śpiewak (baryton) i pedagog; ur. 18 listopada 1930, Sochaczew; zm. 22 lipca 2024, Warszawa. Studiował śpiew pod kierunkiem Marii Halfter i grę na skrzypcach w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Klasę śpiewu ukończył z wyróżnieniem w 1959. Studia wokalne kontynuował w Mediolanie u Marii Carbone-Rossini.
Został laureatem międzynarodowych konkursów wokalnych w Moskwie (1957), ’s-Hertogenbosch (wyróżnienie, 1958), Tuluzie (1959) i Genewie (Concours de Genève, II Nagroda, 1960).
Debiutował już jako student na łódzkiej scenie operowej, z którą związany był w latach 1958-1963. W 1964 został solistą Teatru Wielkiego w Warszawie. Po 26 latach rozluźnił swoje kontakty ze sceną warszawską, skupiając się na pracy pedagogicznej za granicą. W tym czasie wystąpił na scenie Teatru Wielkiego gościnnie jako Jakub w Manekinach Zbigniewa Rudzińskiego. Współpracował także jako śpiewak i reżyser z Warszawską Operą Kameralną. W 1986 kreował partię Edypa w prapremierze opery Edyp i Jokasta Josepa Solera w Teatro Liceu w Barcelonie.
Jerzy Artysz miał w repertuarze najważniejsze partie barytonowe w dziełach muzyczno-scenicznych począwszy od wczesnego baroku, poprzez okres klasyczno-romantyczny aż po współczesność, w tym: Claudio Monteverdi – Koronacja Poppei (Otton), Orfeusz (rola tytułowa); Georg Friedrich Haendel – Arianna (Minos); Giovanni Paisiello – La serva padrona (Umberto); Giovanni Battista Pergolesi – Il maestro di musica (Impresario); Domenico Scarlatti – Narciso (rola tytułowa); Georg Philipp Telemann – Pimpinone (rola tytułowa); Wolfgang Amadeus Mozart – Don Giovanni (rola tytułowa), Wesele Figara (Almaviva); Gioacchino Rossini – Cyrulik sewilski (Figaro), Kopciuszek (Dandini); Jacques Offenbach – Opowieści Hoffmanna (cztery role); Giuseppe Verdi – Aida (Amonastro), Don Carlos (Posa), Falstaff (rola tytułowa), Macbeth (rola tytułowa), Traviata (Germont); Giacomo Puccini – Cyganeria (Marceli), Madama Butterfly (Sharpless), Tosca (Scarpia); Charles Gounod – Faust (Walenty); Piotr Czajkowski – Dama pikowa (Jelecki), Eugeniusz Oniegin (rola tytułowa); Stanisław Moniuszko – Halka (Janusz), Paria (Dżares); Ruggero Leoncavallo - Pajace (Silvio); Bedřich Smetana – Sprzedana narzeczona (Kruszyna); Richard Wagner – Holender tułacz (rola tytułowa), Tannhäuser (Wolfram), Złoto Renu (Wotan), Zmierzch bogów (Gunther); Claude Debussy – Peleas i Melizanda (Golaud); Maurice Ravel – Dziecko i czary (cztery role); Ludomir Różycki – Casanova (Branicki); Karol Szymanowski – Król Roger (rola tytułowa); George Enescu – Edyp (rola tytułowa); Alban Berg – Wozzeck (rola tytułowa); Tadeusz Baird – Jutro (Jozue); Zbigniew Rudziński – Manekiny (Jakub); Joanna Bruzdowicz – Bramy raju (Mnich), Trojanki (Taltybios); Rainer Kunad – Mistrz i Małgorzata (Piłat); Gian Carlo Menotti – Telefon (Ben); Krzysztof Penderecki – Czarna Maska (Perl). W 2001 w Teatrze Wielkim w Warszawie zaśpiewał partię Ojca w prapremierowym przedstawieniu opery Ignorant i szaleniec Pawła Mykietyna.
Jerzy Artysz koncertował niemal w całej Europie. Śpiewał na scenach Austrii, Belgii, Czechosłowacji, Francji, Hiszpanii, Niemiec, Norwegii, Portugalii, Szwajcarii, Szwecji, Włoch, ZSRR, a także w Izraelu, Kanadzie i Stanach Zjednoczonych. Współpracował z wybitnymi dyrygentami, występował z wieloma znakomitymi śpiewakami. Wielokrotnie był gościem festiwalu "Warszawska Jesień” oraz wielu innych festiwali muzycznych.
Dokonał wielu nagrań, m.in. oratorium Los improperios Federica Mompou dla wytwórni Harmonia Mundi (1994).
Jerzy Artysz był również wybitnym pedagogiem. Od 1975 roku pełnił funkcję profesora Wydziału Wokalnego Akademii Muzycznej w Warszawie. Nadano mu tytuł profesora honorowego UMFC. W latach 1990-94 był dyrektorem artystycznym szkoły operowej w Barcelonie. Prowadził ponadto liczne kursy mistrzowskie, m.in. podczas Międzynarodowego Kursu Muzyki Oratoryjnej we Wrocławiu, Kursu Interpretacji Wokalnej w Konserwatorium Muzycznym w Tarragonie, w ramach Polsko-Niemieckiej Akademii Oratoryjnej (Gdańsk-Brema). Był również dyrektorem artystycznym Letniej Szkoły Operowej przy Teatrze Fortuny w Reus.
Zapraszany był do grona jurorów międzynarodowych konkursów wokalnych w Barcelonie, Bussetto, Genewie i Tuluzie. W 1995 przewodniczył jury II Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki w Warszawie.
W 2022 roku nakładem Polskiego Wydawnictwa Muzycznego ukazał się wywiad-rzeka z artystą Poszukiwanie. Jerzy Artysz w rozmowie z Sylwią Wachowską i Aleksandrem Laskowskim.
Muzyka była "eliksirem długowieczności" artysty: na uroczystym koncercie zorganizowanym przez Akademię Muzyczną w Warszawie z okazji siedemdziesiątych urodzin Jerzego Artysza jubilat śpiewał brawurowo arię z opery Orfeusz Claudia Monteverdiego i zadziwił publiczność znakomitą formą wokalną.
Należał do Polskiego Stowarzyszenia Pedagogów Śpiewu.
Jerzy Artysz został laureatem Nagrody Związku Kompozytorów Polskich za wybitne osiągnięcia w dziedzinie wykonawstwa i propagowania polskiej muzyki współczesnej (1980) oraz Nagrody Ministra Kultury i Sztuki (1981). W 2004 otrzymał Nagrodę "Orfeusz”, przyznawaną przez Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków za najlepsze wykonanie dzieła polskiego kompozytora podczas Festiwalu "Warszawskiej Jesieni” – za "przejmującą i wysoce indywidualną kreację” utworu Ładnienie Pawła Mykietyna. Został uhonorowany Medalem Polonia Mater Nostra Est (2003), dyplomem uznania Ministra Kultury z okazji Dnia Artysty Śpiewaka (2005), Nagrodą Związku Artystów Scen Polskich "Arion” za całokształt twórczości scenicznej w dziedzinie teatru muzycznego (2006), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2010), Złotym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2011).
aktualizacja: 2002, 2009 (Małgorzata Kosińska), 2022, 2024 (Wiktoria Antonczyk)
Poszukiwanie. Jerzy Artysz w rozmowie z Sylwią Wachowską i Aleksandrem Laskowskim, Kraków, PWM, 2022.
Michalski Grzegorz, Artysz Jerzy, w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „ab”, PWM, Kraków 1986.
Neuer Adam, Artysz Jerzy, w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „ab - suplement”, PWM, Kraków 1998.
"Orfeusz" dla Jerzego Artysza, "Ruch Muzyczny" 2004 nr 21, s.3.
Nie każdy "Heifetzem" [z wybitnymi pedagogami i artystami z Akademii Muzycznej im. F. Chopina - prof. Jerzym Artyszem, barytonem, honorowym przewodniczącym międzyuczelnianego konkursu wokalnego, i prof. Romanem Lasockim [...] rozmawia Eugeniusz Ratajczyk], "Twoja Muza" 2006 nr 1, s. 93-95.
Rynek Starego Miasta 27
00-272 Warszawa
e-mail:
tel: +48 785 370 000
Modernizacja strony odbywa się dzięki wsparciu Ministra Edukacji i Nauki w ramach programu Nauka dla społeczeństwa II.