opisy książek (S)

Sowińska Iwona

Polska muzyka filmowa 1945-1968

Książka ta jest pierwszą w polskim piśmiennictwie próbą historycznego opisu muzyki w polskim filmie w latach 1945-1968. Jej autorka, Iwona Sowińska - wykładowczyni historii i teorii filmu w Zakładzie Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, doktor nauk humanistycznych (tytuł ten uzyskała na podstawie rozprawy Dźwięk w filmie na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1995 roku) – stawia jasne pytania i próbuje znaleźć na nie odpowiedź: „Jaki wpływ wywiera medium filmowe na muzykę filmową a jaki wpływ wywiera muzyka na kino? Czym jest >>prawidłowa<< równowaga estetyczna pomiędzy nimi i co sprawia, że muzyka jest dobra? (…) I co w ogóle uzasadnia badanie muzyki filmowej – poza zrozumieniem, że muzyka jest czasem informacyjna, czasem ekspresyjna, czasem obecna tylko po to, by wypełnić luki na ścieżce dźwiękowej lub dłużyzny opowiadania? Poszukiwanie odpowiedzi na pytania tego rodzaju stanowi próbę uchwycenia esencji przedmiotu, lokowanej na przecięciu się dwóch sił. Oto bowiem o kształcie muzyki filmowej przesądza niemuzyczny kontekst (potrzeby narracji, współobecność innych elementów akustycznych itd.), lecz z drugiej strony – będąc filmową, muzyka ta nie przestaje być muzyką. Podlega więc czysto muzycznym prawom”. Sowińska rozważa zatem dziedzinę muzyki filmowej z punktu widzenia trzech warunkujących ją czynników: kina, muzyki oraz przemian kultury i polityki, stąd również symboliczne, tytułowe ramy czasowe badanego przedmiotu wskazujące na przełomowe lata w historii kultury polskiej. Dołącza do nich także znaczący rok 1956, dzielący książkę na dwie części: pierwszą 1945-1955, a w niej dwie grupy zagadnień – Poza zasadą oryginalności i Brzmienie socrealizmu, oraz drugą 1956-1968 z tematami Kino od nowa, Lekcja muzycznej awangardy, Jazz: muzyka w czasie teraźniejszym, Bigbit: „Bo kto śpiewa, ten nie grzeszy” i Przed nową zmianą: 1965-68. Wśród autorów muzyki do filmów omówionych szerzej w niniejszej pracy znalazły się takie nazwiska, jak Tadeusz Baird, Wojciech Kilar, Krzysztof Komeda, Zygmunt Konieczny, Andrzej Kurylewicz, Witold Lutosławski, Andrzej Markowski, Jerzy „Duduś” Matuszkiewicz, Roman Palester, Andrzej Panufnik, Krzysztof Penderecki, Kazimierz Serocki, Andrzej Trzaskowski.

Obszerną publikację wzbogacają indeksy tytułów filmów oraz nazwisk.