omówienia utworów (B)

A B C D E F G H J K L Ł M N O P R S T U W Z Ż


Bloch Augustyn

Anenaiki na 16 głosów


PWM, Kraków 1980, s. 50 (partytura)

POSŁUCHAJ
To jeden z najciekawszych eksperymentów dźwiękowych Augustyna Blocha. Kompozytor wykorzystuje chór składający się z szesnastu pojedynczych głosów dla uzyskania niezwykłych efektów, włącznie z brzmieniami alikwotowymi powstającymi w wyniku nakładania się dźwięków o odpowiednich, różnych częstotliwościach. Niezwykła jest również atmosfera emocjonalna tego utworu. Powolnym rozwojem narracji, długimi, stojącymi nutami Anenaiki ewokują nastrój zadumy i kontemplacji, wyzwalając niejako słuchacza z okowów codziennej, pospiesznej i niespokojnej rzeczywistości.
Augustyn Bloch: „Anenaiki” to w zasadzie słowiańskie określenie starego melizmatycznego śpiewu greckiego. W licznych tekstach śpiewów liturgicznych, używanych w Bizancjum, a następnie w Rosji w XI i XII wieku (później również w wieku XVI i XVII), wstawiano bizantyjskie intonacyjne formuły modalne oparte na takich sylabach, jak „ananeanes”, „neanes”, „nana”, „hagia”, „aneanes”, „neeanes”, „aanes”, „neagie” itp. Badania muzykologiczne wykazały istnienie zbliżonej maniery w starohebrajskim śpiewie synagogalnym, w religijnych śpiewach Manichejczyków (III i IV wiek) oraz w śpiewie tunezyjskich Beduinów.
Zamówiony przez Naczelną Redakcję Muzyczną Polskiego Radia i Telewizji utwór zatytułowałem Anenaiki co najmniej z dwóch powodów: po pierwsze - spodobało mi się samo brzmienie tego słowa, po wtóre - bliski mi był kontemplacyjny czy wręcz modlitewny charakter śpiewów sugerowany tego słowa znaczeniem. Kompozycja oparta jest w zasadzie na nic nie znaczących sylabach z wyjątkiem słów „Deum de Deo, lumen de lumine”, wziętych z Credo liturgii Kościoła Katolickiego, oraz kilku słów ze starosłowiańskiej liturgii cerkiewnej. Może być wykonywana zarówno a cappella, jak też ze wspomaganiem aparatury elektronicznej. Utwór ma charakter kontemplacyjny, stanowi rodzaj modlitwy do Boga Uniwersalnego. Dedykowałem go Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II.
(z książki programowej XXIII Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” 1979)