Polmic - FB

indeks osób (R)

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U V W Y Z

Piotr Radko,

kompozytor; ur. 29 kwietnia 1957, Kijany. Studiował kompozycję pod kierunkiem Edwarda Bogusławskiego w Akademii Muzycznej w Katowicach, którą ukończył w 1981. W latach 1981-1989 pracował jako asystent na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, wykładając przedmioty teoretyczno-muzyczne. Prywatne spotkania z Henrykiem Mikołajem Góreckim oraz Witoldem Lutosławskim wywarły istotny wpływ na dalszy rozwój muzyczny kompozytora.

W 1985 zadebiutował na Festiwalu „Warszawska Jesień” utworem Tren na wielką orkiestrę symfoniczną (1984). Jego utwory były wykonywane w wielu krajach Europy, a także w Japonii i Stanach Zjednoczonych. Kilka kompozycji zostało nagranych dla Polskiego Radia oraz utrwalonych na płytach kompaktowych.

Piotr Radko jest laureatem wielu konkursów kompozytorskich: w 1981 otrzymał I nagrodę na Konkurskie Młodych Związku Kompozytorów Polskich za Poemat kontemplacji na 8 instrumentów smyczkowych (1981), w 1988 – III nagrodę na Konkursie Kompozytorskim im. Karola Szymanowskiego za Sonety na flet, klawesyn i instrumenty smyczkowe (1986), w 1991 – II nagrodę na Konkursie Młodych Kompozytorów im. Tadeusza Bairda za Epitafium-Metamorfozy na orkiestrę kameralną (1991), w 1993 – III nagrodę na Konkursie Kompozytorskim im. Grażyny Bacewicz za Cantabile. Allegro con fuoco na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1993), w 1995 – II nagrodę na Konkursie Kompozytorskim z okazji 50-lecia Związku Kompozytorów Polskich za Sinfoniettę na orkiestrę (1994), w 1997 – II nagrodę na Konkursie Kompozytorskim im. Karola Szymanowskiego w Warszawie za Studium na fortepian (1985). Ponadto otrzymał Nagrodę Artystyczną Wojewody Katowickiego (1989).

Od 1989 roku kompozytor zamieszkuje w Niemczech, prowadząc działalność kompozytorską i pedagogiczną. W 2008, z okazji wybrania miasta Essen na Kulturalną Stolicę Europy na rok 2010 (wraz z Zaglębiem Ruhry), katolicka parafia St. Barbara w Mülheim zwróciła się do kompozytora z zamówieniem z tej okazji utworu symfonicznego. W konsekwencji powstała kompozycja Festliche Mülheimer Konzertouwertüre na wielką orkiestrę. Prawykonanie odbyło się podczas uroczystego koncertu 11 marca 2010 w kościele St. Engelbert w Mülheim w obecności najwyższych wladz miejskich i kościelnych.

Od początku tworzenia kompozytor rozwija konsekwentnie własny język dźwiękowy na bazie skonstruowanych skal, przy czym melodyka i harmonia, jako glówne środki wyrazu, pełnią dominujacą rolę.

Piotr Radko jest członkiem zwyczajnym Związku Kompozytorów Polskich.

 

aktualizacja: 2003 (mk), 2018 (iz), 2021, 2022 (wa)

Strona internetowa kompozytora: www.piotr-radko.com

twórczość

Piotr Radko buduje i opiera swą postawę estetyczną i muzykę na głębokim poszanowaniu europejskiej spuścizny kompozytorskiej, zafascynowany szczególnie epoką późnoromantyczną i ekspresjonizmem, zwłaszcza ówczesnymi osiągnięciami na polu harmoniki, instrumentacji, rozwiązań fakturalnych i polifoniczno-kontrapunktycznych.

W indywidualny sposób przetwarza na gruncie symfoniki, która stanowi domenę poczynań Piotra Radki, dość wspomnieć o Trenie, obu Symfoniach czy Sinfonietcie, inspiracje i wzorce czerpane z dorobku takich mistrzów, jak Sergiusz Rachmaninow, Richard Strauss, Max Reger, Gustav Mahler czy z pełną jawnością Aleksander Skriabin, któremu dedykowana została Kantylena (2007) na orkiestrę symfoniczną, a ku któremu prowadzi także oczywisty wektor w przeznaczonym na orkiestrę smyczkową (2008) Poemacie ekspresji.

Istotny punkt odniesienia wyznacza Radce również pierwszy okres twórczości Arnolda Schönberga. Ich doświadczenia konstrukcyjne podejmuje Radko subiektywnie także w kameralistyce, interesuje go silnie tamten świat kompozytorski i etos dzieł jako składnik oraz współczynnik muzycznego światopoglądu artysty o wiele dekad młodszego, znającego już dążenia i procedury kompozytorskie zarówno kolejnych awangard jak i nurtów postmodernizmu, nie utożsamia się wszakże ani z jednym, ani z drugim traktem historycznym.

Mimo wyrazistego, chciałoby się rzec: romantyzującego tonu, dramatyzmu, wzniosłości i patosu dzieł, dba kompozytor o ścisłość formy i – jak powiada – o „harmoniczną tożsamość języka dźwiękowego”.
Ambicją artysty jest od zarania pracy twórczej maksymalne i logiczne wykorzystywanie wprowadzanej materii motywiczno-harmonicznej, precyzja narracji w skali tak mikrostruktur, jak i makro-formy, przy czym siła wyrazu kształtowanego wielokierunkowo w toku ewolucyjnych metamorfoz motywicznych i tematycznych punktów wyjścia nie przyjmuje tu charakteru programowo-literackiego, ale pozostaje w granicach konstrukcyjnego rygoru jako muzyka „absolutna”, chociaż słyszymy, iż owa muzyczna samoistność pulsuje bogatymi podtekstowymi przesłaniami duchowymi, które niekiedy dało by się – i pragnęło – bez trudu dookreślić słowem czy tytułem.

Autor wszakże, wierny sobie, trwa przy nazwach czysto muzycznych, czerpanych z terminologii profesjonalnej, unikając „psychologizowania” i „malowania”, starając się natomiast dopisać i przydać własne, specyficzne treści oraz pomysły kompozycyjne, fakturalne i formalne do zakresów wyznaczonych tradycjami (również neostylistycznymi) symfonii, koncertu instrumentalnego, sonaty czy wariacji. Świadom metod twórczych Beli Bartóka czy Oliviera Messiaena, a także poszukiwań późnego Skriabina – niezależnie od gatunku muzycznego i obsady instrumentalnej systematyzuje Radko materię dźwiękową (bez wykraczania jednak ku jakimkolwiek „poza-nutowym” artykulacjom sonorystycznym) według trzech skal „bazowych”, służących formowaniu pionów od strukturalnych drobin po wielodźwiękowe akordy. Skale owe są też przydatne w budowaniu przebiegów linearnych.

W drukowanym komentarzu autora towarzyszącym prawykonaniu Kantyleny przez Orkiestrę Filharmonii Śląskiej, po wskazaniu na fascynację Skriabina Chopinem, a można by tu wzbogacić galerię ważnych dla Radki źródeł o Szymanowskiego urzeczonego w pewnej fazie właśnie Rosjaninem, czytamy wyznanie oświetlające nie tylko Kantylenę, lecz także niektóre inne kluczowe opusy Piotra Radki; akcentuje on mianowicie maksymalne schromatyzowanie systemu dur-moll i jego przekroczenie zwłaszcza w ostatnich sonatach na fortepian w kierunku „śmiałych i oryginalnych rozwiązań harmonicznych”, które podobnie jak Skriabinowski sposób ewolucyjnego rozwijania konstrukcji dźwiękowych i paleta rodzajów ekspresji stanowiły korzenie mentalnościowe i technologiczne określające wspomnianą partyturę, jest zaś ona niewątpliwie charakterystycznym przykładem czytelnej i rozpoznawalnej już nie tylko analitycznie, lecz również słuchowo, właściwej Radce dźwiękowości, wyrazowości i składni kompozytorskiej.

Ryszard Gabryś

kompozycje

Invocatio et Psalmus na pięć instrumentów smyczkowych * (1983)
Sonata na fortepian nr 1 * (1983-84)
Tren na wielką orkiestrę symfoniczną * (1984)
Epitafium-Metamorfozy na orkiestrę kameralną * (1991)
Cantabile. Allegro con fuoco na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1993)
Introdukcja. Allegro barbaro na kontrabas z fortepianem * (1993)
Sinfonietta na orkiestrę * (1994)
Pięć utworów na fortepian * (1996)
Symfonia nr 2 na orkiestrę * (1998)
Sonata na fortepian nr 2 * (1998-99)
Koncert na kontrabas i orkiestrę * (2000)
Cztery bagatele na skrzypce i fortepian * (2000)
Sześć utworów na fortepian * (2002)
Postscriptum na orkiestrę smyczkową * (2003)
Sonata na wiolonczelę i fortepian * (2004)
Kantylena na orkiestrę symfoniczną (2005-2006)
Siedem miniatur na fortepian (2006)
Poemat ekspresji na 13 instrumentow smyczkowych (2007)
Adagio na orkiestrę symfoniczną (2008)
Festliche Mülheimer Konzertouvertüre na orkiestrę symfoniczną (2009)
Medytacja wielkanocna na orkiestrę smyczkową (2010)
Largo na klarnet i kwartet smyczkowy (2011)
Osiem utworów na fortepian (2011)
Preludia na fortepian (2011-2013)
Sonatina na flet i fortepian (2012)
Scherzo na obój i fortepian (2012)
Temat z wariacjami na klarnet i fortepian (2012)
Humoreska na fagot i fortepian (2012)
Sonatina na skrzypce i fortepian (2013)
Legenda na altówkę i fortepian (2014)
Nokturn na wiolonczelę i fortepian (2014)
Pieśń bez słów na fortepian (2014)
Małe studia na fortepian (2015)
Suita romantyczna na kwartet smyczkowy (2016)
Rondo concertante na orkiestrę symfoniczną (2017)
Elegia na fortepian (2018)
Intermezzo na fortepian  (2019)
Adagio II na orkiestrę symfoniczną (2019)
Sonata na fagot i fortepian (2020)
Sentymentalny walc na fortepian (2020)
Vocalise na chor a cappella (2021)
Nokturn na fortepian (2021)
Scherzo na fortepian (2022)
Quo Vadis na orkiestrę smyczkową (2022)
Epitafium na klarnet i fortepian (2023)

literatura wybrana

Bauman-Szulakowska Jolanta, Dziadek Magdalena, Turek Krystyna Utwory i publikacje członków katowickiego oddziału ZKP, Związek Kompozytorów Polskich – Oddział w Katowicach, Katowice 1994
Blechert Bożena Tradycja i nowatorstwo w „I Sonacie fortepianowej” Piotra Radko w: VII Międzynarodowa Sesja Naukowa „Muzyka fortepianowa”, Akademia Muzyczna w Gdańsku, Gdańsk 1987