indeks osób (B)

kompozytor i pedagog; ur. 26 grudnia 1950, Warszawa. Studiował kompozycję w klasie Witolda Rudzińskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie (dyplom w 1974). Studia muzyczne uzupełniał w latach 1975-76 u Oliviera Messiaena w konserwatorium w Paryżu oraz odbył staż u Pierre’a Schaeffera w Groupe de Recherches Musicales. W latach 1977-80 wykładał w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1980 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1982 wykłada w Akademii Muzycznej w Warszawie na Wydziale Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki. W 1990 roku przeprowadził przewód kwalifikacyjny II stopnia w Akademii Muzycznej w Krakowie, a w 1998 uzyskał stanowisko profesora nadzwyczajnego w alma mater. W 2001 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. W 2002 wykładał jako Gastprofessor na Uniwersytecie im. Jana Gutenberga w Moguncji w Niemczech.

Jest laureatem Międzynarodowego Konkursu na Utwór Organowy w Szczecinie w 1973 (III nagroda) za La terra incompareggiabile na organy (1970-73), Konkursu Młodych Związku Kompozytorów Polskich w 1975 (wyróżnienie) za kantatę Noc na sopran i orkiestrę kameralną (1975), Konkursu Oddziału Warszawskiego Związku Kompozytorów Polskich: w 1984 (III nagroda) za Kwartet smyczkowy nr 1 (1984), w 1986 (wyróżnienie) za Kwartet smyczkowy nr 3 (1986), w 1990 (I nagroda) za Antitheton I na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1989), konkursu zorganizowanego z okazji 25-lecia Festiwalu „Poznańska Wiosna Muzyczna” w 1985: II nagroda za Koncert na orkiestrę (1982-83) oraz wyróżnienie za Kwartet smyczkowy nr 2 (1985), Konkursu Kompozytorskiego im. Karola Szymanowskiego w 1988 (wyróżnienie) za Concerto armonico na orkiestrę smyczkową (1987).

Jego utwory były wykonywane w kraju i za granicą, m.in. w Czechach, na Słowacji i Węgrzech, w Niemczech, Francji, Finlandii, Wielkiej Brytanii, w Stanach Zjednoczonych, Japonii, Meksyku i krajach Ameryki Południowej. W 1986 Państwowa Opera we Wrocławiu wystawiła jego dramat muzyczny Nowe wyzwolenie według dramatu Stanisława Ignacego Witkiewicza (1974). Wielokrotnie pisał na zamówienie Związku Kompozytorów Polskich, Programu II Polskiego Radia, Festiwalu „Alkagran”, Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Dawnej im. Mikołaja z Radomia, Festiwalu „Warszawska Jesień”, wybitnych muzyków: Anny Szostak, Agaty Sapiechy, Piotra Kusiewicza, Jadwigi Rappé, zespołów Ars Nova i Cameraty Silesia. Takie jego utwory, jak Antitheton III, IV Kwartet smyczkowy, Kwintet fortepianowy i Volte-Face, powstały w ramach programu "Zamówienia kompozytorskie", realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.

Jest autorem trzech książek poświęconych polskiej muzyce współczesnej (Polska twórczość kompozytorska 1945-1984, PWM, Kraków 1987; Współczesność. Cz. 1, 1939-1974 (Warszawa, 1996) i Współczesność. Cz. 2, 1975–2000 (Warszawa, 2013) z serii Historia muzyki polskiej, pod red. S. Sutkowskiego) przetłumaczonych również na język angielski, oraz wielu publikacji naukowych, krytycznych i publicystycznych. Napisał szereg haseł do „Encyklopedii Muzycznej PWM”, był redaktorem działu muzyki XX w. „Encyklopedii Muzyki PWN” (1996). W latach 1972-2010 współpracował jako publicysta z „Ruchem Muzycznym”. Jego artykuły ukazywały się także na łamach „Studia” i „Klasyki”.

Twórczość kompozytorska Krzysztofa Baculewskiego została zaprezentowana na pięciu monograficznych płytach CD, wydanych przez firmę fonograficzną DUX.

Krzysztof Baculewski od 1974 roku jest członkiem Związku Kompozytoró Polskich, W latach 1991-97 oraz od 1999 do 2003 był członkiem Zarządu W latach 1972-2010 współpracował jako publicysta z „Ruchem Muzycznym”. Jego artykuły ukazywały się także na łamach „Studia” i „Klasyki”.

Od 1974 roku jest członkiem Związku Kompozytorów Polskich; w latach 1991-1997, 1999-2003 był członkiem Zarządu, skarbnikiem, od 2015 jest wiceprezesem ZKP. Od 1986 jest członkiem Komisji Repertuarowej Festiwalu „Warszawska Jesień”. Członek założyciel i sekretarz pierwszego Zarządu Polskiego Towaryzystwa Muzyki Współczesnej; należy również do ZAiKS.

W latach 2003–2013 pełnił funkcję prezesa fundacji „Concert spirituel”.

Uhonorowano go Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” (2007), medalem „Zasłużony dla Warszawy” (2017). W 2018 otrzymał Doroczną Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich „za pełną powagi i odpowiedzialności postawę kompozytorską, znaczący dorobek muzykologiczny oraz owocną działalność pedagogiczną".

aktualizacja: 2006, 2008 (mk), 2021 (wa)

twórczość

Krzysztof Baculewski w omówieniu swego utworu Is-Slottet, którym debiutował na Festiwalu „Warszawska Jesień” w roku 1976, zaznaczył: „Naczelnym elementem formotwórczym jest tu artykulacja i technika wydobycia dźwięku z instrumentu: w utworze dwukrotnie dokonuje się płynne przejście od dźwięków, którym przylepiono etykietkę «niekonwencjonalnych» do tych, które awangarda lat sześćdziesiątych pogardliwie nazwała «tradycyjnymi». Intencją moją było przeto może nie tyle dwóch owych antyświatów pogodzenie - niemożliwość fizyczna, a gombrowiczowska niemożność - co próba stworzenia z nich trzeciego pół-świata, a przynajmniej półświatka do jednorazowego użytku...”. Nie skończyło się na jednorazowym użytku i zdania Baculewskiego sformułowane w odniesieniu do struktury dźwiękowej Is-Slottet można potraktować jako deklarację ideową, której kompozytor pozostaje w mniejszym lub większym stopniu wierny do dziś.

Baculewski godzi jednak nie tylko „niekonwencjonalne” i „tradycyjne” dźwięki, lecz próbuje dokonywać syntezy „nowego” i „starego” w bardziej ogólnym planie. Is-Slottet zamyka zresztą „eksperymentalny” nurt twórczości, jak stwierdza sam kompozytor. Odtąd eksperyment schodzi na dalszy plan, a Baculewski koncentruje się na problematyce formy i ekspresji, ujawniając wyraźnie klasyczne upodobania artystyczne.

Symbolicznym znakiem przywiązania do tradycji może być sięgnięcie przez Krzysztofa Baculewskiego po stare instrumenty. Mają one - oczywiście - istotny walor brzmieniowy, jak w The Whole and Broken Consort na zespół instrumentów dawnych (1986) czy w Sonata canonica na dwoje skrzypiec barokowych (1998), ale są też osadzone w szerszym kontekście tradycji. Tak właśnie wykorzystane są dawne instrumenty w utworze The Profane Anthem to Anne, nawiązującym do słynnej Ody na cześć św. Cecylii mistrza angielskiego baroku Henry’ego Purcella. W prawykonaniu wziął udział znany zespół „Il Tempo” wybitnej polskiej specjalistki od muzyki dawnej Agaty Sapiechy. W programie 37 „Warszawskiej Jesieni” w roku 1994 kompozytor napisał:

„The Profane Anthem to Anne skomponowałem w ubiegłym roku dla Anny Szostak (stąd dedykacja w tytule) i stworzonego przez nią chóru Camerata Silesia. Było to zamówienie Grażyny Krzanowskiej na koncert Festiwalu „Alkagran”, zaplanowany na 1 października 1993 (Międzynarodowy Dzień Muzyki). W programie koncertu miała się również znaleźć Henry Purcella Oda do św. Cecylii, patronki muzyki. Zamówiony utwór miał w pewien sposób odnosić się do muzyki autora Ody i wykorzystywać podobną obsadę. Bezpośredni impuls do skomponowania utworu dało mi jednak zetknięcie z zespołem Camerata Silesia i fascynacja wysokiej próby artyzmem i muzykalnością zespołu".

kompozycje

dyskografia

literatura wybrana

publikacje