A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | Ł | M | N | O | P | R | S | T | U | V | W | Y | Z |
Karol Lipiński,
skrzypek, kompozytor i dyrygent. Urodził się 30 października 1790 w Radzyniu na Podlasiu. Naukę gry na skrzypcach rozpoczął w wieku 5 lat pod kierunkiem ojca Feliksa. W 1799 wraz z rodziną przeniósł się do Lwowa. Tu grał jako koncertmistrz w prowadzonej przez ojca orkiestrze pałacowej hr. Adama Starzeńskiego. Dodatkowo zainteresował się wiolonczelą i równie szybko jak na skrzypcach zdobył umiejętność gry na tym instrumencie. W 1809 objął stanowisko koncertmistrza, a w 1811 został kapelmistrzem orkiestry teatru operowego. W 1814 wyjechał do Wiednia, gdzie spotkał się z Ludwikiem Spohrem, niemieckim skrzypkiem i kompozytorem. Za jego namową Karol zdecydował się na karierę skrzypka-wirtuoza, zrezygnował z dotychczasowej pracy w lwowskim teatrze i poświęcił się wyłącznie doskonaleniu techniki skrzypcowej oraz przygotowywaniu repertuaru. W 1817 Karol Lipiński wystąpił we Lwowie, a następnie wybrał się w podróż artystyczną przez Węgry i Chorwację do Włoch – koncertował w Wenecji, Mediolanie, Padwie, Weronie oraz Piacenzy. Tu w kwietniu 1818 dwukrotnie wystąpił wspólnie z Niccolò Paganinim. Podczas kilkuletniego tournée artystycznego grał we Lwowie, w Kijowie, Krzemieńcu, Kamieńcu Podolskiego, Wilnie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Lipsku, Berlinie, Moskwie i Petersburgu, wszędzie zdobywając wielki aplauz. Na przełomie 1827 i 1828 wystąpił z koncertami w Warszawie, po których otrzymał nominację na pierwszego skrzypka Dworu Królestwa Polskiego, a w 1831 Dworu Carskiego. W Warszawie ponownie koncertował w maju 1829, podczas uroczystości koronacji cara Mikołaja I – wówczas to znów zagrał z Paganinim. W 1830 Lipiński na 3 lata zawiesił działalność koncertową i poświęcił się dalszemu doskonaleniu gry. W następnych latach wznowił tournée artystyczne po całej Europie, grał w Lipsku, Frankfurcie nad Menem, Paryżu (gdzie w urządzeniu koncertu pomógł mu Fryderyk Chopin), Londynie, Manchesterze, Wrocławiu. Po występach w Wiedniu, jako dowód uznania dla mistrzowskiej gry, otrzymał tytuł honorowego obywatela tego miasta. W 1839 osiadł na stałe w Dreźnie, gdzie przez 20 lat pełnił funkcję koncertmistrza orkiestry króla saskiego Fryderyka Augusta. Uczestniczył także w wielu koncertach symfonicznych i kameralnych (m.in. grał z Ferencem Lisztem), podróżował do Lwowa, Kijowa i Warszawy oraz zajmował się pracą pedagogiczną (w 1845 opiekował się 14-letnim Józsefem Joachimem, zaś w 1848 – 13-letnim Henrykiem Wieniawskim). Od 1846, z powodu choroby reumatycznej, zaczął ograniczać stopniowo działalność koncertową. W 1854, za wybitne zasługi dla dworu królewskiego, został odznaczony Rycerskim Orderem księcia Alberta. Po przejściu na emeryturę w 1861, przeniósł się do swojego majątku Urłów koło Lwowa i zorganizował szkołę muzyczną dla uzdolnionych dzieci chłopskich. Tu też zmarł 16 grudnia 1861 i został pochowany na tamtejszym cmentarzu. WAŻNIEJSZE KOMPOZYCJE: Dwa polonezy op. 1 na skrzypce i orkiestrę Siciliano varié op. 2 na kwartet smyczkowy Symfonia Es-dur op. 2 nr 1 (przed 1810) Symfonia C-dur op. 2 nr 2 (przed 1810) Symfonia B-dur op. 2 nr 3 (przed 1810) Sonet na orkiestrę (przed 1810) Favorite-Mazurka na orkiestrę (przed 1810) Szlachta czynszowa czyli Kłótnia o wiatr, opera (1810-14) Dwa kaprysy op. 3 na skrzypce i fortepian lub skrzypce solo Wariacje G-dur op. 4 na kwartet smyczkowy Wariacje g-moll op. 5 na skrzypce i orkiestrę Trzy polonezy op. 5 na fortepian Polonez koncertowy op. 6 na skrzypce i orkiestrę Rondo alla Polacca E-dur op. 7 na skrzypce i orkiestrę (przed 1817) Trio na dwoje skrzypiec i wiolonczelę op. 8 (1821) Trzy polonezy op. 9 na skrzypce i kwartet smyczkowy Trzy kaprysy op. 10 na skrzypce i fortepian lub skrzypce solo Wariacje na temat z opery „Kopciuszek” Rossiniego op. 11 na skrzypce i orkiestrę Trio na dwoje skrzypiec i wiolonczelę A-dur op. 12 Ronda alla Polacca op. 13 na skrzypce i orkiestrę Koncert na skrzypce i orkiestrę fis-moll op. 14 (1822) Wariacje na temat z opery „Pirat” Belliniego op. 15 na skrzypce i orkiestrę (ok. 1820-24) Duet na temat z opery „Il Crociati di Egitto” Meyerbeera op. 16 na skrzypce i orkiestrę (ok. 1820-24) Rondo alla Polacca na temat pieśni polskich op. 17 na skrzypce i orkiestrę (ok. 1820-24) Rondeau de concert op. 18 na skrzypce i orkiestrę (ok. 1820-24) Wariacje na temat kawatiny z opery „Cyrulik sewilski” Rossiniego na skrzypce i orkiestrę (ok. 1820-24) Souvenir de la mer Baltique, divertissements op. 19 na skrzypce i fortepian lub skrzypce solo Koncert na skrzypce i orkiestrę D-dur „Wojskowy” op. 21 (ok. 1826) Variations de bravoure sur une Romance militaire op. 22 na skrzypce i orkiestrę Fantaisie et variations op. 23 na motywach z opery „Lunatyczka” Belliniego na skrzypce i orkiestrę (ok. 1824) Rodacy we Wszechnicy Wrocławskiej na 4 głosy (1826) Koncert na skrzypce i orkiestrę e-moll op. 24 (1830-33) Adagio elegico op. 25 na skrzypce i orkiestrę Fantazja i wariacje na motywach z opery „Hugenoci” Meyerbeera op. 26 na skrzypce i orkiestrę Trzy kaprysy op. 27 na skrzypce i fortepian lub skrzypce solo Wielka fantazja na motywach z opery „Purytanie” Belliniego op. 28 na skrzypce i orkiestrę Polonoise guerrière op. 29 na orkiestrę (1837) Trzy kaprysy op. 29 na skrzypce i fortepian lub skrzypce solo Fantazja na temat z opery „Ernani” Verdiego op. 30 na skrzypce i fortepian lub skrzypce solo (ok. 1845) Fantazja na temat arii neapolitańskich op. 31 na skrzypce i fortepian lub skrzypce solo Koncert na skrzypce i orkiestrę A-dur op. 32 (1844) Fantazja na motywach z opery „Krakowiacy i Górale” Stefaniego op. 33 na skrzypce i orkiestrę (przed 1826) Impromptus op. 34 na skrzypce i fortepian lub skrzypce solo (ok. 1842) |