Gołąb Maciej Dodekafonia. Studia nad teorią i kompozycją pierwszej połowy XX wieku "Pomorze", Bydgoszcz 1987, s.192 |
|
Książka referuje badania Macieja Gołąba nad historią dodekafonii jako doktryny teoretycznej w ścisłym ujęciu z zagadnieniami praktyki kompozytorskiej. Autor przywołuje w niej nie tylko nazwiska wielkich klasyków dodekafonicznej szkoły wiedeńskiej - Arnolda Schönberga, Antona Weberna i Albana Berga, lecz także koncentruje uwagę na mniej znanych, choć decydujących o historii omawianej techniki kompozytorskiej postaciach, przyczyniających się do jej powstania. Książka jest podzielona na 5 rozdziałów, w których autor prezentuje oblicze rozwoju techniki dodekafonicznej, periodyzując zagadnienie na cztery okresy rozwojowe do lat 50-tych włącznie. Obok postaci wybitnych kompozytorów korzystających z założeń koncepcji muzyki dwunastotonowej (Szkoła Wiedeńska) Maciej Gołąb, omawiając jej specyficzne oblicze dodekafonii w twórczości Ernsta Křenka, czy totalnej serializacji muzyki Olivera Messiaena, porusza też szereg wątków dotyczących podłoża teoretyczno-analitycznego na temat istoty i funkcji serii, koncepcji skomplikowanych założeń niniejszego zagadnienia, skupiając się bliżej na teorii kompleksu dwunastotonowego Jefima Gołyszewa, tropów Josefa Mathiasa Hauera, czy kompleksów dźwiękowych Herberta Eimerta. Ponadto przytoczono także mniej znane dotychczas próby eksplikacji założeń dodekafonii w pracach Domenico Alaleony, Miltona Babbitta, George’a Perle’a, czy teoretyków podejmujących rozliczne próby udoskonalenia notacji tej przełomowej techniki organizacji materiału dźwiękowego kompozycji. Książka zawiera liczne przykłady z literatury muzycznej wraz z tabelami i wykresami. Cel publikacji wyjaśnia sam autor pisząc, że śledzenie zależności między materiałem i strukturą jest jednym z zadań mojej pracy, bowiem obie te kategorie (z natury rzeczy integralne w systemie harmonii funkcyjnej) w dodekafonii stoją w opozycji, co więcej, niekiedy jedna dominuje nad drugą. Piotr Wojciechowski
|
|