Regina Smendzianka,
pianistka i pedagog; ur. 9 października 1924, Toruń; zm. 14 września 2011, Warszawa. Naukę gry na fortepianie rozpoczęła w wieku czterech lat. Studiowała grę na fortepianie w klasie Henryka Sztompki w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, którą ukończyła z najwyższym odznaczeniem w 1948. W 1949 została laureatką XI nagrody IV Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Następnie – w latach 1950-55 – odbyła studia uzupełniające pod kierunkiem Zbigniewa Drzewieckiego.
Karierę pianistyczną rozpoczęła debiutem 28 marca 1947 w Filharmonii Krakowskiej z udziałem Jana Krenza jako dyrygenta. Od 1958 rozwijała intensywną działalność wirtuozowską. Koncertowała we wszystkich krajach europejskich, a także na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w obu Amerykach, m.in. z Orkiestrą Filharmonii Narodowej i Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia (z którymi odbyła wiele tournées w latach 1958-62) oraz Orkiestrą Filharmonii Pomorskiej. Partnerowali jej tacy dyrygenci, jak Carlo Zecchi, Kirył Kondraszyn, Alojz Klima, Ogan Durian, Josif Conta, George Georgescu oraz prawie wszyscy krajowi kapelmistrzowie. Brała udział w międzynarodowych festiwalach muzycznych w Anglii, Bułgarii, dawnej Czechosłowacji, Holandii, dawnej Jugosławii, Niemczech, Rumunii, Japonii oraz w Polsce (w Festiwalu „Warszawska Jesień”, Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku, Festiwalu Chopinowskim w Dusznikach, Festiwalu Muzyki Polskiej w Bydgoszczy, Festiwalu Chopinowskim w Antoninie, Dniach Krakowa).
W repertuarze Reginy Smendzianki, który obejmował wszystkie gatunki i formy muzyki fortepianowej, ważne miejsce zajmowały dzieła kompozytorów polskich: Marii Szymanowskiej, Franciszka Lessla, Feliksa Janiewicza, Jana Podbielskiego, Michała Ogińskiego, Józefa Krogulskiego, Stanisława Moniuszki, Juliusza Zarębskiego, Karola Szymanowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Eugeniusza Pankiewicza, Henryka Melcera, Juliusza Wertheima, Maurycego Moszkowskiego, Zygmunta Stojowskiego, Artura Malawskiego, Romana Palestra, Grażyny Bacewicz, Tadeusza Bairda, Juliusza Łuciuka, Krzysztofa Meyera i Witolda Lutosławskiego. Największe jednak znaczenie w działalności artystki miała twórczość Fryderyka Chopina, której od 1969 poświęciła szereg wykładów i konkursów interpretacji w kraju oraz za granicą (m.in. w Warszawie, Weimarze, Berlinie, Tampere, Odense, Caracas, Meksyku i Tokio). Wiele z kompozycji Chopina utrwaliła dla potrzeb Polskiego Radia, rozgłośni zagranicznych oraz stacji telewizyjnych. Uczestniczyła w pracach jury Konkursów Chopinowskich (1970, 1980, 1995, 2000), a także konkursów pianistycznych w Tokio, Moskwie, Salerno i Bydgoszczy (Konkursy im. Ignacego Jana Paderewskiego). Autorka książki pt. Jak grać Chopina – próba odpowiedzi (Międzynarodowa Fundacja im. Fryderyka Chopina, Warszawa 2000) oraz artykułów z zakresu pianistyki i interpretacji fortepianowej, opublikowanych w Polsce, Stanach Zjednoczonych i Japonii.
Nagrała kilkanaście płyt opublikowanych przez: Polskie Nagrania, Deutsche Grammophon, Camden, RCA Italiana, CNR Holland, Pony Canyon i Koch Schwann. Ukazały się na nich utwory Fryderyka Chopina, Johanna Sebastiana Bacha, Wolfganga Amadeusa Mozarta, Césara Francka, Ignacego Jana Paderewskiego, Stanisława Moniuszki, Franza Schuberta, Grażyny Bacewicz, Artura Malawskiego, Juliusza Łuciuka i Jeana Françaixa.
Regina Smendzianka rozpoczęła działalność pedagogiczną w 1964 w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. Od 1966 do emerytury prowadziła klasę fortepianu w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, piastując jednocześnie w latach 1972-73 funkcję rektora oraz w latach 1972-1996 – kierownika Katedry Fortepianu II, od 1985 z tytułem profesora zwyczajnego. W 1997 otrzymała tytuł honorowego profesora, zaś w 2002 – tytuł doctora honoris causa Akademii Muzycznej w Warszawie. Jej absolwentami byli m.in.: Andrzej Dutkiewicz, Maria Korecka, Elżbieta Tarnawska, Ewa Kupiec, Elżbieta Karaś-Krasztel.
Została wyróżniona wieloma odznaczeniami, w tym honorową odznaką Związku Kompozytorów Polskich (1972), Orderem „Polonia Mater Nostra Est” (2001), Prymasowskim Medalem Złotym – „Ecclesiae Populoque Servitium Praestanti” (2005).
W 1988 artystka założyła „Fundację Reginy Smendzianki”, wspierającą młodych polskich pianistów.
aktualizacja: wrzesień 2011
literatura wybrana
