Yazcite - Muzyka tatarska Kipczak Yazcite W nurtach Nietupy Stepowy quodlibet Krejzolka Dary króla Sobieskiego Spacer Tatara Opowieść ze Złotej Ordy Bunt Lipków Pieśń o Sokólskich Wzgórzach Orientalny szlak Poranek w Kruszyniach Wołojka tatarska Wyk.: Hanna Turonek - flety, dizi, hulusi, zurna, kubyz, Paweł Betley - frame drum, darabuka, instrumenty perkusyjne, harfa celtycka, Beata Klatka - wokal, Maria Pomianowska - suka biłgorajska, fidel płocka, Mateusz Szemraj - lutnia arabska al oud, lutnia perska tar, Tytus Wojnowicz - duduk * Soliton 2010 - SCD 163-3, 41'27" |
|
„Yazcite” to studyjny projekt muzyczny powołany do życia przez Hannę Turonek i Pawła Betleya oparty na tamatach zaczerpniętych ze starej pieśni tatarskiej. W większości są to melodie pochodzące z okolic Kazania i Ufy, ale też melodie własne inspirowane melodyką tatarską. Pomysł nagrania płyty zrodził się, jak to często bywa, przypadkiem podczas sprawdzania w ZTUDIO u Pawła Betleya brzmień fletów bambusowych przywiezionych przeze mnie z Japonii. A jako że droga z Tokio do Warszawy wiedzie przez Kazań i Ufę, więc melodie tatarskie dobrze znane mieszkańcom stepu azjatyckiego przyjechały ze mną w walizce. Muzyki na płycie nie chcę szufladkować ani wskazywać do jakiego stylu i gatunku należy, ponieważ panuje opinia, że tyle jest stylów w muzyce tatarskiej ilu Tatarów rozsianych po świecie. Dawni Tatarzy kojarzą nam się przede wszystkim jako ludzie dzicy, łupiący nasz kraj i uprowadzający w jasyr ich mieszkańców, ale oprócz tego ich obecność na ziemiach polskich jest znacząca i ma ponad 600-letnią tradycję. Znamy ich jako dzielnych mężów broniących granic Rzeczypospolitej w szeregach wojsk Wielkiego Księcia Litewskiego, później zaś w XVI wieku u króla Sobieskiego. Dzisiaj stanowią ok. 5- tysięczną grupę etniczną, której centrum znajduje się na Podlasiu w okolicy Białegostoku i Sokółki. Dwie niewielkie wsie Kruszyniany i Bahoniki tworzą niepowtarzalny klimat i rzecz unikalną w skali całego kraju – Mekkę Polskiego Orientu. Tam na tatarskim szlaku można podziwiać najstarsze w kraju pochodzące z XVIII i XIX wieku drewniane meczety, zabytkowe mizary (cmentarze muzułmańskie) i prawdziwe tatarskie jurty. Materiał muzyczny znajdujący się na płycie zaaranżowany został w nowoczesny sposób z użyciem tradycyjnych instrumentów wykorzystywanych nie tylko w muzyce tatarskiej. Są to: kubyz (jew’s harp), zurna, suka biłgorajska, fidel płocka, lutnia arabska al oud, lutnia perska tar, flety bambusowe z japońskiej wyspy Okinawa, flety dizi, duduk, chiński instrument dęty hulusi, frame drum, darabuka oraz wszelkiego rodzaju instrumenty wynalezione at hoc przez Pawła Betleya dla potrzeb produkcji. Szklana butelka po coca-coli, pokrywa z dykty na stół, pojemnik na długopisy i pęk kluczy awansowały do roli narzędzi muzycznych. Na płycie znajduje się 13 utworów, dla których zostały nadane specjalne tytuły programowe mające na celu wprowadzenie słuchacza w świat melodii azjatyckich oraz przybliżenie zarysów historii Tatarów osiadłych na ziemiach polskich. Jedynym oryginalnym tytułem jest egzotycznie brzmiące Yazcite, co oznacza Pieśń o wiośnie, reszta jest zmyślona, a nawet do niektórych została dorobiona własna historyczna ideologia (wołojka tatarska). Hanna Turonek
|
|