muzykolodzy (Z)

W 1957 roku ukończył studia muzykologiczne pod kierunkiem Zofii Lissy w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jednocześnie praktyczne umiejętności w zakresie harmonii i kontrapunktu doskonalił prywatnie u Piotra Rytla. Gruntowne opanowanie języka warsztatu kompozytorskiego stanowi mocną stronę jego muzycznego pisarstwa.

Pracę zawodową rozpoczął w 1957 roku w redakcji muzyki poważnej Polskiego Radia najpierw w trzecim, potem w drugim programie. Do 1981 roku prezentował cykle audycji o polskiej i europejskiej muzyce XX wieku. Audycje te stanowią kompendium wiedzy o stylach, kierunkach muzyki ubiegłego wieku, najwybitniejszych twórcach. W latach 1960–1991 był redaktorem i autorem dwutygodnika „Ruch Muzyczny”. Swoje liczne artykuły publikował w czasopismach polskich i zagranicznych, w niemieckim „Melos”, szwedzkim „Nutida Musik”, w „Nuova Revista Musicale Italiana”, w „Musica America”.

Jego publikacje muzykologiczne, artykuły i monografie, poświęcone są życiu i twórczości Fryderyka Chopina oraz muzyce współczesnej, w tym twórczości polskich kompozytorów. Dowodem uznania dla jego prac są przekłady na języki obce i nagrody: medal węgierski za monografię o Beli Bartóku, medal ministra kultury za książkę o Karolu Szymanowskim. Monografia o Chopinie, będąca jednym z najobszerniejszych opracowań tego typu w literaturze chopinowskiej 2. polowy XX wieku, otrzymała w 1996 roku francuską nagrodę wydawców „Prix des Muses”.

Tadeusz Andrzej Zieliński przez całe lata towarzyszył plejadzie polskich kompozytorów w ich drodze twórczej, komentował utwory Witolda Lutosławskiego, Andrzeja Panufnika, Grażyny Bacewicz, Kazimierza Serockiego, Tadeusza Bairda, Włodzimierza Kotońskiego, Andrzeja Dobrowolskiego, pisał o muzyce Krzysztofa Pendereckiego, Henryka Mikołaja Góreckiego, Marka Stachowskiego, Krzysztofa Meyera, Romana Maciejewskiego, Juliusza Łuciuka, Marty Ptaszyńskiej i innych.

Obok muzyki drugą pasją Tadeusza Andrzeja Zielińskiego była filozofia. Pod pseudonimem Antoni Domaniewski opublikowane zostały jego książki: Byt i względność (Warszawa 2002), Homo domini. Mały traktat etyczny (Warszawa 2008) i Osiem zagadek świata (Warszawa 2014).

Tadeusz A. Zieliński „za wybitny dorobek muzykologiczny i krytyczny w zakresie muzyki współczesnej” otrzymał w 2002 roku nagrodę Związku Kompozytorów Polskich, a w roku 2006 – doroczną nagrodę „w dziedzinie muzyki” Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

aktualizacja: 2019 (wa)

twórczość

Książki Tadeusza Zielińskiego o muzyce współczesnej cechuje połączenie dogłębnej znajomości omawianych dzieł (utrzymanych w bardzo zróżnicowanej stylistyce) z rozległą wiedzą o kulturze i historii najnowszej, wiedzą pozwalającą na błyskotliwe i przekonujące interpretacje drogi twórczej omawianych kompozytorów. Widać to zarówno w pracach bardziej specjalistycznych, jak np. Koncerty Prokofiewa (1959), Style, kierunki i twórcy XX wieku (1972), Spotkania z muzyką współczesną (1975) czy Problemy harmoniki nowoczesnej (1983) – te trzy ostatnie książki funkcjonują jako podręczniki akademickie, jak i w znakomitych pracach biograficznych, takich jak Bartók (1969, przekład niemiecki 1973, drugie wydanie w Szwajcarii w 1989), O twórczości Kazimierza Serockiego (1985), a zwłaszcza w wyjatkowo cennej książce Szymanowski. Liryka i ekstaza (1997) i poświęconej najpopularniuejszmu polskiemu kompozytorowi książce Dramat instrumentalny Pendereckiego.

Prace Tadeusza Zielińskiego, wydawane starannie przez renomowane Polskie Wydawnictwo Muzyczne w Krakowie, cechuje połączenie najwyższych kompetencji naukowych (analiza, dokumentacja) z polotem interpretacyjnym, barwnym stylem i pięknym językiem. Rzadkie połączenie talentu popularyzatorskiego z dogłębnością podejścia i świetnym warsztatem naukowym decyduje, że jego prace są popularne nie tylko w Polsce, ale i w świecie, dzięki tłumaczeniom na języki obce. Większość tych prac należy do kanonu podstawowych lektur muzykologicznych, a niektóre są głównym źródłem wiedzy w świecie o twórczości polskich kompozytorów XX wieku.

literatura wybrana

publikacje