Polmic - FB

indeks osób (W)

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U V W Y Z

Wincenty z Kielc, pierwszy znany z imienia polski kompozytor. Wciąż trwa spór o miejsce jego urodzenia – niektórzy historycy uważają, że pochodził z Kielc, inni że z miejscowości Kielcza, położonej na pograniczu Dolnego Śląska w pobliżu miasta Strzelce Opolskie (Gerard Labuda Zaginiona Kronika w Rocznikach Jana Długosza, Poznań 1983; Marian Plezia Średniowieczne cuda i żywoty patronów Polski, Warszawa 1987).
O życiu Wincentego wiadomo niewiele. Urodził się ok. 1200, w 1222 był kapelanem biskupa krakowskiego Iwo Odrowąża, ok. 1235 wstąpił do zakonu ojców dominikanów, w 1257 piastował godność kanonika krakowskiego, w latach 1257-1260 sprawował funkcję przeora konwentu domu w Raciborzu. Zmarł po 1261, przypuszczalnie w Krakowie.
Jest autorem dwóch żywotów biskupa Stanisława ze Szczepanowa – Vita minor (Żywot mniejszy) i Vita maior (Żywot większy). Żywot mniejszy służył celom kanonizacyjnym, Żywot większy, będący jego rozszerzeniem, został spisany kilka lat po kanonizacji i podkreślał znaczenie św. Stanisława w historii Polski.
Po kanonizacji św. Stanisława w 1253 powstało oficjum rymowane o św. Stanisławie – Dies adest celebris (Nadchodzi dzień uroczysty), którego twórcą tekstu i kompozytorem jest Wincenty. Treść pierwszych nieszpornych antyfon zawiera historię życia św. Stanisława od lat dziecięcych, poprzez naukę i piastowanie różnych godności, aż do biskupstwa. Treść jutrzni obrazuje tło zatargu między Stanisławem a królem Bolesławem Śmiałym. Epilogiem konfliktu jest śmierć biskupa, chwała zmarłego i historia jego relikwii.
Wincentemu przypisuje się również autorstwo kilku innych utworów z tamtego okresu, w tym sekwencji o św. Stanisławie – Laeta mundus (Raduj się, świecie) i Jesu Christe, rex superne (Jezu Chryste, królu na wysokości) oraz hymnu ku czci św. Stanisława Gaude Mater Polonia (Raduj się, Matko Polsko). Nie wyklucza się, że hymn Gaude Mater Polonia nie jest całkowicie oryginalny, gdyż zarówno tekstem jak i rysunkiem melodii przypomina niektóre inne hymny znane w średniowiecznej Europie. Pierwszego wykonanie hymnu miało prawdopodobnie miejsce 8 maja 1254. Najstarszy zapis Gaude Mater Polonia zachował się w Antyfonarzu Kieleckim pochodzącym z 1372.