| A | B | C | D | E | F | G | H | J | K | L | Ł | M | N | O | P | R | S | T | U | W | Z | Ż |
Moniuszko Stanisław Bajka uwertura fantastyczna (1848?) |
|
Uwertura koncertowa Bajka, wykonana po raz pierwszy 1 maja 1848 roku w Wilnie, jest jednym z nielicznych dzieł instrumentalnych Stanisława Moniuszki i jednocześnie jednym z najbardziej znanych i rozpowszechnionych. Oprócz ogólnego określenia „uwertura fantastyczna” i znaczącego tytułu kompozycja nie posiada programu literackiego. Kompozytor wskazał jedynie na nastroje i charakter „opisywanych” muzyką zdarzeń – od lirycznych po dramatyczne, od pełnych humoru po niepokojące i tajemnicze. Dynamiczna narracja muzyczna, barwna instrumentacja, liczne kontrasty wyrazowe i – przede wszystkim – piękne, melodyjne tematy pozwalają jednak łatwo wyobrazić sobie hipotetyczną bajkę, zaczynającą się słowami: „Dawno, dawno temu…” Pod względem formalnym, niespełna 15-minutowa kompozycja rozwija się swobodnie, podążając za planem emocjonalnym. Mistrzowski sposób jej kształtowania wskazał znany muzykolog Witold Rudziński, porównując Bajkę do ballad Fryderyka Chopina: „… mimo braku programu literackiego odnosimy wrażenie, że lepiej rozumiemy, o co chodzi w tej muzyce, gdy jej słuchamy, niż gdy o niej mówimy. […] W Bajce nawiązał Moniuszko do tego rodzaju muzyki epickiej, jakiej wzory dał na przykład Chopin w swoich balladach.” [Witold Rudziński Moniuszko, PWM, Kraków 1972, s.126]
Zarówno za życia kompozytora, jak i współcześnie uwertura Bajka często gości w programach koncertów. Obecnie mają ją w swym repertuarze tak znakomite zespoły orkiestrowe, jak Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej (jej nagranie pod dyrekcją Witolda Rowickiego znalazło się na płytach: długogrającej Muza XL0229 i CD – Olympia OCD 386), Sinfonia Varsovia (nagranie pod dyrekcją Grzegorza Nowaka na płycie CD z 2001 roku - CD Accord ACD 019-2 SE), czy Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach, której wykonanie z pierwszego po wojnie koncertu w dniu 23 września 1947 roku pod batutą Grzegorza Fitelberga wydało na płycie CD w 2003 roku Polskie Radio (PRCD 184-185).
Anna Iwanicka-Nijakowska
|
|