skrzypek, kameralista i pedagog; ur. 18 października 1924, Łódź; zm. 14 stycznia 2003, Łódź. Studiował grę na skrzypcach w klasie Mieczysława Szaleskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi, którą ukończył w 1955. Naukę kontynuował podczas studiów podyplomowych u Ireny Dubiskiej w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie oraz pod kierunkiem Jurija Jankielewicza w Konserwatorium im. Piotra Czajkowskiego w Moskwie.

W 1955 zdobył III nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Muzycznym w Warszawie, zorganizowanym w ramach V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów, w 1957 – wyróżnienie na III Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu.

Koncertował jako solista i kameralista w Polsce oraz za granicą – w Czechosłowacji, Niemczech, Związku Radzieckim i Japonii (tu dokonał nagrań dla Radia NHK w Tokio). Grał z takimi pianistami, jak Rajmund Ambroziak, Kiejstut Bacewicz, Tadeusz Chmielewski, Jerzy Lefeld, Sergiusz Nadgryzowski, Jadwiga Szamotulska, Stanisław Urstein, oraz pod batutą m.in. Henryka Czyża, Jerzego Katlewicza, Zdzisława Szostaka, Stanisława Wisłockiego, Bohdana Wodiczki.

Był pierwszym wykonawcą Sonaty skrzypcowej Tadeusza Paciorkiewicza oraz Koncertu skrzypcowego Romana Iżykowskiego.

Zenon Płoszaj pracę pedagogiczną rozpoczął w 1957 w Państwowym Liceum Muzycznym w Łodzi. Dwa lata później objął klasę skrzypiec w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Łodzi, pełniąc równocześnie – w latach 1969-81 – obowiązki rektora, a od 1972 także funkcję kierownika Katedry Instrumentów Smyczkowych. W 1985 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Wśród jego wychowanków znajduje się wielu laureatów ogólnopolskich i międzynarodowych konkursów skrzypcowych. Najbardziej utytułowani to: Barbara Górzyńska (laureatka III nagrody Konkursu im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu, I nagrody Konkursu im. Carla Flescha w Londynie i I nagrody Konkursu im. Johanna Nepomuka Hummla w Zagrzebiu, gdzie otrzymała także nagrodę specjalną Henryka Szerynga) oraz Piotr Pławner (zwycięzca konkursów: w Bayreuth, w Poznaniu i Konkursu ARD w Monachium). Ponadto prowadził wiele kursów mistrzowskich w Polsce (Łańcut, Żagań) i za granicą (Wiedeń, Tokio).

Zasiadał w jury konkursów skrzypcowych: im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu, im. Tadeusza Wrońskiego w Warszawie oraz Konkursu Młodych Skrzypków w Lublinie.

Był członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, Rady Wyższej Szkolnictwa Artystycznego, Zarządu Klubu Polskiej Akademii Nauk oraz Komisji Wydawniczej Dzieła Wszystkie Henryka Wieniawskiego w Poznaniu.

Zenon Płoszaj za swoją działalność został uhonorowany Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki I stopnia, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Nagrodą Muzyczną miasta Łodzi, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1996 Akademia Muzyczna w Łodzi nadała mu tytuł doktora honoris causa.

aktualizacja: 2007 (Małgorzata Kosińska)