisku profesora. W 1918 uczył gry na fortepianie w szkole muzycznej przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym (od 1919 Wyższa Szkoła Muzyczna im. Fryderyka Chopina). Wykształcił kilka pokoleń pianistów, którymi byli m.in.: Stefania Allinówna, Zofia Buckiewiczowa-Ciborowska, Edwarda Chojnacka, Wiktor Chrapowicki, Róża Etkin, Janina Familier-Hepner, Zofia Frankiewicz, Witold Friemann, Bolesław Kon, Wanda Landowska, Jerzy Lefeld, Mischa Levitzki, Stanisław Nawrocki, Stefania Niekrasz, Henryk Pachulski, Ludomir Różycki, Piotr Rytel, Henryk Schulz-Evler, Władimir Sofronicki, Władysław Szpilman, Józef Śmidowicz, Juliusz Wertheim, Juliusz Wolfsohn, Bolesław Woytowicz, Aleksandr Zakin, Jerzy Żurawlew.
W jego redakcji zostało opublikowanych dla celów koncertowych i pedagogicznych kilkadziesiąt utworów różnych kompozytorów, w tym etiudy Johanna Baptisty Cramera, Gradus ad Parnassum Muzio Clementiego oraz 4 tomy sonatin fortepianowych dla wydawnictwa Strobla. Opracował także ćwiczenia przygotowujące do wykonania wszystkich etiud Fryderyka Chopina.
Aleksander Michałowski otrzymał wiele odznaczeń, m.in. Order Polonia Restituta III klasy.
aktualizacja: czerwiec 2008
WAŻNIEJSZE KOMPOZYCJE:
Berceuse Des-dur op. 1 na fortepian
Etude d’après l’Impromptu As-dur de F. Chopin op. 2 na fortepian
Feuille d’album D-dur op. 3 na fortepian
Gavotte g-moll op. 4 na fortepian
Mazurek fis-moll op. 5 na fortepian
Mazurek cis-moll op. 6 na fortepian
Mazurek f-moll op. 7 na fortepian
Menuet es-moll op. 8 na fortepian
Prélude b-moll op. 9 na fortepian *
Romance C-dur op. 10 na fortepian
Valse triste op. 11 na fortepian
Mélodie E-dur op. 12 na fortepian
Valse brillante As-dur op. 13 na fortepian
Prélude a-moll op. 14 na fortepian
Menuet G-dur op. 15 na fortepian
Mazourka As-dur op. 16 na fortepian
Mazurek cis-moll op. 17 na fortepian
Mazurek F-dur op. 18 na fortepian
Mazurek e-moll op. 19 na fortepian
Gavotte b-moll op. 20 na fortepian
Impromptu Des-dur op. 21 na fortepian *
Romance Des-dur op. 22 na fortepian
Valse A-dur op. 23 na fortepian
Rêverie A-dur op. 24 na fortepian
Pensée fugitive a-moll op. 25 na fortepian
Capriccietto (quasi polka) As-dur op. 26 na fortepian
Berceuse As-dur op. 27 na fortepian
Valse-impromptu G-dur op. 28 na fortepian
Valse mélancolique b-moll op. 29 na fortepian
Ballade op. 30 na fortepian
Mazurek h-moll op. 31 na fortepian
Cinq Préludes op. 33 na fortepian
Quatre Valse op. 34 na fortepian
Deux Bagatelles op. 35 na fortepian
Polonez gis-moll op. 36 na fortepian
