kompozytor i wykonawca; ur. 23 października 1953, Kraków. Studiował teorię muzyki i kompozycję pod kierunkiem Bogusława Schaeffera, muzykę elektroniczną u Józefa Patkowskiego oraz grę na organach w klasie Leszka Wernera w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Od 1976 pracuje w Studiu Muzyki Elektroakustycznej Akademii Muzycznej w Krakowie, gdzie od 2000 pełni funkcję kierownika. W 2011 roku nadano mu tytuł profesora sztuki.

W 1977 założył Stowarzyszenie Artystyczne „Muzyka Centrum”, prowadzące szeroką działalność koncertową (do końca 2006 485 koncertów). Od 1979 jest członkiem „Grupy Krakowskiej”. Jest również założycielem i współtwórcą wielu zespołów: Pociąg Towarowy, Studia MCH, Studia Ch&K (z Krzysztofem Knittlem), grupy CH&K&K (z Knittlem i Włodzimierzem Kiniorskim), mc² duo (z Marcelem Chyrzyńskim), Double Mark (z Markiem Polishookiem), Inifinity Quartett (z Keirem Neuringerem, Ryanem Zawelem, Rafałem Mazurem), Natural Plastic (z Amy Knoles), Kinetic Trio (z Kiniorskim i Mazurem), dizzy kinetics – zespołów prowadzących działalność koncertową i nagraniową.

Marek Chołoniewski pisze muzykę instrumentalną i elektroakustyczną, dla radia i telewizji oraz do filmu. Jest autorem instalacji dźwiękowych i wideo, projektów audiowizualnych, przestrzennych i sieciowych. Od 1984 koncertuje, prowadzi kursy i wykłady w wielu krajach Europy, Azji, Ameryki Północnej i Południowej.

Jest inicjatorem, dyrektorem artystycznym, koordynatorem i partnerem wielu międzynarodowych projektów artystycznych: seria Audio Art (1987), Festiwal Audio Art (1993), Międzynarodowe Warsztaty Muzyki Współczesnej Kraków/Stuttgart (z Matthiasem Hermannem, 1993), Internationale Akademie für Neue Komposition und Audio Art w Tyrolu (z Marianne Penz van Stappershoef w latach 1993-99), Filmy Nieme z Muzyką Live (1994), GlobalMix (1998), Statek Artystów (2000), GPS-Art (2000), Ensemble Spiel (ze Stephanem Meierem i Musik für heute, Hanower, 2003), Bridges i European Modern Orchestra (z Krzysztofem Kwiatkowskim, 2003-2007), Polskie Stowarzyszenie Muzyki Elektroakustycznej (polska sekcja CIME/ICEM, 2005), Polska Sztuka Dźwiękowa w Chinach, Chińska Sztuka Dźwiękowa w Polsce, Polska Sztuka Dźwiękowa w Tybecie (z Dicksonem Dee i Zenialem 2006-2008), PAFME (z Benem Boretzem i Dorotą Czerner, 2006), European Course for Musical Composition and Technologies (z IRCAM, 2006-2008), Dni Kultury Polskiej w Luksemburgu (z Marcinem Wierzbickim, 2008).

Marek Chołoniewski w 2006 otrzymał Nagrodę Honorową Związku Kompozytorów Polskich, Nagrodę Ministra Kultury oraz Independent Project Grant fundacji CEC ArtsLink w Nowym Jorku.
Od 2008 pełni funkcję sekretarza, zaś od 2011 prezesa Międzynarodowej Konfederacji Muzyki Elektroakustycznej (CIME/ICEM).

aktualizacja: czerwiec 2016 (wa)

Strona internetowa kompozytora: www.studiomch.art.pl

Marek Chołoniewski należy do grona twórców „poszukujących”. Nie na darmo studiował kompozycję u guru polskiej nowej muzyki – Bogusława Schaeffera i nie na darmo do jego najbliższych przyjaciół artystycznych zalicza się Krzysztof Knittel. Z tym ostatnim Chołoniewski współpracował przy wielu najrozmaitszych przedsięwzięciach muzycznych, z których najbardziej spektakularny pozostaje „Pociąg towarowy” – rodzaj kontynuowanego wciąż i przyjmującego stale inny kształt performansu. Ta właśnie dziedzina współczesnej muzyki wydaje się być Chołoniewskiemu bardzo bliska, podobnie jak kompozycja audiowizualna czy muzyka elektroakustyczna, którą uprawia od 1976 roku w Studiu Muzyki Elektroakustycznej Akademii Muzycznej w Krakowie, pełniąc w nim od roku 2000 funkcję kierownika. Ponadto prowadził kursy i wykłady z muzyki komputerowej w wielu krajach Europy, w Stanach Zjednoczonych i w Kanadzie, także koncertuje – głównie jako wykonawca live computer music.
Podczas „Warszawskiej Jesieni” w 2001 roku odbyło się prawykonanie „kompozycji audiowizualnej na ośmiu wykonawców” o tytule Passage, niezwykle charakterystycznej dla artystycznych ideałów Chołoniewskiego. Kompozytor określił ją również jako „oktet interaktywny na instrumenty i komputer”. W książce programowej Festiwalu wyjawił swoje twórcze i zarazem „technologiczne” credo, pisząc między innymi:
„Idea
W kompozycji Passage wybór materiału dźwiękowego opiera się na wstępnym przygotowaniu określonych sposobów selekcji (algorytmów), które w istocie pozbawiają twórcę (w pozytywnym tego słowa znaczeniu) możliwości podejmowania indywidualnych decyzji w odniesieniu do poszczególnych parametrów dzieła muzycznego. Wybór wynika zatem z metody, która, stosowana ze ścisłą konsekwencją, tworzy określone struktury dźwiękowe. W ten sposób twórca wyzwala się częściowo od własnych indywidualnych preferencji; wkracza w obszar eksperymentu, który w przypadku kompozycji Passage został poddany ścisłej kontroli. Kompozycja jest sumą doświadczeń z wieloletniej pracy nad komputerowymi kompozycjami algorytmicznymi, w których zniesiony został podział na muzykę instrumentalną i komputerową, zniesione zostały również granice stylistyczne i materiałowe w odniesieniu do podstawowych elementów dzieła muzycznego.
Forma utworu
Kompozycja składa się z czterech części: I. Wstęp, II. Teatr Gestów, III. Partytura, IV. Film. Pierwsze dwie części to performance, w których muzycy poprzez akcje parateatralne sterują muzycznym systemem komputerowym, tworzącym «na żywo» wielopłaszczyznową strukturę dźwiękową. Każdy z muzyków realizuje niezależną partię. System komputerowy tworzy równocześnie partyturę, stanowiącą podstawowy materiał nutowy do wykonania III i IV części utworu. Muzycy wykonują partie instrumentalne pojawiające się przed nimi na ekranach monitorów. Dodatkowo ruch instrurmentów i zmiana pozycji muzyków w III części wpływa na przetwarzanie dźwięków instrumentów akustycznych. Ostatnia, IV część utworu przyjmuje formę audio-wizualnego spektaklu, gdzie do interaktywnej transformacji dźwięków instrumentalnych dołączona zostaje projekcja filmowa (animacja komputerowa), sterowana przez ruch muzyków i ich gesty.
Obsada
Passage wykonuje oktet składający się z dwóch kwartetów: dętego drewnianego (flet, obój, klarnet i fagot) i smyczkowego (skrzypce, altówka, wiolonczela i kontrabas). Ponieważ wszyscy muzycy są równocześnie «performerami», wykonującymi specyficzny «teatr gestów», ich fizyczne powiązanie z instrumentami, możliwość ruchu wraz z instrumentem jest jednym z podstawowych założeń technicznych realizowanego utworu.
A vista
Przejście (Passage) z II do III części utworu związane jest z poważnym problemem natury technicznej. Materiał w postaci tradycyjnie skomponowanej partytury pojawia się na ekranach monitorów przed muzykami po raz pierwszy podczas wykonywania utworu. Kompozycja jest poliwersyjna. Materiał «komponuje się» za każdym razem w nieco inny sposób. Muzycy wykonują zatem III i IV część a vista. Przybliżone wykonanie graficznej partytury gestu jest temperowane i uśredniane rytmicznie przez interaktywny system komputerowy. Koncepcja utworu wyklucza wcześniejsze przygotowanie indywidualnych partii przez poszczególnych muzyków.
Wykonanie odbywa się z pomocą dyrygenta lub systemu słuchawek z impulsem metronomu przekazywanym z komputera indywidualnie do każdego z muzyków (zasada ta była wielokrotnie stosowana w utworze Like Breathing).
Gest
Wyjściowym materiałem źródłowym dla kompozycji Passage jest gest, który przyjmuje dwie podstawowe formy:
- figur geometrycznych
- ekspresji muzycznych.
Gest wykonany bliżej (wyżej) źródła światła (high) oznacza wyższą wartość - dźwięk wyższy. Gest bliżej podłogi, oddalony od źródła światła (low) oznacza wartość niższą - dźwięk niższy. Interaktywny optyczny system komputerowy reaguje na zmianę położenia ręki oraz na jej pozycję.”

Citroblage-assemblage z cytry preparowanej na słuchawki solo (1975)

...a due tempi... na dwa fortepiany (1975)

Kompozycja elektroniczna I, partytura graficzna (1975)

Wycinek z większej całości na dwa flety (1975)

Kwartet smyczkowy (1975)

Sny ostatnie przechodzą przez włosy na sekstet smyczkowy (1975)

Red kompozycja na taśmę (1975)

Assemblages, muzyka graficzna dla konkretnych wykonawców i taśmę stereo (1975)

Concierto de Aranjuez – Muzyka do nieistniejącego filmu animowanego na wibrafon solo (1976)

...blank..., kompozycja na taśmę (1976)

Pizza na zespół instrumentalny (1976)

Papuć w pościeli na orkiestrę i taśmę 4-kanałową (1976)

ID list otwarty do Olgi Szwajgier, muzyka do czytania na głos (1976)

Soprano Quartet na saksofon sopranowy i 3 soprany (1977)

a Beethoven-synthiblage na taśmę 4-kanałową (1977)

gmb 78 na violę da gamba (1978)

Amput na kontralt, flet mały, saksofon sopranino Es, obój Es, kornet Es, przekształcenia elektroniczne i taśmę wielokanałową (1979)

Collectiv 4 na organy, fagot, dzwonki, skrzypce i fortepian (1979)

Refleksje na taśmę 4-kanałową (1979)

Process (dla K.) na taśmę (1980)

La Cumparsita I na 4 instrumenty smyczkowe i obój (1980)

La Cumparsita (hki 290880) na taśmę (1980)

La Cumparsita II na obój, kwartet smyczkowy i taśmę (1981)

Kadencja na violę da gamba i orkiestrę kameralną (1981)

Rag, Rag, Rag na taśmę (1983)

Kadencja II na violę da gamba, syntezatory i taśmy (1983)

Swinging Parameters na obój, skrzypce, syntezator i taśmę (1984)

Dla wszystkich ten sam ogień na taśmę (1985)

Tu i tam na fortepian, syntezator i komputer (1986)

Pilot automatyczny na taśmę [wspólnie z Krzysztofem Knittlem, Marcinem Krzyżanowskim i Markiem Nędzińskim] (1986)

Follow Me II na syntezatory i komputer (1987)

Go-Go Beuys Band [wspólnie z Krzysztofem Knittlem, Marcinem Krzyżanowskim i Markiem Nędzińskim] (1987)

Uszy, nos, oczy, instalacja dźwiękowa (1988)

Follow Salzach, instalacja-performance na instrumenty, otoczenie naturalne i komputer (1988)

Follow, Follow, koncert potrójny na kwartet obojowy, orkiestrę, transformacje i komputer (1988)

Wysyg na światło i komputer (1989)

Switched On..., teatr na obiekty i komputer (1990)

Switched Off... na instrumenty i komputer (1990)

Dwa słońca na instrumenty i komputer (1990)

Like Breathing [wersja I] na komputer (1991)

Like Breathing [wersja II] na flet, obój, saksofon sopranowy, fagot, altówkę, kontrabas i fortepian (1991)

Like Breathing [wersja III] na flet, skrzypce, altówkę, gitarę i komputer (1991)

Piękna i bestia na głos i komputer (1992)

Picture Reading, performance interaktywny (1993)

Doubles na głos, światło i komputer (1993)

Silber na orkiestrę dętą, zespół kameralny, tancerzy, światło i komputer (1994)

Sha’ba del’mana, balet (1994)

Lighting, instalacja interaktywna (lub performance) (1995)

River Dart na głos, światło, smyczki i komputer (1995)

Hypermeable Objects, instalacja dźwiękowa (1996)

Lighting II, projekt audiowizualny (1997)

Upside Down, performance (1997)

GlobalMix, internetowa kompozycja zbiorowa (1998)

Brightening, projekt interaktywny [wspólnie z Michaelem Svobodą] (1998)

One piece of table, performance (1999)

Dark & light Zone, projekt interaktywny na kwartet smyczkowy, balet i różnych solistów (1999)

plus Brightening 2 [wspólnie z Mark Polishook] (1999)

Face, interaktywny projekt audiowizualny (2000)

Garage, instalacja na orkiestrę kameralną i samochody (2000)

Passage, oktet interaktywny na instrumenty i komputer (2000)

Opera Installation für Tiere und Miniaturstadt [wspólnie z Markiem Chlandą] (2000)

Art Boat, Open-Air Projekt am Vistula-Fluß, Bootsinstallation (2000)

GPS Trans 1, dźwiękowa mapa miasta, kompozycja interaktywna na 16 telefonów komórkowych (2000)

Aelita, muzyka do filmu niemiego wspólnie z zespołem Pociąg Towarowy (2000)

GPS-Trans 2, dźwiękowa mapa miasta Krakowa, transmisja internetowa (2001)

etwas anderes na perkusję i komputer (2001)

Stuttgart Tunnel na gitarę basową i komputer (2001)

Passage, partytura interaktywna na zespół (2001-2013)

GPS-Trans 3, audiowizualna mapa miasta Krakowa, transmisja internetowa (2002)

Last Minute Grooves na saksofon i komputer (2002)

face 2, performance (2002)

GPS-Trans 4, audiowizualna mapa miasta Krakowa na kompozytora, zespół, tancerza i publiczność (2003)

dizzy, dizzy na zespół (2003)

Physical Modelling na instrument i taśmę (2004)

Assemblages 2 na zespół (2004)

GPS-Trans 5 Net Brigde, projekt internetowy (Luksemburg, Kraków) na nonet i system interaktywny (2005)

Nostalgija na duet „Natural Plastic” [wspólnie ze Stojanem Stojkowem] (2005)

Wieliczka Salt Mine, instalacja dźwiękowa Expo 2005 (2005)

GPS-Trans 6, projekt audiowizualny na zespół i miasto Warszawa (2005)

Dizzy Kinetics, projekt interaktywny (2005)

Nortus Farae na wiolonczelę, partyturę wideo i ścieżkę dźwiękową (2006)

GPS-Trans 7 dla miasta Chicago i zespołu You Must and You Can (2007)

GPS-Trans 8 dla 4 miast: Kraków, Warszawa, Luksemburg, Chicago i zespół (2007)

iPhone Brass na iPhone i orkiestrę dętą (2008)

GPS-Trans 9 w ramach projektu COOP (2009)

IterEter, interactive installation [with Peter Sych, Marcin Pączkowski and Jan Chołoniewski] (2009)

GPS-Trans 10 w ramach projektu Multiplace (2009)

iPhonic na telefon komórkowy (2010)

qub, instalacja audiowizualna [wspólnie z K. Knittlem, M. Walczakiem i P. Sychem] (2010)

Mimoid, muzyka do instalacji video Miłosza Łuczyńskiego (2010)

Pecs Derive/GPS-Trans 11 [wspólnie z European Bridges Ensemble] (2010)

Miejsca Miłosza, instalacja immersive video [wspólnie z Miłoszem Łuczyńskim] (2011)

Behind the Wall, instalacja (2013)

Waves na komputer i środki elektroniczne z multimediami (2014)

blink na elektronikę (2014)

Kłącza, instalacja (2014)

Fotrus Narrae na zespół instrumentów i elektronikę (2014)

Interaktywny utwór na orkiestrę szkolną (2016)

La Cumparsita na obój/rożek angielski, saksofony, elektronikę i wideo (2016)

Double Brain [with Franciszek Araszkiewicz] for networked brainwaves (2016)

Wiatrofale instalacja na orkiestrę kameralną i instrumenty audiowizualne (2016)

artykuły

Cisza,, w: John Cage: człowiek, dzieło, paradoks, red. M. Chołoniewski, B. Bogunia, Akademia Muzyczna, Kraków 2014

Jabłoński Maciej, Chołoniewski Marek, w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „cd – suplement”, PWM, Kraków 2001

Mówi Marek Chołoniewski: co słychać?, "Ruch Muzyczny" 2006 nr 8

O laptopach, "ogrodach dźwiękowych", teledyskach i "orkiestrze wertykalnej",, [wywiad, rozmawiał Tomasz Gregorczyk] "Fragile" 2008 nr 2

Dźwięk, technologia, środowisko..., muzyka?, [wywiad, rozmawiał Tomasz Misiak] "Kultura Współczesna: teoria, interpretacje, krytyka" 2012 nr 1

Niektórzy mają warsztat,, [wywiad, rozm. Angieszka Kwiecień, Krzysztof Siatka] "Fragile" 2015 nr 1