relations and reviews

Z Maciejem Grzybowskim, wybitnym polskim pianistą, dyrektorem artystycznym 4. Festiwalu „TRZY-CZTE-RY. Konteksty. Kontrasty. Konfrontacje”, który odbędzie się w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w dniach 28 maja 2019 – 19 czerwca 2019, rozmawiała Katarzyna Hushta.

KATARZYNA HUSHTA: Konteksty różnych epok, kontrasty w doborze środków, inspirujący się nawzajem artyści. To wszystko tworzy wyjątkowy klimat warszawskiego Festiwalu „Trzy, Czte - Ry ”. Czy mógłby Pan zdradzić szczegóły programu tegorocznej 4 edycji Festiwalu?

MACIEJ GRZYBOWSKI: Z okazji minionej 7 lutego dwudziestej piątej rocznicy śmierci Witolda Lutosławskiego proponujemy wysłuchanie kilku jego dzieł, m.in. Livre pour orchestre, Koncertu podwójnego, Pięciu pieśni do słów Kazimiery Iłłakiewiczówny. Jeden z koncertów poświęcamy obchodzącemu w tym roku osiemdziesiąte urodziny Szábolcsowi Esztényi'emu. Mistrz będzie improwizował wraz z zaproszonymi przez niego muzykami. Wystąpią też Marcin Zdunik z Szymonem Nehringiem.

Do czego Pan zachęca słuchaczy, układając taki właśnie program Festiwalu?

Do obcowania z pięknem. Cała reszta to refleksja słuchacza. Chcę ją jedynie pobudzić. Właśnie poprzez piękno. Staram się odnajdywać mniej czy bardziej ukryte dialogi między artefaktami nierzadko od siebie odległymi. Nie tylko czasowo. Zdarza się przecież, że dzieła powstające w tym samym roku więcej dzieli niż łączy, a kompozytorzy z tego samego pokolenia reprezentują diametralnie odmienną estetykę i stylistykę. Porównajmy choćby Gustava Mahlera i Richarda Straussa, a zwłaszcza Arnolda Schönberga i Sergieja Rachmaninowa. Twórcze może być też zderzenie ze sobą kompozycji na zasadzie kontrastu, gdzie na tle danej retoryki odmienna od niej tym wyraziściej nam się komunikuje. Bywa, że w takiej konfrontacji tkwi kontekst, który może nieść ze sobą więcej niż racjonalny dialog.

8 grudnia 2018 roku w Wałbrzychu odbyła się światowa premiera koncertu symfonicznego na orkiestrę symfoniczną, instrumenty etniczne i recyklingowe pt. Żywioły, którego kompozytorem jest Paweł Pudło. Muzyka porywająca, zróżnicowana kolorystycznie, programowo osadzona w ważnej tematyce ekologicznego sprzeciwu. Ponad godzinny poemat poruszył wałbrzyską publiczność. Zasłuchana, skupiona, wciągnięta w muzyczną „akcję” nagrodziła kompozytora spontaniczną owacją. Dzieło komentowane po koncercie chwalono za emocjonalną intensywność, wrażenia filmowe, zaskakujące wykorzystanie aparatu wykonawczego (rytmiczne szepty muzyków orkiestry czy śmieci ponabiałowe...).

Przygotowania do tego koncertu trwały rok. W zamyśle kompozytora dzieło przeznaczone jest do sali mogącej pomieścić kilkutysięczną widownię, ze specjalną projekcją multimedialną, reżyserowanym światłem itd. To wielkie szczęście, że Paweł Pudło zgodził się przyjąć drakońskie ograniczenia dla swojej twórczej koncepcji Żywiołów tak, by można je było wykonać w sali koncertowej Filharmonii Sudeckiej. Entuzjazm i precyzyjna, mrówcza praca, którą próbował zarazić Filharmonię Sudecką, przyniosła rezultat, którego głównymi beneficjentami są orkiestra symfoniczna Filharmonii i słuchacze, którzy znaleźli się tego wieczoru na premierowym koncercie. Tak, to wspaniałe, kiedy muzycy orkiestry razem ze słuchaczami ulegają wspólnej fascynacji dziełem nowym, wykraczającym poza repertuarową klasykę, spełniającym oczekiwania zarówno wykonawców jak i odbiorców. Tego wieczoru sprawiły to Żywioły i Paweł Pudło.

Piotr Jonek

4 kwietnia 2019 roku, w Kościele Garnizonowym w Szczecinie, z inicjatywy Rektora Akademii Sztuki prof. Dariusza Dyczewskiego wystawione zostało najnowsze dzieło szczecińskiego kompozytora dra Piotra Gryski Stabat Mater.

Koncert dedykowano Papieżowi Janowi Pawłowi II z okazji przypadającej dwa dni wcześniej rocznicy jego śmierci. Samo dzieło, ukończone w lutym tego roku, składa się z dziesięciu części o różnym charakterze i przeznaczone jest na sopran i alt solo, dwugłosowy chór dziecięcy, organy oraz kwintet smyczkowy. Choć kompozytor w swojej twórczej materii z upodobaniem korzysta z dysonansów, dużych skoków interwałowych, pochodów kwartowo-kwintowych i chromatyki, co nie zawsze idzie w parze z komfortem wykonawczym, to całość jest spójna, przemyślana i niezwykle przyjemna w odbiorze, co potwierdzili licznie przybyli na koncert słuchacze. Stabat Mater Piotra Gryski posiada formę klasyczną i nie brak w nim interesujących, pięknych melodii, które z pewnością zadecydują o częstotliwości wystawiania tego dzieła w przyszłości.

Partię chóru w dniu światowej prapremiery 4 kwietnia wykonał Chór Dziecięcy Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego DON DIRI DON pod dyrekcją prof. Dariusza Dyczewskiego, którego publiczność mogła podziwiać za pulpitem dyrygenckim. Poza tym wśród wykonawców znaleźli się wykładowcy Akademii Sztuki w Szczecinie: prof. Sylwia Burnicka-Kalischewska (sopran), prof. Ewa Filipowicz-Kosińska (alt), Jakub Stefek (organy) oraz Zespół Instrumentalny Musica pod kierownictwem Anny Strycharczyk.

Słowo wiążące wraz z recytacją wygłosił Bartosz Rozdeba.

Wydarzenie dofinansowało Miasto Szczecin oraz Województwo Zachodniopomorskie, za co organizatorzy składają serdeczne podziękowania.

Sylwia Burnicka-Kalischewska

14 grudnia 2018 roku w zaprzyjaźnionym ze Szczecinem Ueckermünde odbył się wspaniały koncert kolęd w wykonaniu Szczecińskiego Dziecięcego Chóru Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego Don Diri Don, kierowanego od 28 lat przez prof. dra hab. Dariusza Dyczewskiego.

Młodzi chórzyści przyjęli zaproszenie Miasta Ueckermünde oraz Stowarzyszenia Muzycznego „Bel Canto Ueckermünde” i już po raz trzeci zachwycili gości przybyłych do Sali Ratuszowej Zamku Książąt Pomorskich w Ueckermünde (chór koncertował w Ueckermünde w 2013 i 2016 roku). Tym razem chór zabrzmiał w repertuarze bożonarodzeniowym. Ten sam program prezentowany był 2 tygodnie wcześniej w Berlinie, gdzie w ramach akcji organizacji Kiwanis mali artyści włączyli się do szczytnej akcji „Dzieci pomagają dzieciom”. W pierwszej części koncertu zaplanowano utwory na chór z towarzyszeniem fortepianu (tu Monika Walczukiewicz), a były to m.in. słynne Ave Maria G. Cacciniego, Panis Angelicus C. Francka (solo Alexander Kalischewski), czy Alleluja W. A. Mozarta.

Część drugą wzbogaciły brzmieniowo piękne instrumentacje, których wykonania specjalnie na koncerty w Berlinie i Ueckermünde podjął się znany szczeciński kompozytor z Akademii Sztuki dr Artur Cieślak. Wykonały je Dorota Jasińska (I skrzypce), Anna Strycharczyk (II skrzypce), Iwona Radin-Rutkowska (flet) oraz Katarzyna Kupny (wiolonczela), z niezmiennie pozostającą przy fortepianie Moniką Walczukiewicz. Aranżacje instrumentalne utrzymane zostały w stylu tradycyjnym i objęły tak kolędy polskie, niemieckie, jak i anglojęzyczne. Zachwycająco zabrzmiały Gdy śliczna Panna, Lulajże Jezuniu oraz zaśpiewana w obu językach Cicha noc. Kolędę tę Chór Don Diri Don wykonuje w zaciemnieniu sali ze światełkami w dłoniach. Efekt jest zdumiewający. Rozentuzjazmowana publiczność, wypełniająca salę do ostatniego miejsca, gromkimi brawami prosiła o bis. W koncercie, poza Alexandrem Kalischewskim w roli solistek wystąpiły również prof. Sylwia Burnicka-Kalischewska i dr Friederike Meinel, w roli gospodarzy wieczoru natomiast: emerytowana burmistrz Ueckermünde Heidi Michaelis oraz zastępca burmistrza Ueckermünde Joachim Trikojat. Przedsięwzięcie wsparło Województwo Zachodniopomorskie.

(Sylwia Burnicka-Kalischewska)