kompozytorzy (P)

Stanisław Prószyński, kompozytor, pedagog i publicysta muzyczny; ur. 31 stycznia 1926, Warszawa; zm. 14 maja 1997, Warszawa. Lekcji gry na fortepianie udzielał mu Jerzy Lefeld, później Stanisława Raube. Kompozycję studiował pod kierunkiem Piotra Rytla (1949-51) oraz Kazimierza Sikorskiego (1951-53) w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, którą ukończył dyplomem z wyróżnieniem. W latach 1954-58 odbył studia aspiranckie z zakresu kompozycji u Kazimierza Sikorskiego w warszawskiej uczelni muzycznej.
Laureat wielu konkursów, m.in. otrzymał wyróżnienie za Małą symfonię na orkiestrę (1947) na Konkursie Kompozytorskim im. Karola Szymanowskiego (1948), wyróżnienie za Obrazy olimpijskie na baryton solo, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1952) na Przedolimpijskim Konkursie Kompozytorskim (1952), wyróżnienie za Tren VIII Jana Kochanowskiego na chór chłopięcy (lub żeński), męski i 3 głosy solowe a cappella (1961) na Konkursie Poznańskiego Chóru Chłopięcego (1961), wyróżnienie za Konstrukcje liryczne na chór żeński i orkiestrę kameralną (1962) na Konkursie Kompozytorskim im. Grzegorza Fitelberga (1963).
Stanisław Prószyński od 1945 do 1949 był kierownikiem muzycznym oraz pianistą w teatrach muzycznych Łodzi i Warszawy. Należał do twórców eksperymentalnego Teatru na Tarczyńskiej w Warszawie – awangardy poetyckiej i inscenizacyjnej lat 50-tych, dla którego pisał muzykę do sztuk Mirona Białoszewskiego, Lecha Emfazego Stefańskiego, Bogusława Choińskiego i Marii Fabickiej. Ponadto komponował muzykę do filmów, słuchowisk radiowych i telewizyjnych.
Prowadził jednocześnie działalność publicystyczną – przygotowywał artykuły m.in. dla „Kuriera Codziennego”, „Rolnika Polskiego”, „Po prostu”, „Razem”, „Stolicy”, „Śpiewamy i Tańczymy”, „Ruchu Muzycznego”, „Muzyki”. Był autorem książek: trzech pozycji z serii Mała Biblioteka Operowa – „Tosca” Giacomo Pucciniego (PWM, Kraków 1956), „Aida” Giuseppe Verdiego (PWM, Kraków 1958), „Cyganeria” Giacomo Pucciniego (PWM, Kraków 1961), jak również Świat mechanizmów grających (Wiedza Powszechna, Warszawa 1994).
Stanisław Prószyński zajmował się także pracą pedagogiczną. W latach 1954-55 uczył w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej im. Karola Kurpińskiego w Warszawie, w latach 1958-60 – w Studium Muzycznym im. Henryka Wieniawskiego. Od 1960 wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, pełniąc równocześnie, od 1968 do 1971, funkcję kierownika Katedry Problematyki Wychowania Muzycznego, a w latach 1987-90 dziekana Wydziały Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki. W 1984 otrzymał tytuł profesora. Od 1974 do 1979 prowadził też zajęcia w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie.
Był rzeczoznawcą Muzeum Techniki w Warszawie w zakresie zabytkowych mechanizmów grających oraz członkiem Rady Artystycznej Ludowego Instytutu Muzycznego w Łodzi i Związku Kompozytorów Polskich (od 1949).
Stanisław Prószyński został uhonorowany Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1969, 1975), Złotym Krzyżem Zasługi (1975), Nagrodą Prezesa Rady Ministrów (1978), Odznaką „Zasłużonego Działacza Kultury” (1984) i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1985).

aktualizacja: kwiecień 2008

kompozycje

Dwie pieśni młodzieńcze na głos i fortepian (1946-47)

Mała symfonia na orkiestrę (1947)

Cień Chopina, poemat na 4-głosowy chór męski a cappella (1948)

Koncert na fortepian i orkiestrę symfoniczną (1949)

Trzy pieśni kobiece na głos i fortepian (1949)

Suita Pokoju na sopran, chór, trąbki i fortepian * (1949)

Uwertura rewolucyjna na orkiestrę (1950)

Pieśń o nowej Warszawie, kantata na chór i orkiestrę (1950)

Sonatina na flet i fortepian (1950)

Symfonia nr 2 na orkiestrę (1950)

Łatwe utwory na fortepian * (1952)

Obrazy olimpijskie na baryton solo, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną (1952)

Tristia [wersja I] na fortepian * (1952)

Sonatina na fortepian * (1952)

Kwartet smyczkowy nr 1 * (1954)

Sianokosy, 2 pieśni na głos z fortepianem * (1954-56)

Wiejscy muzykanci, balet (1959)

Tren VIII Jana Kochanowskiego na chór chłopięcy (lub żeński), męski i 3 głosy solowe a cappella * (1961)

Czerwony lew, opera * (1961)

Konstrukcje liryczne na chór żeński i orkiestrę kameralną (1962)

Nagrobek obywatelowi na chór mieszany a cappella (1963)

Do tarniny (Oda XXII Pierre de Ronsarda) na chór mieszany a cappella (1963)

Sześć miniatur w notacji izomorficznej na fortepian (1965)

Zawisza Czarny, dramat muzyczny na aktorów i 2 fortepiany (1967)

Siedem dziewcząt pod bronią, komedia muzyczna (1968)

Mała suita mazurska na orkiestrę (1970)

Kwartet smyczkowy nr 2 – Muzyka w dwóch strojach * (1973)

Trzy staropolskie pieśni towarzyskie na chór mieszany a cappella * (1973)

Liryczna oda do Warszawy na chór mieszany a cappella (1976)

Tristia [wersja II] na fortepian (1977)

Mazurowie mili na chór mieszany a cappella (1983)

Oto jest nasz dzień codzienny na chór mieszany a cappella (1983)

Tre pezzi in modo d’una sonata per pianoforte * (1985)

Romantyczne pobrzmienia na 2 fortepiany (1989)