Polmic - FB

kompozytorzy (B)

A B C D E F G H I J K L Ł M N O P R S T U W Y Z

Jerzy Bauer,

kompozytor i pedagog; ur. 12 maja 1936, Łódź. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi: teorię muzyki (dyplom w 1959), dyrygenturę (dyplom w 1961) oraz kompozycję pod kierunkiem Tomasza Kiesewettera (dyplom w 1966). W latach 1969-70 odbył studia uzupełniające u Nadii Boulanger w Paryżu.
W latach 1959-60 pracował w Państwowym Liceum Muzycznym w Łodzi. W 1960 rozpoczął działalność pedagogiczną w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi. W 1979 uzyskał tytuł docenta, w 1987 profesora nadzwyczajnego, zaś w 1992 profesora zwyczajnego. W latach 1980-98 pełnił funkcję kierownika Katedry Kompozycji, Teorii Muzyki i Rytmiki, a od 2000 jest kierownikiem Katedry Teorii Muzyki. Jednocześnie – w latach 1990-96 – był dziekanem Wydziału Kompozycji, Teorii, Wychowania Muzycznego i Rytmiki łódzkiej uczelni. W latach 1989-91 sprawował funkcję wiceprezesa Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich.

Utwory Jerzego Bauera były wykonywane na wielu koncertach i festiwalach, m.in. na „Warszawskiej Jesieni”, Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej „Musica Polonica Nova” we Wrocławiu. W 2015 roku przez wydawnictwo Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi została wydana płyta CD z liryką wokalną Jerzego Bauera Pieśni.

Jest laureatem wielu nagród i wyróżnień na konkursach kompozytorskich: w 1970 otrzymał III nagrodę na Konkursie Kompozytorskim w Gdańsku za Trio stroikowe nr 1 na obój, klarnet i fagot (1964), w 1971 – wyróżnienie na Konkursie Kompozytorskim im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach za Aetatis Mediae Sculpturae na chór mieszany, chór chłopięcy i wielką orkiestrę symfoniczną (1970-71), w 1973 – wyróżnienie na Konkursie Kompozytorskim im. Karola Szymanowskiego w Katowicach za Pulsacje symfoniczne na wielką orkiestrę symfoniczną, dwie gitary elektryczne i organy (1973), w 1984 – II nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim w Białymstoku za Jubilate e la danza polacca na orkiestrę symfoniczną (1984), w tym samym roku – III nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim w Łodzi za Trzy ballady na gitarę (1983), w 1985 – I nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim w Kamieniu Pomorskim za Accende lumen sensibus na organy (1985), w 1988 – Brązowy Medal podczas XXXI Concours International de Guitare zorganizowanego przez Radio France w Paryżu za Barwy i rytmy w ruchu na gitarę (1989), zaś w 1991 – I nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie im. Wawrzyńca Żuławskiego w Warszawie za Malowanki wiejskie na sopran (mezzosopran) i fortepian (1991). Jerzy Bauer w 1980 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 2005 – Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, w 2006 – Srebrnym Medalem „Zasłużony kulturze – Gloria Artis”.
 

aktualizacja: styczeń 2016
Kontakt
tel.: (+48 22) 897 02 32
tel. komórkowy: (+48) 605 645 514
adres: ul. Sybilli 11 m.53, 01-742 Warszawa

twórczość

W początkowej fazie twórczości Bauera dostrzegamy próby poszukiwań nowych rozwiązań sonorystycznych zawsze jednak podporządkowane nadrzędnej idei, jaką było dążenie do pogłębienia strony wyrazowej kompozycji. W recenzjach czytamy o „olbrzymim ładunku energetycznym”, „dramatycznych spięciach” (Trzy koncepcje), „drapieżnej sile” (Trzy eseje), „żarliwości i pasji tej muzyki” (Inwokacja na skrzypce i fortepian). Eksperymentowanie z nowymi technikami gry było jednak krótkim i niewiele znaczącym epizodem w twórczości Bauera, a od negacji zdecydowanie bliższe było mu rozwijanie zdobyczy twórców epok minionych. Wyrósł bowiem, jak sam przyznawał „w zachwycie nad wielką muzyką europejską, nad tradycją” i to ona właśnie ukształtowała jego estetyczną wrażliwość. Fascynacja muzyką przede wszystkim Bartóka, Ravela i Strawińskiego, a także kontakt z wybitną osobowością Nadii Boulanger sprawiły, że bliższa mu stała się formalna przejrzystość i kolorystyczne wyrafinowanie kompozytorów francuskich aniżeli twórczość przedstawicieli szkoły wiedeńskiej.
Kwestionując nowatorstwo jako nadrzędną kategorię wartościowania kompozycji muzycznej odnajdywał jej sens w ciągłości, kontynuacji doświadczeń wybitnych kompozytorów epok minionych, nie traktując jednak ich twórczości jako źródła cytatów, wzorców do naśladowania, lecz impulsów dla tworzenia nowych, bardzo osobistych wypowiedzi. Spośród wielu tropów dostrzegamy w twórczości Bauera nawiązanie do klimatu muzyki Ravela – w drugiej, śpiewnej części Koncertu na wiolonczelę i orkiestrę, która jest rodzajem hołdu złożonego temu kompozytorowi (rolę te pełni również przeznaczony na klawesyn i gitarę utwór A jednak habanera). Reminiscenze na organy zawierają wyraźne aluzje messiaenowskie obejmujące rytmikę, motywikę („ptasie” motywy w zakończeniu), dyspozycję materiału dźwiękowego (eksponowanie trytonu), a także rejestrację i specyficzny koloryt dzieła. Divertimento na instrumenty perkusyjne i dwa fortepiany – muzyka barwna i żywiołowa budzi wyraźne skojarzenia z Sonatą na dwa fortepiany i perkusję Bartoka. W twórczości Bauera pojawiają się również wyraźne skłonności archaizacyjne (w Trzech staropolskich pieśniach pasyjnych, Trzech trenach, czy Rzeźbach średniowiecza), zawsze jednak nawiązanie do określonego modelu historycznego wzbogacone jest ekspresją wynikającą z operowania środkami współczesnymi.
Kompozycje Bauera cechuje niezwykła pieczołowitość w konstruowaniu form – obce było mu jakiekolwiek jej niedookreślenie. Znajdował oparcie w tradycyjnych schematach formalnych i chociaż posługiwał się nimi w sposób dość swobodny zawsze jednak dbał o to, by forma dzieła pozostała czytelna dla słuchacza.
Na oblicze wyrazowe jego kompozycji duży wpływ ma dyspozycja materiału dźwiękowego – dla uzyskania określonego brzmieniowego klimatu stosuje różne sposoby ich selekcjonowania, a tworzone struktury koncentrowane są zazwyczaj wokół kilku punktów centralnych.
W nurcie solowym i kameralnym ilościowo wyróżniają się kompozycje na gitarę i z udziałem tego instrumentu, z których wiele uzyskało nagrody. Z myślą o swym synu – wybitnym wiolonczeliście, stworzył w 1982 Sonatę w jednej części na wiolonczelę i fortepian, a dwa lata później, we współpracy z nim – jemu dedykowany Koncert na wiolonczelę i orkiestrę.
Pośród kompozycji wokalno-instrumentalnych na uwagę zasługuje Missa Pagana, której podporządkowana tekstowi warstwa muzyczna stanowi oryginalną syntezę środków o genezie liturgicznej z pogańskim, żywiołowym zachwytem nad pięknem świata oraz głęboką refleksją nad jego problemami.

Ewa Kowalska-Zając
„Kompozytorzy polscy 1918-2000” pod red. Marka Podhajskiego

kompozycje

Dytyramb na cześć Pokoju na chór dziecięcy lub żeński i fortepian (1963)
Trzy pieśni na sopran i fortepian (1963)
Humoreska na cztery puzony (1963)
Trio stroikowe nr 1 na obój, klarnet i fagot (1964)
Rondo kwartowe na klarnet i fortepian * (1964)
Suita na orkiestrę smyczkową (1964)
Divertimento [wersja I] na instrumenty perkusyjne i dwa fortepiany * (1965)
Divertimento [wersja II] na fortepian na 4 ręce (1965)
Suita-groteska na małą orkiestrę symfoniczną (1965)
Uwertura w węgierskim stylu na wielką orkiestrę symfoniczną (1965)
Na Zachód, na Południe, na Północ na chór dziecięcy i instrumenty perkusyjne (1965)
Trio stroikowe „Metamorfozy” na obój, klarnet i fagot (1966)
Czerwone i czarne na fortepian i orkiestrę * (1967)
Toccatina na klarnet i fortepian * (1967)
Trzy koncepcje na wielką orkiestrę symfoniczną (1968)
Ekspresje morskie na fortepian (1968)
Pieśń o Żołnierzach z Westerplatte na chór mieszany (1968)
Suita na fortepian (1969)
Mikstury na zespół kameralny (1969)
Suita dziecięca na dwa flety (1969)
Introdukcja i trzy modlitwy o pokój na orkiestrę smyczkową (1970)
Aetatis Mediae Sculpturae na chór mieszany, chór chłopięcy i wielką orkiestrę symfoniczną (1970-71)
Tworzenie świata na zespół perkusyjny (1971)
Pieśń o nocy czerwcowej na baryton i fortepian (1971)
Trzy treny na baryton i fortepian * (1972)
Trzy eseje na skrzypce i fortepian * (1972)
Da suonare na klarnet i fortepian (1972)
Trzy re-konstrukcje na fortepian (1972)
Pomnik krzyczący, kantata na chór mieszany i wielką orkiestrę symfoniczną (1972)
Toccatina polska na fortepian (1973)
Reminiscenze na organy * (1973)
Pulsacje symfoniczne na wielką orkiestrę symfoniczną, dwie gitary elektryczne i organy (1973)
Invocazioni na skrzypce i fortepian * (1974)
Contemplazione in do na fortepian * (1974)
Nike warszawska na wielką orkiestrę symfoniczną (1974)
Musica in do na kameralny zespół smyczkowy (1975)
Trzy melodie kurpiowskie na wiolonczelę i fortepian * (1975)
Ballada o cudzie [wersja I] na głos i fortepian (1975)
Ballada o cudzie [wersja II] na głos i gitarę (1975)
Preludia i taniec polski na skrzypce i fortepian (1976)
Misteria eleuzyjskie na flet i fortepian * (1976)
Sonosfery na fortepian i orkiestrę (1976)
Dwa świątki ludowe na obój i gitarę (1977)
Mozaika diatoniczna na trąbkę i fortepian (1977)
Pentatonium na organy * (1977)
Racconto di una chitarra na gitarę (1977)
Trzy pieśni na mezzosopran i fortepian (1977)
Pensiero per la chiusura na gitarę (1978)
Preludio, e Passacaglia ballante na dwie gitary (1978)
Wariacje oberkowe na wiolonczelę i orkiestrę (1978)
W siedmiu dźwiękach w hołdzie Wandzie Landowskiej na klawesyn (1979)
Fantazja chorałowa na temat chorału protestanckiego „Ein feste Burg ist unser Gott” na organy * (1980)
Concertino na skrzypce i orkiestrę (1980)
Trzy małe passacaglie na obój i fortepian * (1980)
Trzy pieśni na baryton i fortepian (1980)
Trzy fragmenty zimowe na skrzypce i fortepian (1981)
Taniec polski 80 na wielką orkiestrę symfoniczną (1981)
Cztery improwizacje na gitarę (1981)
Trzy staropolskie pieśni pasyjne na organy * (1981)
Narodziny małej passacaglii na orkiestrę kameralną (1982)
Sonata w jednej części na wiolonczelę i fortepian * (1982)
Muzyka w dwóch częściach na obój, klarnet i fagot (1982)
Wiersze o Karolu Szymanowskim na chór dziecięcy i zespół smyczkowy (orkiestrę kameralną) (1982)
Przysłowia z Fenis na chór mieszany (1982)
Na śmierć znajomej sosny na 3-głosowy chór dziecięcy (1983)
Passacaglia na fortepian * (1983)
Trzy ballady na gitarę * (1983)
Leśny koncert, widowisko muzyczno-estradowe na orkiestrę symfoniczną, dwoje skrzypiec, chór dziecięcy, balet i narratora (1983)
Monologi dialogujące na gitarę i flet * (1984)
Wycinanka góralska na dwie wiolonczele * (1984)
Jubilate e la danza polacca na orkiestrę symfoniczną (1984)
Barwy przestrzeni, trio na flet, wiolonczelę i fortepian (1985)
Tarantella na waltornię i fortepian (1985)

Concerto per violoncello e orchestra

(1985)
Accende lumen sensibus na organy (1985)
Kołysanka na fortepian (1985)
Zdarzenie na perkusję (1986)
Musica per quattro flauti (1986)
Les images du mouvement na klawesyn i gitarę * (1986)
Un désire na chór a cappella (1986)
3 Primitivi per violoncello e pianoforte * (1987)
Jasne świergotania na flet i orkiestrę (1987)
Pocztówka z gór na dwa fortepiany (1988)
Play for moods na kwartet smyczkowy (1988)
Missa pagana na baryton solo, chór mieszany, 3 flety, gitarę i fortepian (1988)
Libera me Domine na sekstet smyczkowy i organy (1989)
Ritornello e choro na skrzypce i orkiestrę (1989)
Barwy i rytmy w ruchu na gitarę * (1989)
A jednak habanera ... (w 115 rocznicę urodzin Maurice’a Ravela) na klawesyn i gitarę (1990)
Play serious to make fun na flet, gitarę i akordeon (1991)
Malowanki wiejskie na sopran (mezzosopran) i fortepian * (1991)
Trio nr 1 na fortepian, skrzypce i wiolonczelę (1992)
Wariacje w poszukiwaniu tematu na wiolonczelę * (1992)
Improwizacja jubileuszowa Aretuzy na gitarę * (1993)
Epitafium pamięci Witolda Lutosławskiego na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1994)
Uwertura złocista na septet waltorniowy (1994)
Trio nr 2 „La serieta e leggerezza” na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1995)
Concertino na gitarę i orkiestrę kameralną (1995)
Trio „Musikalische Stimmung und Scherz” na flet altowy i gitarę (1996)
Variations by means of BACHCABACHAB na guitarę seul (1996)
Duo concertante na duet gitarowy i orkiestrę symfoniczną (1997)
Zaśpiew z gór na wiolonczelę i fortepian (1998)
Rozmyślania eschatologiczne (pamięci Bernarda Pietrzaka) na organy (1998)
Zbiór miniatur fortepianowych z elementami improwizacji dla dzieci (1998)
BACHCAB na organy (1999)
Cztery momenty muzyczne na gitarę (1999)
Rezonanse i rytmy na obój i fortepian (1999)
Mowo ojczysta na 4-głosowy chór dziecięcy (1999)
Fanfary, dzwony i dzwonki na fortepian i orkiestrę symfoniczną (2000)
Moment muzyczny na skrzypce i fortepian (2000)
Dlaczego ogródek nie śpiewa? na mezzosopran i fortepian (2000)
Cykl pieśni do tekstów Wisławy Szymborskiej na mezzosopran i fortepian (2001)
Stylizacje na dwa akordeony (2002)

Dualistyl [wersja I] na obój i fortepian (2003)

To na wiolonczelę i fortepian (2006)

Kaprys wigierski na fagot i fortepian (2008)

Libera me Domine de morte na kwintet dęty blaszany i organy

(2008)

Dwie stylizacje na chór mieszany a cappella

(2008)

Daemones na baryton i fortepian

(2008)

Divertimento w 3 kawałkach na 2 fortepiany

(2009)

Memento na trąbkę i fortepian

(2010)

Zderzenia z balladą na trąbkę i organy

(2010)

Trzy mini passacaglie na trąbkę i fortepian

(2011)

Dualistyl [wersja II] na trąbkę i fortepian

(2011)

Dualistyl [wersja III] na trąbkę i organy

(2011)

Oscylacje na wiolonczelę i fortepian

(2012)

II Koncert na wiolonczelę i orkiestrę

(2013)

Wenus na mezzosopran i fortepian

(2014)

Koniugacja na mezzosopran i fortepian

(2014)

Pocztówka z gór na oktet gitarowy

(2014)

BisGit na oktet gitarowy

(2014)

Musica in do na 8 lub 9 wiolonczel

(2016)

Akwarela dla dwóch. Na flet i wiolonczelę i dla żartu

(2017)

literatura wybrana

Kowalska-Zając Ewa Bauer Jerzy w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „ab – suplement”, PWM, Kraków 1998
Kowalska-Zając Ewa Bauer Jerzy w: Łódzkie środowisko kompozytorskie 1945-2000, Akademia Muzyczna w Łodzi, Łódź 2001