opisy płyt (S)

Szymanowska Maria

Ballades & Romances

Maria Szymanowska - kompozytorka, pianistka, pedagog, jedna z nielicznych kobiet XIX wieku, której sztuka wyszła z salonów i trafiła do publicznych sal koncertowych. Odnosiła ogromne sukcesy – występowała między innymi na carskim dworze w Rosji, jej muzykę uwielbiał sam Goethe, który określił ją jako „talent graniczący z szaleństwem”. Wspaniale rozwijającą się karierę przerwała jednak przedwczesna śmierć, w wieku zaledwie 42 lat. Dziś rzadko jej muzyka gości w programach koncertów, niesłusznie zapomniana.

Fakt ten stara się zmienić twórczyni niniejszej płyty – Elżbieta Zapolska-Chapelle, znana śpiewaczka, mieszkająca na stałe we Francji, inicjatorka powstania Towarzystwa im. Marii Szymanowskiej (Société Maria Szymanowska) w Paryżu, któremu przewodniczy i poprzez które realizuje międzynarodowy projekt zatytułowany "Maria Szymanowska (1789-1831), kobieta Europy". W eseju dołączonym do płyty napisała:

„Wybór pieśni Marii Szymanowskiej stanowiących program tej płyty został dokonany z myślą o pokazaniu ich różnorodności. Przywiązana do pewnych tradycji wokalnych swej epoki, jako kompozytorka i człowiek pióra, Szymanowska poszukiwała nowego języka wyrazu muzycznego, który pozwoliłby lepiej odzwierciedlić sens tekstu i jego styl: liryczny, podniosły, ironiczny, igraszek słownych… Część z nich została skomponowana na zamówienie, jak choćby 5 Śpiewów historycznych Niemcewicza, z których 3 (Jadwiga, Jan Albrycht i Duma o kniaziu Michale Glińskim) znalazły się w pierwszym wydaniu z 1816 r. tego sławnego zbioru. Jeszcze inne powstały w ferworze improwizacji, w jakich lubowali się autorzy i wykonawcy uczestniczący w salonach artystycznych tej epoki. Ballady w języku polskim (z wyjątkiem Wiliji) składają się z bardzo wielu zwrotek. Ich liczba została tu zredukowana, by nie znużyć dzisiejszego słuchacza i równocześnie – zachować istotę opowiadanej historii. Widoczna zażyłość Szymanowskiej z Mickiewiczem, jej bliskim przyjacielem – późniejszym mężem jej córki Celiny - pozostawiła w kulturze polskiej ślad w postaci kiIku perełek, wśród których Wilija, pieśń litewskiego barda Halbana z Konrada Wallenroda, którą kompozytorka splotła z własnym nokturnem Le murmure, czy też ballada Świtezianka, zaskakująca nieregularnym rozkładem niektórych sylab…
Repertuar na głos i fortepian Marii Szymanowskiej przedstawia to same walory, co jej repertuar na fortepian solo: by dostrzec dokładnie jego bogactwo i nowoczesność potrzebna jest kreatywność ze strony wykonawcy. Twórczość Szymanowskiej odzwierciedla pianistkę poszukującą nowego języka, który pozwoliłby rozszerzyć paletę barw dźwiękowych i tematów muzycznych. Jej styl poetycki i często wokalny prefiguruje balladę romantyczną, poemat bez słów w wersji fortepianowej i melorecytację.”

Warto dodać, że w czerwcu 2012 roku płyta „Maria Szymanowska, Ballades & Romances” uznana została za płytę miesiąca przez magazyn „MusicWeb International”.