Polmic - FB

indeks osób (S)

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U V W Y Z

Stefan Sutkowski,

muzykolog, oboista, organizator życia muzycznego i wydawca; ur. 7 marca 1932, Warszawa; zm. 22 kwietnia 2017, Warszawa. Studiował grę na oboju w klasie Józefa Klukowskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie (dyplom w 1955). W 1959 ukończył studia z zakresu muzykologii na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1954-74 był oboistą w Orkiestrze Filharmonii Narodowej. W 1957 zorganizował Musicae Antiquae Collegium Varsoviense. Był to pierwszy w Polsce zespół muzyki dawnej, grający na oryginalnych instrumentach z epoki. Został on w 1961 włączony do nowo utworzonej przez Sutkowskiego Sceny Kameralnej przy Filharmonii Narodowej, a ta dała początek Warszawskiej Operze Kameralnej.
Od chwili powstania Warszawskiej Opery Kameralnej Stefan Sutkowski całkowicie poświęcił się działalności tej placówki, pełniąc funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego. Pierwsze przedstawienie WOKLa serva padrona Giovanniego Battisty Pergolesiego – miało miejsce 4 września 1961. Sutkowski jednak za inaugurację uznaje wystawienie dzieła Pergolesiego kilka dni później, tj. 12 września 1961, w Starej Pomarańczarni w Łazienkach Królewskich.
Repertuar warszawskiej Opery cechuje ogromna różnorodność muzycznych stylów i form prezentowanych dzieł – od średniowiecznych misteriów (dramatów liturgicznych), poprzez opery wczesnego i późnego baroku (w tym nieznane lub zapomniane dzieła dawnej muzyki polskiej i obcej, z których wiele zostało wykonanych i nagranych przez zespoły WOK), opery klasyczne, XVIII-wieczne pantomimy, dzieła sceniczne Gioacchino Rossiniego, Gaetano Donizettiego, a także opery współczesnych kompozytorów polskich, spośród których kilka powstało na zamówienie WOK. Artyści Opery z powodzeniem wykonują również muzykę kameralną, oratoryjną i symfoniczną różnych epok. Z inicjatywy Sutkowskiego przy warszawskiej Operze zostały zorganizowane zespoły specjalizujące się w wykonywaniu muzyki oratoryjnej i cerkiewnej (Chór Muzyki Starocerkiewnej), w 1975 powstała Scena Mimów, w latach 1981-87 istniała Operowa Scena Marionetek. Od 1980 organizowany jest „Ad Hymnos ad Cantus” – Festiwal Muzyka Staropolska w Zabytkach Warszawy. W 1984 przy WOK został utworzony Ośrodek Dokumentacji i Badań Dawnej Muzyki Polskiej, który realizował różnorakie zadania – od czysto naukowo-badawczych po praktyczne, jak np. przygotowanie do wykonania scenicznego lub estradowego nowo odnalezionych zabytków muzyki polskiej.
Szczególne miejsce w dorobku Warszawskiej Opery Kameralnej zajmuje twórczość Wolfganga Amadeusa Mozarta. Ukoronowaniem tych zainteresowań było zorganizowanie przez Stefana Sutkowskiego, od 15 czerwca do 26 lipca 1991 (dla uczczenia 200. rocznicy śmierci kompozytora), Festiwalu Mozartowskiego. Na Festiwalu tym artyści warszawskiej Opery wykonali wszystkie (26 tytułów) dzieła sceniczne Mozarta, a także jego utwory oratoryjne, symfoniczne, kameralne i organowe. Osiągnięcie to, bez precedensu w historii pojedynczego teatru operowego, wywołało ogromne zainteresowanie, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Z tego też powodu Festiwal Mozartowski stał się w Warszawie imprezą coroczną i odbywa się niezmiennie pomiędzy 15 czerwca a 26 lipca.
W 1992 przy WOK powstała Fundacja Pro Musica Camerata, a w jej ramach Pro Musica Camerata Edition, której głównym zadaniem było wydawanie nut z muzyką polską – od średniowiecza do wieku XIX. Inny kierunek działalności stanowiło nagrywanie i wydawanie, pod własnym znakiem firmowym, płyt kompaktowych zawierających m.in. nowo odnalezione dzieła dawnej muzyki polskiej, wykonywane głównie przez artystów warszawskiej Opery. W tym samym roku zostało zorganizowane prywatne wydawnictwo Sutkowski Edition Warsaw, którego czołowym osiągnięciem edytorskim jest Historia Muzyki Polskiej (także w wersji angielskiej), obejmująca syntetyczne opracowania dziejów muzyki polskiej od czasów najdawniejszych do współczesności, oraz monografie wybranych tematów.
W październiku 1993 Stefan Sutkowski zorganizował I Festiwal Oper Barokowych. Także to wydarzenie okazało się sukcesem, a opery Jacopo Periego, Claudio Monteverdiego, Henry Purcella, Johna Blowa, Francesci Caccini, Jeana-Baptiste Lully’ego i dzieła sceniczne innych kompozytorów z okresu baroku mają swój doroczny Festiwal. Twórczości Monteverdiego przypadła szczególna rola, gdyż od jesieni 1995 odbywał się cykliczny Festiwal Claudia Monteverdiego. W jego programie zespół WOK prezentował wszystkie dotychczas zachowane utwory sceniczne tego kompozytora, w tym trzy pełnospektaklowe opery: Orfeusz, Powrót Ulissesa do ojczyzny i Koronacja Poppei.
Na początku 1999 na scenie warszawskiej Opery odbył się I Festiwal Gioacchino Rossiniego, w 2000 zainaugurowano coroczny Festiwal Oper Staropolskich, a jesienią tego samego roku został zorganizowany I Festiwal Georga Friedricha Haendla. Wielkim przedsięwzięciem organizacyjno-artystycznym Stefana Sutkowskiego były uroczystości związane z 400-leciem opery na świecie, trwające od października 2000 do października 2001. Podczas obchodów wystawiono 57 oper (130 spektakli) i zakończono je Festiwalem Polskich Oper Współczesnych. Od 3 maja 2004 do 3 maja 2005, z inicjatywy dyrektora Opery, odbyła się w WOK prezentacja muzyki Zjednoczonej Europy p.n. Oda do Europy, która objęła wystawienia 83 spektakli operowych i 53 koncertów.
Stefan Sutkowski przywiązywał dużą wagę do promocji polskiej muzyki i polskiego wykonawstwa za granicą. Od 1972 zespoły WOK dały ponad 1000 przedstawień i koncertów m.in. w Danii, Finlandii, Szwecji, Holandii, Belgii, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Czechach, Rumunii, Bułgarii, Szwajcarii, Austrii, Włoszech, dawnej Jugosławii, Francji, Hiszpanii, Portugalii, Rosji, na Ukrainie, Izraelu, Libanie, Turcji, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Brazylii i Japonii.
Stefan Sutkowski miał w swoim dorobku opracowania muzyczne dla teatru dramatycznego i lalkowego (I nagroda za Dundo Naroje i Tryptyk Staropolski), wiele artykułów w wydawnictwach festiwalowych, programach operowych i koncertowych oraz w „Ruchu Muzycznym”. W latach 1971-81 piastował najpierw funkcję wiceprezesa, a następnie prezesa Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków SPAM. Od 2002 był członkiem Kapituły Ochrony Wizerunku i Imienia Fryderyka Chopina, utworzonej przez Ministra Kultury przy Narodowym Instytucie Fryderyka Chopina.
Został uhonorowany wieloma nagrodami i odznaczeniami, m.in. Krzyżem Honorowym I klasy w dziedzinie nauki i sztuki, przyznanym przez Prezydenta Republiki Austrii (1991), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1992), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1996), Komandorią Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1999), Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (2001), Nagrodą im. Aleksandra Gieysztora, przyznaną przez Fundację Bankową im. Leopolda Kronenberga za całokształt działalności (2002), Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis” (2006), Nagrodą Teatralną "Feliks Warszawski" (2009). W 2002 otrzymał doktorat honoris causa Akademii Muzycznej w Warszawie.

aktualizacja: kwiecień 2017 (wa)

literatura wybrana

Mrygoń Adam Sutkowski Stefan w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „sm-ś”, PWM, Kraków 2007