indeks osób (M)

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U V W Y Z

Krzysztof Meyer,

kompozytor, pianista i pedagog; ur. 11 sierpnia 1943, Kraków. W wieku 5 lat rozpoczął naukę gry na fortepianie. Od 1954 uczęszczał na prywatne lekcje teorii i kompozycji do Stanisława Wiechowicza. Po ukończeniu Liceum Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Krakowie rozpoczął naukę w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie; studiował kompozycję, początkowo w klasie Stanisława Wiechowicza, a po jego śmierci – u Krzysztofa Pendereckiego (dyplom z wyróżnieniem – 1965), oraz teorię u Aleksandra Frączkiewicza (dyplom także z wyróżnieniem – 1966). W 1964, 1966 i 1968 uzupełniał swoją edukację muzyczną w Paryżu i Fontainebleau, gdzie odbył studia w zakresie kompozycji i gry na fortepianie pod kierunkiem Nadii Boulanger. W 1966 otrzymał stypendium im. Aarona Coplanda.

Został laureatem szeregu konkursów kompozytorskich: w 1966 – II nagrodę na Konkursie Młodych Związku Kompozytorów Polskich za Symfonię nr 1 i I nagrodę na Concours des Jeunes Compositeurs w Fontainebleau za pieśni do słów Szekspira, w 1967 – wyróżnienie na Konkursie Kompozytorskim im. Grzegorza Fitelberga za Symfonię nr 2 „Epitaphium Stanisław Wiechowicz in memoriam” na chór mieszany i orkiestrę, w 1968 – I nagrodę na tym samym konkursie za Symfonię nr 3 „Symphonie d’Orphee” na chór mieszany i orkiestrę, w 1970 – Grand Prix de Composition Musicale Fundacji Księcia Pierre de Monaco za operę Cyberiada oraz wyróżnienie na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu za Kwartet smyczkowy nr 2, w 1972 – II nagrodę na Konkursie Kompozytorskim im. Artura Malawskiego w Krakowie za Concerto da camera na obój, perkusję i smyczki, w 1974 – I nagrodę na Konkursie im. Karola Szymanowskiego w Warszawie za Symfonię nr 4, w 1976 – wyróżnienie na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO za Kwartet smyczkowy nr 3.

W latach 1966-68 współpracował jako pianista z krakowskim zespołem muzyki współczesnej „MW2”. W okresie tym rozpoczął również działalność jako pedagog. W latach 1966-87 uczył przedmiotów teoretycznych w Akademii Muzycznej w Krakowie, gdzie od 1972 do 1975 był jednocześnie prorektorem, a w latach 1975-87 – kierownikiem Katedry Teorii Muzyki. W roku akademickim 1980/81 przebywał dzięki stypendium „Auswärtige Künstler zu Gast” w Hamburgu.

Od 1987 roku działa również w Niemczech. Pelnił funkcję profesora kompozycji w Hochschule für Musik w Kolonii (1987-2008). W latach 2008-2014 ponownie nauczał w krakowskiej Akademii Muzycznej. Był również profesorem w Zakładzie Muzykologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (2009-2013). Prowadził także wykłady o muzyce współczesnej w Austrii, Brazylii, Francji, Szwajcarii, Wenezueli i Związku Radzieckim.

Należy do Akademie der Künste w Mannheim, jest członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Umiejętności. Ponadto w sezonie 1991/92 był composer-in-residence w Filharmonii Kolońskiej, w 1996 – na festiwalu w Seattle, a w sezonie 2013/2014 w Filharmonii Narodowej w Warszawie.

Muzyka Krzysztofa Meyera była wykonywana w wielu najważniejszych ośrodkach muzycznych, m.in. w Carnegie Hall w Nowym Jorku, Berlińskiej Filharmonii i wiedeńskim Wiener Musikverein, na najważniejszych festiwalach europejskich, m.in. "Warszawskiej Jesieni", "Muzički Biennale Zagreb", SIMC, "Holland Festival", "Musikprotokoll-Graz", Festiwalu w Aldeburgh, w Schleswig-Holstein, Biennale w Wenecji i Lucerne Festival. Niektóre z utworów zostały skomponowane na zamówienie wykonawców światowej sławy: Koncert fletowy dla Aurèle Nicolet'a, Koncert obojowy dla Lothara Fabera, Koncert klarnetowy dla Eduarda Brunnera, Koncert skrzypcowy dla Dymitra Sitkowieckiego, Koncert na trąbkę  dla Timofieja Dokszycera, Tryptyk liryczny dla Petera Pearsa, Pezzo capriccioso dla Heinza Holligera, utwory wiolonczelowe dla Davida Geringasa, Iwana Monighettiego i Borysa Piergamienszczikowa. Movimento rapsodico na harfę było pierwszym utworem polskiego kompozytora, zamówionym jako kompozycja obowiązkowa dla prestiżowego konkursu ARD w Monachium (2016).

Krzysztof Meyer jest również znanym muzykologiem i teoretykiem muzyki. Napisał pierwszą polską monografię życia i twórczości Dymitra Szostakowicza (Kraków 1973 i 1986; wyd. niem. – Leipzig 1980). Jego artykuły, głównie o muzyce współczesnej, ukazały się drukiem w takich periodykach, jak „Melos”, „Muzyka”, „Ruch Muzyczny”, „Das Orchester”, „Sowietskaja Muzyka”.

Czynnie udzielał się także w Związku Kompozytorów Polskich; w latach 1971-89 był członkiem Zarządu Głównego, w latach 1985-89 – prezesem. Od 1974 do 1988 uczestniczył też w pracach Komisji Repertuarowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”.

Został uhonorowany wieloma nagrodami w kraju i za granicą: 1975 – Medal Rządu Brazylii za Kwartet smyczkowy nr 4, 1977 – Medal Rządu Brazylii za Concerto retro na flet, skrzypce, wiolonczelę i klawesyn. Nagroda "Krakowska Książka Miesiąca maja 2012 roku" została przyznana Krzysztofowi Meyerowi za książkę Mistrzowie i przyjaciele (PWM, Kraków 2012). Ponadto otrzymał: dwukrotnie Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki (1973, 1975), Złoty Krzyż Zasługi (1974), Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury” (1979), Nagrodę im. Gottfrieda von Herdera (1984), Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich (1992), Nagrodę Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1994), Nagrodę im. Johanna Stamitza w Mannheim (1996), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1997), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2003), Krzyż Zasługi na Wstędze Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec (2007), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2011),  Medal im. Michała Glinki za wkład w rozwój sztuki muzycznej (2012).

 

aktualizacja: 2002, 2008 (mk), 2016 (wa), 2018 (iz), 2023 (wa)

twórczość

Krzysztof Meyer w ankiecie dla pisma „Res Facta” z roku 1971 dwudziestosześcioletni wówczas kompozytor napisał: „W swoich własnych utworach wyszedłem od techniki dwunastotonowej (I Sonata fortepianowa). Później przyswoiłem sobie tak zwany «energetyzm bruitystyczny», wywodzący się od Varèse’a, a któremu patronuje u nas Górecki i poniekąd Penderecki (I Symfonia), później doszedłem do aleatoryzmu w różnych postaciach (kontrolowany w IV Sonacie fortepianowej, poliwersyjny w Trio na flet, altówkę i harfę, polistrukturalny w II Symfonii). Z każdej z tych technik starałem się wyciągnąć te możliwości, które wydawały mi się korzystne dla mojego świata dźwiękowego i porzucałem je w chwili, gdy po prostu przestały mnie interesować, znudziły mnie. Zawsze jednak coś z nich pozostawało - do dzisiaj pewne elementy serializmu są dla mnie niezbędne, podobnie jak poliwersyjność i polistrukturalizm. I jeśli w tych kilku zdaniach miałem dokonać autoprezentacji, to po tym wszystkim, co powyżej napisałem, mogę dodać jeszcze jedno: przy komponowaniu bawi mnie możność wykorzystywania różnych technik. Chyba nie ma wśród najnowszych takiej, która by mnie zupełnie nie interesowała. Cieszy mnie to o wiele więcej, niż niegdyś nurzanie się w strumieniu efektów perkusyjnych, jakie mogą dać instrumenty smyczkowe (I Kwartet smyczkowy). I tak stosowanie najróżniejszych technik służy mi jedynie jako środek do komponowania i nie będzie naprawdę żadną nieskromnością i przesadą, gdy powiem, że w niektóre rejony mojego wewnętrznego świata muzycznego wchodzę dowolnymi środkami technicznymi i znajduję się niezależnie od nich tam, gdzie na początku zamierzyłem” („Res Facta” nr 5, 1971).

Krzysztof Meyer, który należy do kompozytorów o głębokiej intelektualnej samoświadomości twórczej, rozpoczynał swoją działalność twórczą w okresie panowania idei awangardy. W sferze dźwięku i on poszukiwał nowych brzmień, ale sonorystyka nie zakłócała nigdy jego poczucia formy jako procesu o wyraźnym rozwoju dramaturgicznym, z fazami o różnym napięciu. Dość szybko zresztą zrezygnował z awangardowo pojmowanej dźwiękowości na rzecz tradycyjnych kategorii estetycznych - ładu formalnego, równowagi elementów dzieła i pięknego brzmienia. Wiele jego utworów nosi klasyczne tytuły, sugerujące zastosowanie tradycyjnej formy. Są to symfonie, koncerty, kwartety czy sonaty. Ale na ogólnej koncepcji formy kończą się związki twórczości Krzysztofa Meyera z tradycją. Zarówno wewnętrzna struktura utworów, jak i ich język dźwiękowy są przejawem w pełni świadomego, indywidualnego wykorzystania nowoczesnego warsztatu kompozytorskiego.

W kontekście intelektualnej samoświadomości twórczej trzeba wspomnieć o pracach muzykologicznych Krzysztofa Meyera. Jest on autorem przetłumaczonej na kilka języków, fundamentalnej monografii Dymitra Szostakowicza, którego twórczość była mu bardzo bliska. Wspólnie z żoną napisał dwutomową biografię Witolda Lutosławskiego. Przygotował wiele referatów i artykułów poświęconych muzyce i twórcom XX wieku oraz wybranym zagadnieniom z teorii muzyki. Od 1966 roku prowadzi nieprzerwanie działalność pedagogiczną w zakresie teorii muzyki.

Małgorzata Kosińska

kompozycje

Sonata na wiolonczelę nr 1 op. 1 * (1959-61)
Introspekcja op. 2 na 5 wiolonczel (1960)
Aforyzmy op. 3 na fortepian * (1961)
Muzyka na trzy wiolonczele, kotły i fortepian op. 4 * (1961-62)
Sonata fortepianowa nr 1 op. 5 * (1962)
Sonata fortepianowa nr 2 op. 7 * (1963)
Kwartet smyczkowy nr 1 op. 8 * (1963)
Pieśni rezygnacji i zaprzeczenia op. 9 na sopran, skrzypce i fortepian * (1963)
Interludio statico op. 11 na klarnet i 4 wiolonczele * (1963-64)
Concerto da camera op. 6 na flet, perkusję i smyczki * (1964)
Symfonia nr 1 op. 10 * (1964)
Koncert skrzypcowy nr 1 op. 12 * (1964-65)
Sonata fortepianowa nr 3 op. 13 * (1964-66)
Quartettino op. 16 na sopran, flet, wiolonczelę i fortepian * (1966)
Symfonia nr 2 „Epitaphium Stanisław Wiechowicz in memoriam” op. 14 na chór mieszany i orkiestrę * (1966-67)
Hommage à Nadia Boulanger op. 17 na flet, altówkę i harfę * (1967)
Pięć utworów kameralnych op. 18 na mezzosopran, klarnet, skrzypce i altówkę * (1967)
Cyberiada op. 15 opera komiczna w 3 aktach (1967-70)
Symfonia nr 3 „Symphonie d’Orphee” op. 20 na chór mieszany i orkiestrę * (1968)
Sonata fortepianowa nr 4 op. 22 * (1968)
Kwartet smyczkowy nr 2 op. 23 * (1969)
Quattro colori op. 24 na klarnet, puzon, wiolonczelę i fortepian * (1969-70)
Kwartet smyczkowy nr 3 op. 27 * (1970-71)
Concerto da camera op. 29 na obój, perkusję i smyczki * (1972)
Sonata na klawesyn solo op. 30 * (1972-73)
Symfonia nr 4 op. 31 * (1973)
Koncert na trąbkę i orkiestrę op. 35 * (1973-75)
Kwartet smyczkowy nr 4 op. 33 * (1974)
Śpiewy polskie op. 34 na sopran i orkiestrę * (1974)
Czarodziejskie obrazki op. 21a na fortepian * (1975)
Sonata na skrzypce solo nr 1 op. 36 * (1975)
Sonate de sons rayonnants na fortepian * (1975-2003)
Moment musical na wiolonczelę * (1976)
Fireballs op. 37 na orkiestrę * (1976)
Lyric Triptych op. 38 for tenor and chamber orchestra (1976)
Concerto retro op. 39 na flet, skrzypce, wiolonczelę i klawesyn * (1976)
Trzy utwory na perkusję i taśmę op. 40 (1976)
Symfonia D-dur w stylu Wolfganga Amadeusa Mozarta op. 41 * (1976-77)
Kwartet smyczkowy nr 5 op. 42 * (1977)
Dwadzieścia cztery preludia na fortepian op. 43 * (1977-78)
Suita dziecięca op. 25a na fortepian * (1978)
Symfonia nr 5 op. 44 na smyczki * (1978-79)
Dziewięć fraszek Stanisława Jerzego Leca op. 45 na sopran i fortepian (1979)
Koncert fortepianowy op. 46 * (1979)
Interludio drammatico op. 48 na obój i zespół (1979-80)
Hrabina op. 49, balet w 1 akcie na motywach opery Stanisława Moniuszki (1980)
Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian op. 50 * (1980)
Sonata per flauti solo op. 52 * (1980)
Gracze op. 53, pełna wersja opery Dymitra Szostakowicza w 2 aktach (1980-81)
Sześć preludiów na skrzypce solo * (1981)
Kwartet smyczkowy nr 6 op. 51 * (1981)
Colloquium niedzielne na ulicy op. 54 na baryton i fortepian (1981)
Skrzypcowy kramik op. 55 na skrzypce i fortepian (1981)
Canzona na wiolonczelę i fortepian op. 56 * (1981)
Sonatina for the Young op. 55a for violin and piano * (1981-83)
Symfonia nr 6 „Symfonia Polska” op. 57 * (1982)
Hommage à Johannes Brahms op. 59 na orkiestrę * (1982)
Pezzo capriccioso op. 60 na obój i fortepian * (1982)
Koncert na flet i orkiestrę op. 61 (1983)
Sonata na wiolonczelę i fortepian op. 62 * (1983)
Canti Amadei op. 63, concerto da camera na wiolonczelę i orkiestrę * (1983-84)
Concerto da camera op. 64 na harfę, wiolonczelę i smyczki (1984)
Kwartet smyczkowy nr 7 op. 65 * (1985)
Kwartet smyczkowy nr 8 op. 67 (1985)
Concerto retro op. 39a na flet, klawesyn i smyczki * (1986)
Kwartet na 4 saksofony op. 65a (1986)
Kwintet klarnetowy op. 66 * (1986)
Capriccio op. 69 na 6 instrumentów * (1987-88)
Musica incrostata per orchestra op. 70 * (1988)
Wjeliczalnaja op. 71 na chór mieszany (1988)
Wittener Kammermusik na flet, obój i klarnet * (1988)
Klonowi bracia op. 72, opera dziecięca w 2 aktach (1988-89)
Caro Luigi op. 73 na 4 wiolonczele i smyczki * (1989)
Fanfare für acht Posaunen * (1989)
Kwartet smyczkowy nr 9 op. 74 (1989-90)
Fantazja na organy op. 75 (1990)
Monolog na wiolonczelę solo * (1990)
Kwintet fortepianowy op. 76 * (1990-91)
Pezzo per Mauro op. 77 na flet, saksofon altowy, puzon, fortepian, kontrabas i perkusję (1991)
Koncert na saksofon altowy i orkiestrę smyczkową op. 79 (1992)
Carillon pour orchestre op. 80 (1992-93)
Trio na flet, altówkę i gitarę op. 78 * (1992-94)
Trio smyczkowe op. 81 * (1993)
Kwartet smyczkowy nr 10 op. 82 (1993-94)
Misterioso op. 83 na skrzypce i fortepian * (1994)
Koncert wiolonczelowy nr 2 op. 85 * (1994-95)
Te Deum op. 84 na chór mieszany (1995)
Sonata na skrzypce i orkiestrę op. 86 (1995)
Msza op. 68 na chór mieszany i orkiestrę * (1995-96)
Farewell Music op. 88 na orkiestrę (1997)
Au delà d’une absence op. 89 na kwartet smyczkowy (1997)
Trio na klarnet, wiolonczelę i fortepian op. 90 * (1997-98)
Stworzenie świata op. 91, oratorium (1999)
Capriccio interrotto op. 93 na skrzypce i fortepian (2000)
Impromptu multicolore op. 92 na dwa fortepiany (2000)
Les sons rayonnants na 2 pianole i komputer (2000)
Cinque colori na flet, skrzypce, wiolonczelę, perkusję i fortepian op. 94 * (2001)
Koncert na klarnet i orkiestrę op. 96 (2001)
Kwartet smyczkowy nr 11 op. 95 * (2001)
Symfonia nr 7 op. 97 (Symfonia czasu przemijającego) (2001-2002)
Trio na obój, fagot i fortepian op. 98 (2002)
Sonata na wiolonczelę i fortepian nr 2 op. 99 (2003-2004)
Epitafium op. 100 na 3 wiolonczele i fortepian (2004)
Duetti concertanti op. 101 na fagot i fortepian * (2004)
Metamorfozy op. 102 na saksofon altowy i fortepian (2004)
Kwartet smyczkowy nr 12 op. 103 (2004-2005)
Quasi una fantasia op. 104 na fortepian (2005)
Koncert podwójny na skrzypce, wiolonczelę i orkiestrę op. 105 (2005-2006)
Burlesca all’Ongarese na flet solo (2006)
Sonata breve na fortepian op. 106 (2006)
Kwintet na 4 saksofony i fortepian op. 107 (2006-2014)
Musique scintillante na 14 instrumentów op. 108 (2007)
Sonata na wiolonczelę solo nr 2 op. 109 (2007)
Duety na dwoje skrzypiec op. 110 * (2008)
Symfonia nr 8 (Sinfonia da Requiem) na chór i orkiestrę do słów Adama Zagajewskiego op. 111 (2008-2009)
Kwartet na skrzypce, altówkę, wiolonczelę i fortepian op. 112 * (2009)
Kwartet smyczkowy nr 13 op. 113 (2009-2010)
Imaginary Variations na skrzypce i fortepian op. 114 (2010)
Koncert na gitarę, kotły i smyczki op. 115 (2010-2011)
Chansons d´un rêveur solitaire pieśni na sopran i orkiestrę do słów Paul Verlaine op. 116 (2011-2012)
Muzyka światła i półcienia na orkiestrę kameralną op. 118 (2012)
Kontredanse na 2 orkiestry op. 119 (2013)
Nehmt hin die Welt na chór a cappella do słów Friedricha Schillera op. 120 (2013)
Sei Intermezzi na fortepian op. 121 (2013)
Triptych Sonata na gitarę op. 125 (2014)
Kwartet smyczkowy nr 14 op. 122 (2014)
3 x 4 na wiolonczelę i fortepian op. 123 (2014)
Musica festiva na organy i orkiestrę op. 124 (2014)
Symfonia wiary i nadziei nr 9 do Psalmów Dawida na chór i orkiestrę op. 126 (2015)
Metamorfozy na małą orkiestrę op. 128 (2015-2016)
Movimento rapsodico na harfę solo op. 127 (2016)
Trio na flet, skrzypce i wiolonczelę op. 129 (2016)
Musica concertane per violoncello, pianoforte, percussione ed archi op. 130 (2016)
Kwartet smyczkowy nr 15 op. 131 (2016-2017)
Miroirs au carré na orkiestrę op. 132 (2017)
Sonata na skrzypce solo nr 2 op. 133 (2018)
Bagatela na fortepian op. 135 (2018)
Sinfonia di contrasti na orkiestrę op. 31/134 (2019)
Fantazja na fortepian op. 136 (2019-2020)
Slepy tor, opera w trzech aktach op. 138 (2019-2022)
Trzy Etiudy algorytmiczne na fortepian op. 137 (2020-2021)
Epitafium na orkiestrę op. 139 (2022)
Petit Stravinskianum Polyphonique na instrumenty dęte, kotły i fortepian (2022)
Vivat Pro Sinfonica na orkiestrę (2023)
Musica concertante no 2 na 2 flety i orkiestrę op. 141 (2023)

literatura wybrana

Krzysztof Meyer. Do i od kompozytora (pod red. Macieja Jabłońskiego), Ars Nova, Poznań 1994
Haute-musique Krzysztofa Meyera Rozmowa z kompozytorem
Interdisciplinary Studies In Musicology [Special Issue] pod red. J. Humięckiej-Jakubowskiej, D. Jasińskiej, Wydawnictwo Naukowe UAM - PTPN, Poznań 2013
Helman Zofia Krzysztof Meyer w: Komponisten der Gegenwart (Hg. Hanns-Werner Heister, Walter-Wolfgang Sparrer), edition text + kritik, München 1992-
Helman Zofia Meyer Krzysztof w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „m”, PWM, Kraków 2000
Jabłoński Maciej, Homma Martina (Hg.) Krzysztof Meyer. Ein Komponistenportrait, Ars Nova / Bela Verlag, Poznań - Köln 1998
Maciejewski Bogusław Twelve Polish Composers, Allegro Press, London 1976
Piątek Katarzyna Symfonie Krzysztofa Meyera w: Krakowska szkoła kompozytorska 1888-1988 (red. Teresa Malecka), Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1993
Thomas Adrian Meyer Krzysztof w: The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Second Edition (ed. Stanley Sadie), vol. 16, Macmillan Publishers Limited, London 2001
Weselmann Thomas Musica incrostata. Szkice o muzyce Krzysztofa Meyera, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań 2003

publikacje

książki

Witold Lutosławski. Wege zur Meisterschaft (we współautorstwie z D. Gwizdalanką), Pfau, Saarbrücken 2014
Dymitr Szostakowicz i jego czasy Fayard, Paryż 1994 i 2009; Lübbe-Verlag, Bergisch Gladbach 1995; Uitgeverij Atla, Amsterdam 1996; Allianza Musica, Madryt 1997 i 2011; Atlantis, Zurich 1998; Kompoziitor, St. Petersburg 1998; PWN, Warszawa 1999; Olympus, Amsterdam 2006; Mołodaja Gwardia, Moskwa 2006; Schott, Mainz 2008
Mistrzowie i przyjaciele, PWM, Kraków 2011
Szostakowicz, PWM, Kraków 1973, 1986
Witold Lutosławski, Ars Nova, Poznań 1994
Gwizdalanka Danuta / Meyer Krzysztof Lutosławski. Tom I: Droga do dojrzałości, PWM, Kraków 2003
Gwizdalanka Danuta / Meyer Krzysztof Lutosławski. Tom II: Droga do mistrzostwa, PWM, Kraków 2004