Polmic - FB

news

Polskie prawykonanie "Czwartej" Henryka Mikołaja Góreckiego w Łodzi

Premiera polska IV Symfonii „Tansman Epizody” Henryka Mikołaja Góreckiego Premiera polska IV Symfonii „Tansman Epizody” Henryka Mikołaja Góreckiego odbędzie się 15 lutego 2015 roku w Filharmonii Łódzkiej. Finał światowej prezentacji dzieła w cyklu 4 premier w miastach Londyn - Los Angeles - Amsterdam - Łódź to specjalne wydarzenie Tansman Festival 2015.

Henryk Mikołaj Górecki zmarł w 2010 roku. Był ikoną muzyki współczesnego świata. Jego twórczość uznano za zjawisko niezwykłe i "szlachetnie osobne". Nie ulegał modom i "konsekwentnie tworzył własny muzyczny świat". Porażał siłą ekspresji. „Oficjalnie ten utwór w chwili śmierci kompozytora nie istniał” – pisała Dorota Szwarcman – „nikt poza rodziną nie wiedział, w jakim stadium zostawił IV Symfonię”. Niebywały sukces III Symfonii Symfonii pieśni żałosnych Góreckiego - która na prestiżowych angielskich i amerykańskich listach przebojów notowana była wyżej niż utwory rozrywkowe - przyczynił się do tego, że IV Symfonia stała się jednym z najbardziej oczekiwanych utworów na świecie. „Utwór ten nie miał początkowo nic wspólnego z żadnym z zagranicznych zamówień. Impuls do jego powstania dał Andrzej Wendland, łódzki muzykolog i organizator życia muzycznego, który od 1996 roku organizuje w Łodzi Festiwale im. Aleksandra Tansmana” – kontynuowała Szwarcman na łamach tygodnika „Polityka” (2013, nr 38).

Bliżej poznać mogliśmy tę historię dzięki książce Górecki. Portret w pamięci Beaty Bolesławskiej-Lewandowskiej (PWM, Kraków 2013). Geneza IV Symfonii sięga 1998 roku, gdy Wendland przyjechał do Katowic na jubileusz Góreckiego. Kolejne spotkanie odbyło się w Bielsku-Białej, podczas prób do koncertu z udziałem kompozytora i Wandy Warskiej. Kiedy w drugiej części próby Andrzej Kurylewicz zaczął improwizować, Górecki na chwilę przerwał rozmowę z Wendlandem, „posłuchał i zakrzyknął: O! To jest muzyka! A co na to Tansman?”. Szczególne miejsce na mapie rozmów zajęła Łódź, do której kompozytor przyjechał, by odebrać Nagrodę Tansman 2002 za wybitną indywidualność i bezkompromisowość w twórczości. Górecki prosił Wendlanda o coraz więcej informacji o Tansmanie i jego muzyce, padały już propozycje tytułu i formy utworu. W następnych latach doszło do porozumienia, w którym utwór określono jako dowolną formę na orkiestrę symfoniczną. W ostatnim liście do Wendlanda, z 2007 roku, Henryk Mikołaj Górecki pisał: "Na razie utwór istnieje jako wyciąg fortepianowy (nie zrobiłem jeszcze partytury – chorowałem, choruję), mam jednak nadzieję, że wnet uporam się z tą robotą. Będzie to – jak Panu już wiadomo – moja IV Symfonia z podtytułem Tansman Epizody na wielką orkiestrę z organami i z fortepianem obbligato.

Prawykonanie zaplanowano pierwotnie na 17 kwietnia 2010 roku w Royal Festival Hall w ramach "Polska! Year", ale nie doszło ono do skutku, bowiem z powodów zdrowotnych kompozytor nie ukończył dzieła (tzn. całość muzyki została napisana, lecz niezinstrumentowana). Pracę tę wykonał według sugestii ojca i pozostawionych na nutach wskazówek syn kompozytora, Mikołaj Górecki. Cykl światowej prezentacji IV Symfonii Henryka Mikołaja Góreckiego rozpoczęto w londyńskiej Royal Festival Hall 12 kwietnia 2014 roku. Grała London Philharmonic Orchestra pod batutą Andrzeja Borejki. Wydarzenie to komentowały najbardziej prestiżowe media całego świata, jak "The Times", "Daily Telegraph", "The Guardian", pisząc o kolejnych wykonaniach w cyklu premier. Andrzej Borejko poprowadził też pierwsze prezentacje utworu przez Los Angeles Philharmonic Orchestra (Los Angeles 16-18 stycznia 2015). Termin polskiego prawykonania w Łodzi ustalono, w porozumieniu z wydawcą londyńskim, rodziną kompozytora i Filharmonią Śląską im. Henryka Mikołaja Góreckiego na pierwszy możliwy – nazajutrz po Amsterdamie (w Concertgebouw IV Symfonię 14 lutego 2015 roku zagra Radio Filharmonisch Orkest pod batutą Reinberta de Leeuw).

W Łodzi polskie prawykonanie Czwartej w interpretacji Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Śląskiej im. Henryka Mikołaja Góreckiego pod dyrekcją Mirosława Jacka Błaszczyka poprzedzi prezentacja orkiestrowych utworów Aleksandra Tasmana IV Tańców polskich i IV Mouvements. Ci sami wykonawcy zaprezentują IV Symfonię także dwa tygodnie później, 27 lutego 2015 roku w swojej siedzibie, poprzedzając ją Małą suitą Witolda Lutosławskiego oraz Fantazją polską op. 19 Ignacego Jana Paderewskiego, której partię fortepianową wykona Beata Bilińska.

Organizator: Tansman Festival, Stowarzyszenie Promocji Kultury im. A. Tansmana w Łodzi

Więcej informacji – na stronie: www.tansman.lodz.pl