trębacz jazzowy i kompozytor, ur. 11 lipca 1942, Rzeszów; zm. 29 lipca 2018, Warszawa. Edukację muzyczną rozpoczął w 1949 roku. Początkowo uczył się gry na skrzypcach w Krakowskiej Szkole Muzycznej, a następnie – w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej – na trąbce. W latach 1964-69 studiował grę na trąbce pod kierunkiem prof. Ludwika Lutaka w Akademii Muzycznej w Krakowie.

Pod koniec lat 50-tych XX wieku zaczął występować na jazzowej scenie Krakowa. W latach 60-tych stał się filarem kwintetu Krzysztofa Komedy, z którym nagrał arcydzieło europejskiego jazzu, album Astigmatic.

Na początku lat 70-tych  XX wieku na czele własnego zespołu Tomasz Stańko Quintet wszedł do czołówki free jazzu i pojawiał się na najważniejszych europejskich festiwalach. Pozycję tę utwierdziły kolejne projekty: Unit z Adamem Makowiczem (1976) oraz kwartet prowadzony z Edwardem Vesalą, zespół, z którym w 1975 roku rozpoczął współpracę z wytwórnią ECM. Wydany wówczas album Balladyna stał się legendą po obu stronach Atlantyku. W latach 80-tych poprzedniego stulecia Stańko grywał w orkiestrach Cecila Taylora, prowadził zespoły C.O.C.X. i Freelectronic, do których wprowadzał inspiracje muzyką reggae, latino, elektroniką oraz rapem.

W latach 90-tych minionego wieku utworzył nowy kwartet z Bobo Stensonem, Andersem Jorminem i Tony Oxley’em, okrzyknięty najlepszą jazzową grupą dekady. Ich płyta Leosia (1997) uzyskała najwyższą ocenę w „Penguin Jazz Guide”. Kolejny, wydany w 1997 roku album Litania, który zaprezentował światu muzykę Krzysztofa Komedy, stał się jego pierwszym światowym bestsellerem. Dzięki płytom Soul of Things (2002) i Suspended Night (2004), nagranym z młodym polskim kwartetem, na początku nowego wieku Stańko przebił się na rynek amerykański, gdzie od tamtej pory regularnie koncertował. W 2002 roku został pierwszym laureatem European Jazz Prize przyznawanej w Wiedniu, dwa lata później odznaczono go w Polsce wysokim odznaczeniem państwowym - Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Przez kilka lat pojawiał się także w pierwszej dziesiątce trębaczy prestiżowej dorocznej ankiety amerykańskiego magazynu „Down Beat”. Ta sama ankieta honorowała go również w roli kompozytora. W 2006 roku otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis.

Otrzymał wyróżnienie ministra kultury i dziedzictwa narodowego za całokształt twórczości (2010). W roku 2011 Instytut Smithsona, największy na świecie kompleks muzeów i ośrodków edukacyjno-badawczych, wydał sześciopłytową kompilację Jazz: The Smithsonian Anthology, którą zamyka utwór Tomasza Stańko – Suspended Night Variation VIII. W tym samym roku prezydent Bronisław Komorowski odznaczył Tomasza Stańko Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Kilkakrotnie otrzymywał Nagrody Akademii Fonograficznej "Fryderyk" jako najlepszy jazzowy muzyk roku, jak również w kategorii "Jazzowy album roku".

14 stycznia 2014 Stańko otrzymał Paszport Polityki jako kreator kultury „za wyjątkowy styl tworzenia, pracy i współdziałania w sztuce, umiejętność godzenia tradycji i awangardy. Za poszerzanie granic jazzu i zarazem poszerzanie jego publiczności. Za promowanie polskich muzyków za granicą”, a Akademia Jazzu w Paryżu (l’Académie du jazz) pod przewodnictwem François Lacharme przyznała mu Prix du Musicien Européen – Nagrodę Europejskiego Muzyka Roku – za osiągnięcia i całokształt pracy. Wyróżniony został także jedną z trzech honorowych nagród przyznanych przez Preis der deutschen Schallplattenkritik (PdSK), niezależne stowarzyszenie ponad 140 dziennikarzy muzycznych z Niemiec, Austrii i Szwajcarii.

aktualizacja: 2018 (wa)

1970 1975 1984 1986 1988 - Tomasz Stańko, wyd. Metal Mind (2008)

A Farewell to Maria - Tomasz Stańko, wyd. GOWI (1994)

A i J - Tomasz Stańko, Kulpowicz, Szczurek, Bartkowski, wyd. Poljazz (1985)

Almost Green - Tomasz Stańko Quartet (Stańko,Szukalski,Vesala,Danielsson), wyd. Leo Records (1979)

Balladyna – Theatre Play Compositions - Tomasz Stańko, wyd. GOWI (1994)

Balladyna - Stańko, Szukalski, Vesala, Holland, wyd. ECM (1976)

Bluish - Tomasz Stańko, wyd. Power Bros (1992)

Bosonossa and Other Ballads - Tomasz Stańko, wyd. GOWI (1993)

C.O.C.X. - Tomasz Stańko, Apostolis, Szczurek, Torres, wyd. Pronit (1985)

Chameleon - Tomasz Stańko, wyd. Utopia Records (1989)

Dark Eyes - Tomasz Stańko Quintet, wyd. ECM (2009)

Egzekutor (muzyka do filmu) - Tomasz Stańko, wyd. Universal (2001)

Fish Face - Tomasz Stańko, wyd. Poljazz (1974)

From the Green Hill - Tomasz Stańko, wyd. ECM (1999)

Jazzmessage from Poland - Tomasz Stańko Quintet, wyd. JG Records (1972)

Korozje - Tomasz Stańko, Andrzej Kurylewicz, wyd. Poljazz (1986)

Lady Go… - Tomasz Stańko, Apostolis, Szczurek, Hołuj, wyd. Polskie Nagrania Muza (1986)

Leosia - Tomasz Stańko, wyd. ECM (1997)

Litania - Tomasz Stańko, wyd. ECM (1997)

Live at Remont - Tomasz Stańko, Edward Vesala Quartet, wyd. Helicon (1978)

Lontano - Tomasz Stańko Quartet, wyd. ECM (2006)

Matka Joanna - Tomasz Stańko Quartet, wyd. ECM (1995)

Music 81 - Tomasz Stańko, Kulpowicz, Szczurek, Bartkowski, wyd. Polskie Nagrania Muza (1984)

Music for K - Tomasz Stańko Quintet, wyd. Polskie Nagrania Muza (1970)

Music from Taj Mahal and Karla Caves - Tomasz Stańko, wyd. Leo Records (1980)

Purple Sun - Tomasz Stańko Quintet, wyd. Calig Records (1973)

Reich (muzyka do filmu) - Tomasz Stańko, wyd. Universal (2001)

Roberto Zucco - Tomasz Stańko, wyd. Polonia (1996)

Selected Recordings - Tomasz Stańko, wyd. ECM (2004)

Soul of Things - Tomasz Stańko Quartet, wyd. ECM (2002)

Stańko (W Pałacu Prymasowskim) - Tomasz Stańko, wyd. Poljazz (1983)

Suspended Night - Tomasz Stańko Quartet, wyd. ECM (2004)

TWET - Tomasz Stańko, Tomasz Szukalski, Edward Vesala, Peter Warren, wyd. Polskie Nagrania Muza (1975)

Tales for a Girl, 12, and a Shaky Chica - Tomasz Stańko, wyd. JAM (1991)

Tomasz Stańko & Adam Makowicz Unit - wyd. JG Records (1975)

Tomasz Stańko. Polish Jazz vol. 8 - wyd. Polskie Nagrania Muza (1989)

Unit - Tomasz Stańko, Adam Makowicz, wyd. PSJ (1976)

Wisława - Tomasz Stańko, wyd. ECM (2013)

Witkacy Peyotl / Freelectronic - Tomasz Stańko, wyd. Poljazz (1988)

Wolność w sierpniu - Tomasz Stańko, wyd. FIRe (2005)