kompozytorzy (G)

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U W Y Z

Artur Gelbrun,

kompozytor, dyrygent i skrzypek; ur. 11 lipca 1913, Warszawa; zm., 23 grudnia 1985, Tel-Aviv (Izrael). W latach 1933-36 studiował w Konserwatorium Muzycznym w Warszawie grę na skrzypcach i dyrygenturę (pod kierunkiem Waleriana Bierdiajewa), uzyskując dyplom z wyróżnieniem. Edukację muzyczną uzupełniał w Rzymie, gdzie kształcił się w Accademia St. Cecilia w zakresie dyrygentury u Bernardina Molinari’ego, oraz w Sienie w Accademia Musicale Chigiana u Alfreda Caselli. Następnie kontynuował studia dyrygenckie pod kierunkiem Hermanna Scherchena, a kompozytorskie u Willy Burkhardta w Szwajcarii.

Działalność artystyczną jako skrzypek i altowiolista rozpoczął jeszcze w okresie studiów w Warszawie. W latach 1935-37 grał na skrzypcach i altówce w Orkiestrze Filharmonii Warszawskiej. Był również dyrygentem Towarzystwa Śpiewaczego „Orfeusz”, z którym przed II wojną światową wyjechał za granicę w trasę koncertową i do Polski już nie powrócił.

W latach 1941-44 był skrzypkiem w Radio Lausanne, a od 1944 do 1948 roku współpracował z Zürich Tonhalle Orchestra. W 1949 roku zamieszkał na stałe w Izraelu, poświęcając się wyłącznie działalności kompozytorskiej, dyrygenckiej i pedagogicznej. W latach 1949-53 pełnił funkcję gościnnego dyrygenta radiowej orkiestry symfonicznej „Głosu Izraela” (Kol Israel) w Jerozolimie, będąc jednocześnie głównym dyrygentem Młodzieżowej Orkiestry Izraela [The Israel Youth Orchestra] (1950-56) i Międzykibbutzowej Orkiestry Symfonicznej [The Inter-Kibbutz Symphony Orchestra] (1950-55). Od 1955 roku wykładał również kompozycję i dyrygenturę w Akademii Muzycznej Uniwersytetu w Tel-Avivie. W 1973 roku został uhonorowany The Israeli Broadcasting Prize.

Jego twórczość kompozytorska obejmuje przede wszystkim utwory orkiestrowe, kameralne, pieśni, a także solowe na fortepian.

(Anna Iwanicka-Nijakowska)

kompozycje

Sześć bisów na fortepian (1943-52)
Sonatina na dwoje skrzypiec (1944)
Lieder der Mädchen do słów Rainera Marii Rilkego na głos i orkiestrę (1945)
Trio smyczkowe (1945)
Sonatina na fortepian (1945)
10 Esquisses na recytatora, flet i harfę (1946)
Suita na orkiestrę (1947)
Une longue réflexion amoureuse do słów Paula Eluarda na tenor i fortepian (1947)
Hedva balet (1951)
Halleluja (Psalm 117) na chór mieszany (1951)
Dwa nokturny do słów L. Goldberga na mezzosopran i fortepian (1951)
Preludio, passacaglia e fuga na orkiestrę (1954)
Lament ofiarom Warszawskiego Getta do słów Y. Katzenelson na bas, chór mieszany i orkiestrę (1954)
Wariacje na fortepian i orkiestrę (1955)
Prologue symphonique na orkiestrę (1956)
Sonatina na skrzypce (1957)
Symfonia nr 1 (1957-58)
Kaprysy na orkiestrę (1958)
Trzy modlitwy na głos i fortepian (1959)
Pieśń Jordanu do słów L. Goldberga na sopran i orkiestrę (1959)
Cztery preludia na fortepian (1959)
Symfonia nr 2 (1961)
Koncert wiolonczelowy (1962)
Pięć utworów na wiolonczelę (1962)
Cztery utwory na smyczki (1963)
Concerto-Fantasia na flet, harfę i orkiestrę smyczkową (1963)
Piccolo divertimento na smyczki (1963)
The Scroll of Fire oratorium na sopran, alt, tenor, bas, chór mieszany i orkiestrę (1964)
Pięć wieści na fortepian (1965)
Miadoux balet (1967-68)
Prologue pour Decameron balet (1968)
Salmo e alleluyah na sopran i orkiestrę kameralną (1968)
Kwartet smyczkowy (1969)
Miniatury na fagot (1969)
Partita na klarnet (1969)
Kwintet dęty (1971)
Trio na róg, trąbkę i puzon (1972)
Symfonia nr 3 „Jubileuszowa” (1973)
Introdukcja i rapsodia na harfę (1973)
Adagio na smyczki (1974)
Sześć bagateli na smyczki (1974)
Concertino na orkiestrę kameralną (1974)
King Solomon and the Hopooes balet (1976)
Trio fortepianowe na skrzypce (lub klarnet), wiolonczelę i fortepian (1977, 1985)
Holocaust and Revival kantata na recytatora, chór mieszany i orkiestrę (1977-78)
Hommage à Rodin na orkiestrę (1979-81)
Intrada i passacaglia na organy (1982)
Variations faciles na fortepian (1982)
Aria e 3 frammenti na obój (lub flet) i harfę (1982-83)
Trzy pieśni do wierszy mojej żony na głos i fortepian (1983)
Łatwe wariacje na 2 flety proste (1983)
Obraz wiary na dwa fortepiany (1983)
Septet na flet, klarnet, harfę i kwartet smyczkowy (1984)
Koncert na obój i orkiestrę smyczkową (1985)
Błogosławiony jest … (Psalm 86) na sopran i kwartet smyczkowy (1985)

literatura wybrana

Boehm Yohann, Mishori Nathan Gelbrun Artur w: The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Second Edition (ed. Stanley Sadie), vol. 9, Macmillan Publishers Limited, London 2001
Błaszczyk Leon Tadeusz Dyrygenci polscy i obcy w Polsce działający w XIX i XX w., PWM, Kraków 1964
Iwanicka-Nijakowska Anna Gelbrun Artur w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, t. II Biogramy (pod red. Marka Podhajskiego), Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina w Warszawie / Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Warszawa / Gdańsk 2005
Nulman Macy Concise Encyclopedia of Jewish Music, McGraw-Hill Book Company, New York - St. Louis - San Francisco 1975