omówienia utworów (S)

Szymanowski Karol

Cztery etiudy na fortepian op. 4

Cztery etiudy op. 4 skomponowane zostały w latach 1900-1902, a dedykował je kompozytor Natalii (Tali) Neuhaus, swojej przyjaciółce z lat szkolnych. To charakterystyczny utwór dla wczesnej twórczości Karola Szymanowskiego, w którym wyraźne są wpływy zarówno muzyki Fryderyka Chopina, jak i współczesnego artyście Aleksandra Skriabina. Kompozycję cechuje delikatna ekspresja, osiągana jednak oszczędnymi środkami, głównie kolorystyką, dynamiką o szerokim zakresie – od ppp do fff, a także rozbudowaną harmoniką.

Najbardziej znaną z całego cyklu jest Etiuda b-moll nr 3 – o pięknej, liryczno-melancholijnej melodyce i narastającej, pełnej wewnętrznego napięcia dynamice. Spopularyzowana już na początku XX wieku przez wybitnego polskiego pianistę Ignacego Jana Paderewskiego przez wiele lat jako jedyny utwór kojarzona była z nazwiskiem Szymanowskiego. Sam kompozytor w jednym z listów do swego przyjaciela, Grzegorza Fitelberga napisał:

„Paderewski przedstawił się na raucie Stasi [Stanisławie Szymanowskiej] i mówił jej różne czułości o mnie (zwłaszcza naturalnie o słynnej Etiudzie b-moll op. 4 nr 3. - Fatalnie jest już w tak młodym wieku skomponować swoją IX Symfonię!!)”. (Karol Szymanowski. Korespondencja, Tom I: lata 1903-1919, s. 238, list z 13 XI 1910 do Grzegorza Fitelberga, oprac. Teresa Chylińska, PWM, Kraków 1982).

W późniejszych latach Grzegorz Fitelberg opracował Etiudę nr 3 na orkiestrę symfoniczną.

Anna Iwanicka-Nijakowska