wykonawcy (P)

pianista; ur. 10 maja 1946, Rybnik. Ukończył warszawską Akademię Muzyczną w klasie Jana Ekiera.

Jest laureatem pięciu międzynarodowych konkursów pianistycznych: Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny w Sofii (1968) – I nagroda, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny w Monachium (1969) – III nagroda, VIII Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (1970) – III miejsce i nagroda Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza, Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny w Pleven (1972) – złoty medal, Festiwal Młodych Solistów w Bordeaux (1972) – Grand Prix i złoty medal.

Od czasu sukcesu, odniesionego w VIII Konkursie im. Fryderyka Chopina (III nagroda), prowadzi ożywioną działalność koncertową na wszystkich kontynentach. Występował jako solista z tak renomowanymi orkiestrami, jak Filharmonia Narodowa, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, Chicago Symphony, American Symphony, Royal Philharmonic, Concertgebouw, BBC London, Yomiuri Nippon, Gewandhaus, Tonhalle Orchester Zürich, RAI Roma, Santa Cecilia, Orquesta Sinfónica Nacional de Mexico, Orquesta Sinfónica Nacional de Argentina, Orquesta Nacional de España. Koncertował w słynnych salach, m.in. Carnegie Hall, Avery Fisher Hall i Alice Tully Hall w Nowym Jorku, Orchestra Hall w Chicago, Suntory Hall w Tokio, Teatro Colón w Buenos Aires, Gewandhaus w Lipsku, Berliner Philharmonie, Musikverein i Konzerthaus w Wiedniu, Festspielhaus w Salzburgu, Concertgebouw w Amsterdamie, Royal Festival Hall w Londynie.

Piotr Paleczny ma bogaty repertuar koncertowy, gdzie istotną pozycją są koncerty fortepianowe polskich kompozytorów. Oprócz koncertów Fryderyka Chopina, Ignacego Jana Paderewskiego, Karola Szymanowskiego, znajduje się Koncert fortepianowy Witolda Lutosławskiego, który artysta wykonywał również pod dyrekcją kompozytora. Artysta zarejestrował ten utwóu z towarzyszeniem Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia pod dyrekcją Antoniego Wita dla firmy Naxos. Interpretacja ta zyskała duże uznanie krytyki. W styczniu 2010 w gmachu Sejmu RP odbył się jego recital z okazji 200. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina, natomiast 5 listopada w Filharmonii Narodowej był solistą Galowego Koncertu z okazji 100-lecia istnienia tej instytucji.

Nagrania pianisty ukazały się na płytach takich firm fonograficznych, jak Polskie Nagrania, EMI, BBC Classic, Naxos, Pony Canyon, CD Accord, Olympia, Wifon, BeArTon, Sound, DUX. Rocznik „Musical America” uznał nagranie Koncertu fortepianowego a-moll Paderewskiego z Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia pod batutą Jerzego Maksymiuka (Sound) za najlepszą zarejestrowaną fonograficznie interpretację tego dzieła. Na rynku amerykańskim ukazała się także bardzo wysoko oceniana płyta z IV Symfonią „Koncertującą” Szymanowskiego, nagrana dla EMI oraz dla BBC Classic – jako rejestracja koncertu w Royal Festival Hall w Londynie z Orkiestrą Radia BBC pod dyrekcją Marka Eldera. Dokonał również nagrania kompletu ballad, sonat i koncertów dla firmy BeArton w fonograficznej serii Dzieła Wszystkie Fryderyka Chopina według Wydania Narodowego. Płyta The best of F. Chopin - nagrana wraz z kwartetem Prima Vista dla firmy DUX - została wyróżniona nagrodą Polskiej Akademii Fonograficznej Fryderyk 1999, a w 2002 otrzymała status „Platynowej Płyty”.

Piotr Paleczny prowadzi klasę fortepianu w Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie. W 1998 otrzymał tytuł profesora. Jest także wykładowcą Talent Music Academy w Brescii (Włochy) oraz prowadzi kursy mistrzowskie na wszystkich kontynentach. W 2017 roku otrzymał tytuł Profesora Honorowego UMFC, zaś w 2022 - tytuł doktora honoris causa UMFC.

Był wielokrotnie jurorem międzynarodowych konkursów pianistycznych, m.in. w Warszawie, Leeds, Paryżu, Londynie, Dublinie, Genewie, Pradze, Moskwie, Santander, Tokio, Hamamatsu, Taipei, Cleveland (w lipcu 2007 był przewodniczącym konkursu pianistycznego, będąc tym samym pierwszym Polakiem, którego zaproszono do przewodniczenia jury konkursu organizowanego w Stanach Zjednoczonych), Seulu, Los Angeles, Salt Lake City, Minneapolis, Montrealu, Toronto, Tel Avivie, Kitzingen, Casablance, Tajpej, Shenzhen, Hilton Haed, Takamatsu. W latach 1985–2021 był ośmiokrotnie jurorem Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina.

Od 1993 jest dyrektorem artystycznym najstarszego polskiego festiwalu muzycznego, Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach Zdroju, a także - od 2004 - dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy.

Piotr Paleczny został odznaczony wieloma wysokimi i prestiżowymi odznaczeniami polskimi oraz zagranicznymi. W 1974 w związku z jubileuszem Polski Ludowej został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. W 1976 otrzymał dyplom Ministra Spraw Zagranicznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W 1995 został odznaczony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsę Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2001 został odznaczony przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2005 został odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2013 otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Bydgoszcz. W 2017 został wyróżniony Złotym Fryderykiem za całokształt osiągnięć artystycznych. W 2018 otrzymał Nagrodę im. Cypriana Kamila Norwida za "Dzieło życia". W 2019 Wyrożniony został również meksykańskim Orderem „Orła Azteckiego”, a także japońskim Orderem Wschodzącego Słońca – Złotymi Promieniami ze Wstęgą.

aktualizacja: 2002, 2009 (mk), 2022 (wa)

literatura wybrana