muzykolog; ur. 11 grudnia 1933 w Poznaniu. Studiowała muzykologię na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu u Adolfa Chybińskiego i Marii Szczepańskiej (1951-1954) oraz na Uniwersytecie Warszawskim u Zofii Lissy i Józefa M. Chomińskiego (1954-1957), gdzie w 1959 uzyskała stopień magistra na podstawie pracy Nokturny Fielda a Chopina. W 1969 roku uzyskała stypendium Rządu Węgierskiego i spędziła dwa miesiące w Budapeszcie jako obserwator węgierskich dokonań w dziedzinie umuzykalniania młodzieży na różnych szczeblach edukacji. W okresie od X 1975 do 31 VIII 1976 przebywała w Austrii dzięki stypendium przyznanemu przez Bundesministerium für Wissenschaft und Forschung, które wykorzystała na poszukiwanie źródeł dla polskiej kultury muzycznej.

W latach 1955-1966 pracowała jako nauczyciel historii muzyki, literatury i form muzycznych w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia im. J. Elsnera w Warszawie. Przez szereg lat (1955-1993) była prelegentem w koncertach szkolnych organizowanych przez ówczesną Estradę Kameralną Filharmonii Narodowej w siedzibie i poza siedzibą tej instytucji i równocześnie członkiem, a później także przewodniczącą rady artystyczno-programowej Estrady Kameralnej Filharmonii Narodowej.

Barbara Chmara-Żaczkiewicz brała udział w licznych pracach wspierających i unowocześniających procesy dydaktyczne placówek kształcenia muzycznego różnego typu. Na zlecenia Ministerstwa Kultury i Sztuki przygotowała projekty programu przedmiotu „formy muzyczne” dla liceów i szkół muzycznych II stopnia (1968) i na kwalifikowany kurs dla sekcji dyrygentów orkiestr dętych i dyrygentów chórów (1969). Pełniła funkcję sekretarza Komisji Zagadnieniowej Prelegentów przy Zarządzie Głównym SPAM (1968-1978), która opracowywała coroczną tematykę szkolnych koncertów dla wszystkich filharmonii w kraju. Hospitowała także owe koncerty, dbając o poziom wygłaszanych nań prelekcji. Współpracowała z Komitetem Głównym Olimpiady Artystycznej i Centralnym Ośrodkiem Pedagogicznym Szkolnictwa Artystycznego. Współpracowała ponadto jako stały recenzent z Wydawnictwami Szkolnymi i Pedagogicznymi, oceniając podręczniki do przedmiotu „muzyka” dla szkół wszystkich szczebli oraz przewodniki metodyczne dla nauczycieli (do 1981). Wielokrotnie występowała na konferencjach naukowych. Jest autorką licznych haseł encyklopedycznych (w m.in. Encyklopedii Muzycznej PWM, The New Grove Dictionary of Music and Musicians oraz Die Musik in Geschichte und Gegenwart).

Barbara Chmara-Żaczkiewicz jest członkiem Związku Kompozytorów Polskich (od 1977) oraz Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków SPAM (od 1960), gdzie zasiadała w Zarządzie Głównym VIII (1977-1981) i X kadencji (1984-1988), odpowiadając za kontakty międzynarodowe Stowarzyszenia. Należała także do Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego oraz Sekcji Polskiej ISME (International Society for Music Education).

Za całokształt pracy w Filharmonii Narodowej została uhonorowana Złotym Krzyżem Zasługi (1984). Otrzymała również Złotą Odznakę SPAM.

aktualizacja: 2015 (Aleksandra Braumańska), 2022 (Wiktoria Antonczyk)

książki

Mieczysław Karłowicz. Katalog tematyczny i bibliografia, (wspólnie z Andrzejem Spózem i Kornelem Michałowskim), PWM, Kraków 1986

Václav Vilém Würfel w Warszawie i w Wiedniu. Fakty i hipotezy, Narodowy Instytut Fryderyka Chopina, Warszawa 2017

artykuły

Do genezy nokturny instrumentalnego przed Chopinem, w: F.F. Chopin (red. Zofia Lissa), Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1960

Szkolne audycje muzyczne, „Muzyka” 1963 nr 3-4

Das Problem der Agogik der Nocturni den Field und Chopin, w: The Book of the Ist International Musicological Congress, Warszawa 1963

Liryka wokalna, w: Z życia i twórczości Mieczysława Karłowicza. Studia i materiały (red. Elżbieta Dziębowska), PWM, Kraków 1970

Z Węgier. Jeszcze raz o wychowaniu muzycznym, (wspólnie z A. Kaźmierczakiem), „Ruch Muzyczny” 1970 nr 11

Kształcenie muzyczne na Węgrzech. Charakterystyka i próba oceny, w: Materiały informacyjno-dyskusyjne COPSA” z. 33, Warszawa 1971

The activity of the National Philharmonic in Warsaw in the field of music propagation, w: Music education in Poland, ISME, Kraków 1972

Dzień otwartych drzwi w austriackiej Bibliotece Narodowej, „Ruch Muzyczny” 1976 nr 3

Transkrypcje fortepianowe Melcera w świetle transkrypcji Liszta, w: „Muzyka fortepianowa 3”, Prace specjalne PWSM, Gdańsk 1977

Franciszek Kleczyński, kompozytor polski z przełomu XVIII i XIX wieku, „Zeszyty naukowe PWSM” z. 18, Katowice 1978

Mieczysław Karłowicz w opini krytyków wiedeńskich, „Muzyka” 1979 nr 1

Rękopisy nieznanych kompozycji Johanna Namiesky’ego, „Muzyka” 1979 nr 1

Jeszcze o rodzinie Bahdanowiczów, „ Muzyka” 1984 nr 4

Jan Babtysta Kleczyński (1756-1828). Notatki i życiu i stylu twórczości, w: Język, system, styl, forma w muzyce. Materiały z sesji naukowej cz. VI i VII (red. Violetta Przech), Wydawnictwo Uczelniane Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2003

Teodor Leszetycki. Notatki z biografii artysty i pedagoga w świetle stosunków z rodziną, przyjaciółmi i uczniami, „Muzyka”, 2018, nr 4, s. 88–112.

recenzje, komentarze, sprawozdania

Historia muzyki powszechnej. Tom II: Barok, klasycyzm (red. Józef M. Chomiński), „Muzyka” 1965 nr 4

Aleksander Frączkiewicz, Franciszek Skołyszewski: Formy muzyczne t. 1-2, „Muzyka” 1968 nr 2

Katalog rękopisów Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lubline, cz. VI: Spuścizna Aleksandra Bryka (opr. Włodzimierz Pigła, red. Jan Smolarz) Lublin 1997, „Muzyka” 2001 nr 2