Polmic - FB

omówienia utworów (K)

A B C D E F G H J K L Ł M N O P R S T U W Z Ż


Krauze Zygmunt

Aus aller Welt stammende


na 10 instrumentów smyczkowych
PWM, Kraków 1975, s. 16 (partytura)

POSŁUCHAJ
Zygmunt Krauze dzieli swoją twórczość na cztery grupy utworów. Pierwszą tworzą dzieła inspirowane malarstwem i teorią unizmu wybitnego polskiego malarza Władysława Strzemińskiego. Drugą kompozytyor określa jako "muzykę tworzoną z innej muzyki". Trzecia obejmuje kompozycje przestrzenne, wykorzystujące architekturę budynków, w których są one wykonywane. Wreszcie czwarta grupa utworów wiąże się z "powrotem do źródeł", przez co Zygmunt Krauze rozumie komponowanie z własnej potrzeby i z pełną szczerością. Aus aller Welt stammende jest typowym przykładem "muzyki tworzonej z innej muzyki", określanej również jako "muzyka o muzyce". Tytuł odnosi się do nazwy pewnego typu melodii ludowych z okolic Sandomierza określanych jako "światówka" lub "światówa". Kompozytor zapisał dokładnie cztery takie melodie i wykorzystał je w swoim utworze w całości, nie zmieniając niczego w ich kształcie i niczego nie dodając. Są one jedynym materiałem kompozycji. Każdy z muzyków wykonuje tę samą melodię, ale ma pełną swobodę w wyborze tempa, dynamiki, artykulacji i ekspresji. W rezultacie z jednej linii melodycznej powstaje dzięki różnym jej interpretacjom mieszanina dźwięków, w której oryginał jest nierozpoznawalny. Stopień "zniekształenia" jest tak duży, że kiedy kompozytor przedstawił swój utwór ludowemu muzykowi, od którego przepisał oryginalne melodie, ten ich nie rozpoznał. Deklarowanym celem takiego zabiegu było "stworzenie formy charakteryzującej się jednolitością przebiegu i brakiem kontrastu". To stwierdzenie prowadzi nas do idei muzyki "unistycznej", która wprawdzie w latach siedemdziesiątych nie oddziaływała na Zygmunta Krauzego już tak silnie, jak przy utworach wcześniejszych, niemniej jest widoczna w całej jego twórczości.
Aus aller Welt stammende został napisany dla Workshop Neue Musik w Innsbrucku i tam po raz pierwszy wykonany 7 kwietnia 1973 roku przez Ensemble "Die Reihe" z Wiednia. W Polsce pierwsze wykonanie odbyło się 27 września tego samego roku w ramach 27 Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień". Grał Zespół Kameralistów Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Karola Teutscha.