indeks osób (M)

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U V W Y Z

Roman Maciejewski, kompozytor, pianista i dyrygent; ur. 28 lutego 1910, Berlin; zm. 30 kwietnia 1998, Göteborg. Początkowo gry na fortepianie i skrzypcach uczyła go matka, uzdolniona skrzypaczka i pianistka. W latach 1916-19 kontynuował naukę gry na fortepianie w Konserwatorium im. Juliusa Sterna w Berlinie. W 1919 powrócił wraz z rodzicami do Polski i zamieszkał w Lesznie. W latach 1924-31 uczęszczał do Konserwatorium w Poznaniu, gdzie studiował grę na fortepianie w klasie Bohdana Zaleskiego, teorię u Władysława Raczkowskiego, harmonię i kontrapunkt u Kazimierza Sikorskiego oraz solfeż u Stanisława Wiechowicza. Od 1930 pełnił funkcję kierownika artystycznego Chóru im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu. W 1931 przeniósł się do Konserwatorium Warszawskiego, aby kontynuować naukę w klasie kompozycji Kazimierza Sikorskiego. Wkrótce został jednak relegowany z uczelni za współorganizowanie strajku studentów żadających przywrócenia Karola Szymanowskiego na stanowsko rektora Konserwatorium.
W tym samym okresie rozpoczął działalność koncertową jako pianista. W 1932 wystąpił z recitalem m.in. w Instytucie Propagandy Sztuki, odnosząc wielki sukces. Występ zaoowocował także licznymi znajomościami, m.in. z ministrem spraw zagranicznych Józefem Beckiem, dzięki poparciu którego odbył tournée koncertowego po Bałkanach oraz stypendium na studia muzyczne w Paryżu. W 1933 wystąpił w Sofii i Belgradzie. Rok później wyjechał na stypendium do Paryża, gdzie studiował pod kierunkiem Nadii Boulanger. Poznał wtedy m.in. Igora Strawińskiego, Alfreda Casellę, Dariusa Milhauda, Artura Honeggera, Francisa Poulenca, a także zaprzyjaźnił się z Arturem Rubinsteinem. Od 1935 należał do Stowarzyszenia Młodych Muzyków Polaków w Paryżu, w którym działał czynnie jako sekretarz Zarządu (1935) i wiceprezes (1936). W 1938 wyjechał na tournée koncertowe do Anglii. Tam spotkał niemieckiego choreografa Kurta Joosa, który zamówił u niego muzykę baletową dla swojego zespołu. Podczas pobytu w siedzibie grupy tanecznej (Darlington Hall) poznał swoją przyszłą żonę, szwedzką tancerkę – Elvi Gallen. Po ślubie wyjechał z nią w 1939 do Szwecji, gdzie spędził lata wojny. Czynnie udzielał się tam w środowisku Polonii (zorganizował m.in. Związek Polaków w Szwecji), koncertował. Zawarł znajomość z Ingmarem Bergmanem, dla którego spektakli teatralnych komponował muzykę (m.in. do Macbetha Williama Shakespeare’a, Caliguli Alberta Camusa, Divinas palabras Ramóna Maríi del Valle-Inclána). W Szwecji zaczął również tworzyć swoje monumentalne dzieło – Missa pro defunctis (Requiem) na solistów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1944-59), które w 1959 otrzymało Nagrodę Fundacji im. Ignacego Jana Paderewskiego. W latach 1951-77 przebywał w Stanach Zjednoczonych na zaproszenie Artura Rubinsteina. Pracował tam jako organista w kościołach katolickich w Los Angeles oraz stworzył 70-cioosobowy Roman Choir, z którym koncertował w całej Kalifornii. Od 1977 do śmierci mieszkał ponownie w Göteborgu w Szwecji. Został pochowany na cmentarzu w Lesznie.
Od 1997 w Lesznie działa Leszczyńskie Towarzystwo Muzyczne im. Romana Maciejewskiego, propagujące jego twórczość.

aktualizacja: luty 2009
(autoryzacja: Wojciech Maciejewski)

kompozycje

Sonata na fortepian nr 1 (1926)
Kołysanka na fortepian * (1928)
Pieśni kurpiowskie na chór mieszany * (1928)
Wariacje na fortepian (1928)
Mazurki na fortepian * (1928-90)
Preludia na fortepian (1930-33)
Tańce góralskie na fortepian (1931)
Bajka balet dla dzieci na fortepian (1932)
Trzy pieśni Bilitis [wersja I] na sopran i fortepian (1932)
Sonata na fortepian nr 2 (1932)
Etiudy na fortepian (1932)
Tryptyk na fortepian * (1933)
Trzy pieśni Bilitis [wersja II] na sopran i orkiestrę (1935)
Koncert na dwa fortepiany bez orkiestry * (1936)
Tarantella i kołysanka na dwa fortepiany * (1938)
Sonata na skrzypce i fortepian * (1938)
Oberek scena baletowa na dwa fortepiany (1943)
Allegro concertante na fortepian i orkiestrę symfoniczną * (1944)
Missa pro defunctis (Requiem) na solistów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną * (1944-59)
Negro spirituals na dwa fortepiany * (1946)
Matinata na skrzypce, altówkę i wiolonczelę * (1948)
Suita hiszpańska na dwie gitary (1948)
Mazurek na dwa fortepiany (1951)
Nokturn na flet, gitarę i czelestę (1951)
Kołysanka na trio smyczkowe, flet, dwie gitary i czelestę (1952)
Fandango na fortepian * (1953)
Msza pasterska kolędy polskie na 4-głosowy chór żeński lub chłopięcy z organami (1955)
Carrols na chór mieszany i organy (1956)
Missa Brevis na chór mieszany (lub baryton) i organy * (1964)
Msza Zmartwychwstania na chór mieszany i organy * (1966)
Msza ku czci św. Cecylii na chór mieszany i organy (1967)
Kwintet na instrumenty dęte * (1971)
Widok znad morza suita na małą orkiestrę (1972)
Kołysanka na fortepian i orkiestrę symfoniczną (1976)
Hosanna na chór 2-głosowy, organy i kwartet dęty (1976)
24 transkrypcje na 2 fortepiany utworów klasycznych (x)

literatura wybrana

Adamska-Osada Aleksandra Muzyka jako modlitwa. "Requiem" Romana Maciejewskiego, "Ruch Muzyczny" 2006 nr 16, s.18-21
Bilica Krzysztof Roman Maciejewski i jego Missa pro defunctis, "Dysonanse" 1998 nr 1
Bilica Krzysztof Roman Maciejewski twórca wyzwolony i zniewalający, „Ruch Muzyczny” 1995 nr 5, s.8-11
Bilica Krzysztof Sylwetka Romana Maciejewskiego w: Muzyka polska 1945-1995 (red. Krzysztof Droba, Teresa Malecka, Krzysztof Szwajgier), Akademia Muzyczna w Krakowie, Kraków 1996
Cegiełła Janusz Rozmowa z Romanem Maciejewskim w: Szkice do autoportretu polskiej muzyki współczesnej, PWM, Kraków 1976
Kaczyński Tadeusz W zgodzie z naturą, „Tygodnik Powszechny” 1995 nr 12
Kłaput-Wiśniewska Aleksandra, Widłak Elżbieta Maciejewski Roman w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. “m”, PWM, Kraków 2000
Lilpop-Krance Filicja Powroty, Białystok 1991
Lisecki Wiesław ‘Requiem’ (1946-1959) Romana Maciejewskiego w: Muzyka źle obecna (red. Krystyna Tarnawska-Kaczorowska), Sekcja Muzykologów Związku Kompozytorów Polskich, Warszawa 1989
Maciejewski Bogusław Twelve Polish Composers, Allegro Press, London 1976
Zieliński Tadeusz A. Mazurki Romana Maciejewskiego, "Ruch Muzyczny" 2007 nr 25, s. 37-40