Serocki, Baird, Krenz. Piano Concertos (DUX 0651)

Trzech kompozytorów nagranych na niniejszej płycie koncertów fortepianowych łączy o wiele więcej niż tylko czas, w którym przyszło im żyć i tworzyć. Chociaż to właśnie trudny czas szczególnie silnej po historycznym Zjeździe w Łagowie Lubuskim dominacji ideologii realizmu socjalistycznego narzuconego twórcom zaważył na decyzji Tadeusza Bairda, Kazimierza Serockiego i Jana Krenza o powołaniu słynnej „Grupy 49” (nazwa odnosi się do roku jej zawiązania). Po latach ostatni z nich, jedyny dziś żyjący Jan Krenz (Baird i Serocki zmarli w 1981 roku) wspominał, iż był to raczej „luźny związek przyjaciół”, którzy zjednoczyli się, by łatwiej im było wówczas działać i promować swoją twórczość. Niemniej w kompozycjach, które wyszły spod ich pióra na początku lat 50-tych wyraźnie uzewnętrznia się wspólna postawa twórcza, będąca pewnym „sposobem na socrealizm”. Zachowując zewnętrzny, poprawny ideologicznie charakter utworów, na który wskazywały ich tytuły oraz włączanie do kompozycji wątków folklorystycznych, w rzeczywistości pisali muzykę nowoczesną, wykorzystującą całe spektrum nowych środków techniki kompozytorskiej. Trzy koncerty fortepianowe, pochodzące z okresu istnienia „Grupy 49”, są doskonałym tego przykładem.

Najwcześniejszy, napisany jeszcze w 1949 roku Koncert fortepianowy Bairda, cechuje obecność z jednej strony motywów tematycznych o wyraźnie ludowym charakterze, z drugiej zaś - śmiałych rozwiązań w zakresie harmoniki (dominacja chromatyki), politonalność, głęboka ekspresja, którą podkreślają silne kontrasty dynamiki i agogiki. Podobnie pochodzący z 1951 roku Koncert romantyczny Serockiego to dzieło utrzymane wyraźnie w duchu neoklasycznym, z licznymi nawiązaniami do polskiego folkloru, zachwycające jednak przy tym mistrzowskim warsztatem kompozytorskim, niezwykłą inwencją melodyczną i ogromną wirtuozerią partii solowej (kompozytor był również świetnym pianistą). Za najbardziej nowatorski z wszystkich trzech utworów uznawane jest natomiast Concertino Krenza z 1952 roku. Oprócz stylizacji muzyki ludowej w finale, zawiera bardzo czytelne, wprowadzone wręcz na zasadzie pastiszu, nawiązania do muzyki klasycznej – słynnej Eine kleine Nachtmusik Mozarta i koncertów Haydna.

Nagrania koncertów zostały zrealizowane w latach 1999-2001. Partie solowe są dziełem wybitnego pianisty, koncertującego na całym świecie, laureata licznych konkursów, obecnie wykładowcy w University of North Texas College of Music w Denton – Adama Wodnickiego, któremu towarzyszy znakomita Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach pod batutą Tadeusza Wojciechowskiego i Jerzego Swobody (w Koncercie Bairda). Warto podkreślić, że nagrania wszystkich kompozycji to ich premiery fonograficzne.

Anna Iwanicka-Nijakowska (2009)