skrzypaczka i pedagog; ur. 25 marca 1949, Kraków. Naukę rozpoczęła w ósmym roku życia pobierając lekcje nauki gry na skrzypcach u Eugenii Umińskiej, u której później studiowała w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. W 1972 uzyskała dyplom z wyróżnieniem. W tym samym roku ukończyła dwuletni kurs mistrzowski w Konserwatorium w Moskwie u Dawida Ojstracha. W 1976, na zaproszenie Rządu Kanadyjskiego, uczestniczyła w kursie mistrzowskim prowadzonym przez Ruggiero Ricciego.
W 1959 otrzymała I miejsce na Ogólnopolskim Konkursie Skrzypcowym we Wrocławiu oraz stypendium SPAM ufundowane przez Henryka Szerynga, następnie stypendium Pawła Kleckiego, Poznańskiego Towarzystwa Muzycznego oraz Ministra Kultury i Sztuki.
Jest laureatką wielu międzynarodowych konkursów skrzypcowych: w 1967 zdobyła III nagrodę na V Międzynarodowym Konkursie Skrzypcowym im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu, w 1969 – II nagrodę na Konkursie Skrzypcowym im. A. Curci w Neapolu, w 1970 – II nagrodę na Konkursie Wykonań Muzycznych w Genewie, w 1975 – III nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Radiowym w Monachium, w 1976 – srebrny medal na Międzynarodowym Konkursie Muzycznym im. Królowej Elżbiety Belgijskiej w Brukseli.
Kaja Danczowska koncertuje od dziewiątego roku życia. Występowała w wielu krajach Europy, obu Ameryk, Azji i Australii z repertuarem od Antonio Vivaldiego do Krzysztofa Pendereckiego, m.in. pod batutą Jana Krenza, Jerzego Maksymiuka, Krzysztofa Pendereckiego, Stanisława Skrowaczewskiego, Antoniego Wita. Od 1978 jako kameralistka współpracuje z Krystianem Zimermanem. Jako „music adviser” w 1999 brała udział w tournée Polish Festival Orchestry Zimermana prezentującej koncerty Fryderyka Chopina oraz w nagraniu płytowym dla Deutsche Grammophon. W 2009, z okazji 100. rocznicy urodzin Grażyny Bacewicz, wzięła udział w zorganizowanej przez Zimermana trasie koncertowej po Polsce. Cały program został nagrany w Akademii Muzycznej w Katowicach dla wytwórni Deutsche Grammophon. W repertuarze kameralnym występowała również m.in. z Heinzem Holligerem, Gidonem Kremerem, Mishą Maiskym.
Ma bogaty dorobek płytowy. Nagrała m.in. Koncert skrzypcowy A-dur Mieczysława Karłowicza z Orkiestrą Polskiego Radia i Telewizji w Krakowie pod batutą Antoniego Wita (Le Chant du Monde, 1992), Koncert podwójny na skrzypce i wiolonczelę „Lila” Konstantego Regameya z Andrzejem Bauerem i Sinfonią Varsovią pod dyrekcją Wojciecha Michniewskiego (Swiss Broadcasting Corporation, 1994), I i II Koncert skrzypcowy Karola Szymanowskiego z Orkiestrą Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Kazimierza Korda (Polygram, 1997). Ta ostatnia płyta w 1998 wyróżniona została nagrodą Diapason d’Or. Ponadto posiada w swoim dorobku ponad 300 archiwalnych nagrań radiowych, przede wszystkim dla Polskiego Radia i rozgłośni RIAS. W 2014 roku dzięki staraniom Programu 2 Polskiego Radia i wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego ukazał się 7-płytowy album z około pięćdziesięcioma nagraniami archiwalnymi wybranymi spośród całego dorobku fonograficznego artystki. W roku 2015 płyta została nagrodzona statuetką "Fryderyk" w kategorii "Album roku - recital solowy".
Kaja Danczowska od 1972 prowadzi klasę skrzypiec w Akademii Muzycznej w Krakowie. W 1997 uzyskała tytuł profesora zwyczajnego, zaś w 2016 - tytuł doctora honoris causa Akademii Muzycznej w Krakowie.
Była jurorem międzynarodowych konkursów, m.in. im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu (1986), w Tokio (1986), Monachium (1992, 1998), Nowym Jorku (1999), im. Carla Augusta Nielsena w Odense (2000), w Wiedniu (2008).
Została wyróżniona licznymi nagrodami, m.in. w 1976 otrzymała Nagrodę Państwową II stopnia, w 1977 – Nagrodę Miasta Krakowa, pięciokrotnie: w 1979, 1991, 1998, 2010, 2013 – Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki, w 1982 – Nagrodę Ministra Spraw Zagranicznych, w 1984 – Nagrodę Komitetu do spraw Radia i Telewizji, w 1986 – Złoty Krzyż Zasługi, w 1992 – Nagrodę Wojewody Krakowskiego, w 1998 – Nagrodę Fundacji Kultury Polskiej, w 1999 – Excellent in Teaching Fundacji Robinsonów, w 2001 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, w 2006 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, w 2009 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, w 2011 – Nagrodę Prezesa Rady Ministrów.
aktualizacja: 2009 (mk), 2020 (wa)
Twórczość
„Co w podejściu do utworu ma dla Pani największe znaczenie: intuicja, drobiazgowe studiowanie partytury czy emocje?” - na takie pytanie, zadane przez Małgorzatę Janicką-Słysz podczas wywiadu dla magazynu „Studio” (lipiec 1997), Kaja Danczowska odpowiedziała: „Szalenie ważna jest intuicja, musi się ona jednak opierać na wiedzy. Ta wiedza sprawia - na przykład - że strukturę dzieła widzi się od razu. Zawsze jednak utwór musi być rzetelnie przygotowany. Dopiero na estradzie idę na żywioł, dodając do przemyślanego wykonania szczyptę szaleństwa.” Kaja Danczowska nagrała wtedy z Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej pod dyrekcją Kazimierza Korda oba koncerty skrzypcowe Karola Szymanowskiego. Recenzentce „Studia” interpretacja Danczowskiej wydała się zbyt chłodna, jej zdaniem "przyjęła zasadę surowego i skromnego podejścia do swej roli". Sama skrzypaczka powiedziała jednak o I Koncercie, że „to sam śpiew i sama miłość. Wszystko mieni się pastelowymi barwami. To właśnie starałam się wydobyć”. W II Koncercie Danczowska podkreślała silną obecność „góralskości”: „Oczywiście chciałam ją pokazać, ale ten Koncert musi być lekki. Zagrałam go chyba o wiele lżej i szybciej niż inni skrzypkowie. Zadziwiają mnie wolne tempa, które skrzypkowie najczęściej obierają dla tego utworu.” Więc może to wiedza i rzetelne przygotowanie temperowało interpretację Kaji Danczowskiej, pozwalając jej osiągnąć równowagę pomiędzy kunsztem technicznym i szaleństwem?
O nagraniu Koncertu skrzypcowego A-dur op. 8 Mieczysława Karłowicza z Orkiestrą Polskiego Radia i Telewizji w Krakowie pod dyrekcją Antoniego Wita w tym samym numerze „Studia” napisano: „Kaja Danczowska gra niewiarygodnie czysto i precyzyjnie, obalając zarzuty, że Koncert Karłowicza jest nieskrzypcowy. Nie przeszkadzają jej nawet nie lubiane przez skrzypków kwintowe dwudźwięki. Zachowuje przy tym swobodę i naturalność, zarówno we fragmentach dramatycznych, jak i lirycznych. Drugi temat gra Danczowska z cudowną śpiewnością i zamyśleniem, ale pełnym, dynamicznym dźwiękiem. Znakomita kadencja! Romanza jest naturalna, bez częstej w innych wykonaniach egzaltacji. Świetne nagranie!”. Sama Danczowska ma wyrobioną opinię o dziele Karłowicza: „To najpiękniejszy polski koncert skrzypcowy, równie piękny jak Koncert D-dur Czajkowskiego, a zgrabniejszy, bo krótszy! Wspaniały wirtuozowski utwór o niezwykle śpiewnym charakterze. Stawiam go na równi z Koncertem D-dur Brahmsa.” Z innych nagrań Kaji Danczowskiej warto wyróżnić jej wspólne rejestracje z Krystianem Zimermanem Sonaty skrzypcowej Césara Francka, Mitów Szymanowskiego i sonat na fortepian i skrzypce Mozarta. Krytycy podkreślali zawsze precyzję techniczną i czystość dźwięku Kaji Danczowskiej, ale także jej emocjonalne zaangażowanie.
Literatura
Jaworska Krystyna, Danczowska Kaja, w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „cd”, PWM, Kraków 1984
Szukam harmonii, Z Kają Danczowską rozmawia Małgorzata Janicka-Słysz, "Studio" 1997 nr 7
Woźniakowska Anna, Danczowska Kaja, w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „cd - suplement”, PWM, Kraków 2001
Dyskografia
Chopin - Koncerty fortepianowe: e-moll op. 11 i f-moll op. 21 (wersja kameralna) (MD 01)
Franck - Sonata A-dur, Szymanowski - Mity op. 30, Pieśń Roksany, Pieśń kurpiowska (DG431469-2)
Karłowicz - Koncert A-dur op. 8 (LDC2781088)
Mendelssohn, Szostakowicz - Piano Trios (ACD 128)
Meyer - Trio fortepianowe op. 50 (ISPV 176)
Mozart - Sonaty: F-dur KV 547, C-dur KV 404, Es-dur KV 481 (WCD 007)
Regamey - Lila - Koncert podwójny na skrzypce, wiolonczelę i orkiestrę (z Andrzejem Bauerem) (SRICD 11.2)
Szymanowski - I Koncert skrzypcowy op.35 fragm. (ACD 060)
Szymanowski - Koncerty: I op. 35 i II op. 61 (ACD 026)
Start
O nas
Nasze projekty
Encyklopedia
Kalendarz wydarzeń
Nasze patronaty
Szukaj
