Duchnowski Cezary
-
kompozytor, wykonawca
kompozytor i pianista; ur. 25 lutego 1971, Elbląg. Studiował kompozycję w klasie Leszka Wisłockiego w Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Rada Wydziału Twórczości, Interpretacji i Edukacji Muzycznej Akademii Muzycznej w Krakowie w 2014 roku nadała mu stopień doktora habilitowanego w dziedzinie sztuk muzycznych, w dyscyplinie artystycznej: kompozycja i teoria muzyki, w specjalności: kompozycja. Tytuł profesora uzyskał w 2024.
Jest laureatem wielu nagród. Jego utwór monada 3 na głos, fortepian i komputer (2003) zajął I miejsce na X Międzynarodowej Trybunie Muzyki Elektroakustycznej w Rzymie w maju 2004 roku. Dwukrotnie został również uhonorowany Wrocławską Nagrodą Muzyczną (2004 i 2008). W 2005 roku otrzymał nagrodę specjalną wspólnie z Agatą Zubel (jako duet ElettroVoce) na Międzynarodowym Konkursie Wykonawców Muzyki Współczesnej "Gaudeamus" w Amsterdamie.
Komponuje utwory kameralne, symfoniczne oraz muzykę do filmów i spektakli teatralnych. Jest twórcą projektów multimedialnych, w tym interaktywnej opery do libretta Piotra Jaska Ogród Marty (2006).
Jego kompozycje wykonywane były m.in. przez takie zespoły, jak musikFabrik, Ensemble KNM Berlin, Court-circuit, London Sinfonietta, Deutsche Symphonie-Orchester, Ensemble Recherche, The Hilliard Ensamble, AuditivVokal Dresden, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, Aukso, Orkiestra Muzyki Nowej. Znalazły się w programach festiwali w kraju i za granicą, m.in. "Warszawskiej Jesieni", "Ultraschall" (Berlin), "Sacrum Profanum" (Kraków), "Synthèse" (Bourges), "Other Spaces" (Moskwa), "Sonic Exploration" (Londyn), "Wratislavia Cantans", "Musica Electronica Nova".
Jest wielkim orędownikiem muzyki improwizowanej. Chętnie współpracuje z muzykami jazzowymi, a także innymi artystami, których pasją jest kreowanie muzyki na żywo. Wraz z Pawłem Hendrichem i Sławomirem Kupczakiem powołał do życia grupę Phonos ek Mechanes. W ramach niej uprawia szczególny rodzaj elektronicznej muzyki improwizowanej – human-electronics, gdzie komputery kontrolowane są akustycznymi instrumentami. W 1997 roku wraz z Marcinem Rupocińskim założył grupę Morphai (z greckiego: formy), podejmującą artystyczne inicjatywy o profilu interdyscyplinarnym. Jako wykonawca i kreator przestrzeni dźwiękowej uczestniczył w autorskim projekcie wiolonczelisty Andrzeja Bauera Cellotronicum. Współpracował z takimi zespołami, jak musikFabrik, London Sinfonietta, Deutsche Symphonie-Orchester, The Hilliard Ensemble i AuditivVokal Dresden.
Ważne miejsce w jego działalności zajmuje twórczość elektroakustyczna. Tworzy wraz z Agatą Zubel duet ElettroVoce, realizując projekty na głos i elektronikę. Od 2016 roku coraz większe znaczenie w twórczości Cezarego Duchnowskiego zajmuje muzyka do dzieł polimedialnych, w której interakcja mediów wizualnych i audialnych jest wpisana w partyturę, a procesy kontroli przebiegają równolegle na poziomie dźwięku i wizji. Konstruuje nowe wirtualne konteksty dla użycia tradycyjnych instrumentów.
Dzieli partyturę na poziomą i pionową. Pozioma nawiązuje do tradycyjnego zapisu na linii czasu - jest instrukcją wykonawczą z umowną ikonografią zdarzeń muzycznych. Partyturę pionową stanowią natomiast różnego rodzaju legendy, wskazówki czy programy komputerowe interpretujące
gesty wykonawcy. Stosuje technikę, gdzie spreparowane precyzyjnie wcześniej dźwięki kontrolowane są głównie przez amplitudę instrumentu sterującego. Autorskie programy Duchnowskiego, napisane w środowisku Max, służą do realizacji operacji algorytmicznych w procesie komponowania oraz są używane podczas wykonywania muzyki na żywo. Jeden z programów - "Czardony" - stanowi pomoc w
organizowaniu materiału wysokościowego i jego zależności wertykalnych (harmonicznych), horyzontalnych (modalnych) czy diagonalnych (postrzeganych jako konstelacje rozproszonych charakterystycznych komórek). Aplikacja "Ranczor" pozwala definiować algorytmy zależności wysokościowych i rytmicznych.
Stypendysta Heinrich-Strobel-Stiftung des SWR e.V. we Freiburgu, Fundacji Przyjaciół "Warszawskiej Jesieni", Fundacji Muzyki AUKSO oraz Ernst von Siemens Musikstiftung w Monachium.
Na macierzystej uczelni wykłada przedmioty związane z kompozycją oraz realizacją muzyki komputerowej. Był współinicjatorem utworzenia we wrocłąwskiej Akademii Muzycznej Studia Kompozycji Komputerowej.
W 2012 roku uhonorowany został Nagrodą Związku Kompozytorów Polskich - za wybitne osiągnięcia w dziedzinie muzyki elektronicznej i działalność dydaktyczną.
Strona internetowa kompozytora: http://www.duchnowski.pl/
Twórczość
Muzyka elektroakustyczna jest wyjątkowym polem do penetracji pierwotnych własności muzyki. Oprócz zakomponowania dźwiękiem określonej czasoprzestrzeni można tu "komponować" same instrumenty. Taka sytuacja pozwala obcować z istotą muzyki. Pozwala kształtować jej punkt wyjścia i zarazem condicio sine qua non - brzmienie, które samo w sobie ma charakter indywidualny. To ono stanowi nierozdzielną substancję z której składa się muzyczny byt, jest - jak monada Leibniza - zamkniętym kosmosem.
Cezary Duchnowski
Kompozycje
- Impresje żuławskie na orkiestrę kameralną (1993)
- Chmielowy poemat na sopran, chór aktorów i wielką orkiestrę symfoniczną (1996)
- Liryki z motłochu myśli niczyich na 3 soprany, chór, klawesyn i fortepian (1996)
- Blues in C na orkiestrę symfoniczną (1996)
- Krany, koncert-performance na fortepian, sopran, z udziałem kwintetu, teatru tańca oraz aktora (1997)
- Muzyka do sztuki Promieniowanie ojcostwa, reż. Zbigniew Solski (1997)
- Hypér tes morphés na taśmę (1998)
- Morphai, spektakl multimedialny na sopran, saksofon, fortepian, marimbafon i media elektroniczne z tańcem, performance i wideo (1998)
- Medianty na kwartet smyczkowy, klawesyn i fortepian (1998)
- Gry, spektakl audiowizualny na sopran, saksofon, fortepian, marimbafon i media elektroniczne z udziałem tancerzy i aktora (1998)
- Muzyka do sztuki Karol, reż. Zygmunt Bielawski (1998)
- Muzyka do sztuki Trzy wysokie kobiety, reż. Marjorie Hayes (1998)
- Wernisaż na fotografie, fortepian i taśmę (1999)
- Ludus na orkiestrę symfoniczną (2000)
- Ovinu Malkeinu na taśmę (2000)
- monada 1 na akordeon i dwoje skrzypiec (2001)
- Sekwencje, spektakl audiowizualny (2001)
- Początek. Audycja 1 na lektora i elektronikę (2001)
- Postęp na sopran i elektronikę (2001)
- Wyczochraczone na komputer (2002)
- Trawy rozczochrane na głos i komputer (2002)
- Triady na orkiestrę smyczkową i elektronikę (2002)
- Cel. Audycja 2 na lektora i elektronikę (2002)
- monada 2 na głos, trąbkę i komputer (2003)
- Meloodia for Arvo Pärt na cztery głosy męskie i taśmę (2003)
- monada 3 na głos, fortepian i komputer (2003)
- monada 4 na Barona, Wojtasika i komputer (2003)
- Rzeczywistość na rozciągniętych szelkach z okna na klarnet, puzon, fortepian, wiolonczelę i elektronikę (2004)
- Niewieżowce na orkiestrę smyczkową i komputer (2004)
- 10 1, 8 2, 6 3, 4 4 na kwartet smyczkowy (2005)
- Brama na orkiestrę symfoniczną i komputer (2005)
- Broda na wiolonczelę i komputer (2005)
- Szymborskie improwizacje na głos, fortepian i komputer (2005)
- Ogród Marty, opera kameralna na głos żeński, aktora, media elektroniczne i instrumenty, libretto Piotr Jasek (2006)
- Apoftegmata na taśmę (2006)
- monada 5 na min. 3 muzyków improwizujących i komputer (2006)
- Szymanki Kurpianowskie na głos, fortepian i komputer (2007)
- Szymanki Kurpianowskie na głos, fortepian i komputer (kompozycja zbiorowa) (2007)
- Rzeczywistość na rozciągniętych szelkach z okna na 2 fortepiany, smyczki i komputer (2008)
- Sweter. Audycja 3 na lektora i elektronikę (2008)
- Cello_net na oktet wiolonczelowy (2009)
- Głosy miasta na orkiestrę symfoniczną, chór i komputer (2009)
- Rzut kości na trzy komputery (2009)
- Stazione Termini, muzyka do spektaklu Wrocławskiego Teatru Pantomimy (2010)
- 1 5 1, 2 4 2, 3 3 3 na skrzypce, wiolonczelę i elektronikę (2011)
- Crossfade na akordeon, wiolonczelę i elektronikę (2011)
- i na grupy instrumentów i elektronikę (2012)
- Fere Vetus Canticum na głos i akordeon (2012)
- Koniec poezji na głos, wiolonczelę elektryczną, orkiestrę i elektronikę (2012)
- Acc++ca na akordeon i komputer (2012)
- Kamień - rzeka - rytm na 4 viole da gamba i elektronikę (2013)
- Muzyka Form Przestrzennych na głos, wiolonczelę, smyczki i elektronikę (2013)
- Parallels na fotepian, keybord midi, perkusję i wiolonczelę (2014)
- Drone Music na instrumenty i elektronikę (2014)
- Romania Mea, intuicyjna kompozycja audiowizualna do fotografii Vlada Dumitrescu; wersja dla 4 improwizujących wykonawców: 3 muzyków i realizatora akcji wizualnej (2014)
- Symfonia zbiorów na grupy instrumentów i elektronikę (2015)
- Bajki robotów, co-opera na zespół kameralny, komputery, warstwę wideo i syntezator mowy [wraz z Pawłem Hendrichem] (2015-2016)
- Passacaglia in Between [wersja I] na 2 akordeony i elektronikę (2015-2019)
- Sequenza I. Etiuda na drugie uderzenie w talerz na talerz i komputer (2016)
- Układy względnie odosobnione [wraz z Pawłem Hendrichem i Pawłem Romańczukiem] (2017)
- cROSSFAdE II na altówkę, akordeon i elektronikę (2017)
- Układ względnie odosobniony na fortepian totalny i wirtualne maszyny (2017)
- Bal Wiosennej Pełni na instrumenty i elektronikę (2017)
- Muzyka do sztuki Malowany ptak, reż. Maja Kleczewska (2017)
- Muzyka do sztuki Golem, reż. Maja Kleczewska (2017)
- Przedtakt na ośmiokanałową taśmę [z Rafałem Augustynem] (2018)
- eSequenza II. Starter na klawesyn i komputer (2018)
- Wściekłość na głos, instrumenty i elektronikę (2018)
- Muzyka do sztuki Pod presją, reż. Maja Kleczewska (2018)
- Muzyka do sztuki Jak wam się podoba, reż. Maja Kleczewska (2018)
- Muzyka do sztuki Bachantki, reż. Maja Kleczewska (2018)
- cROSSFAdE III na głos, akordeon i elektronikę (2019)
- Muzyka do sztuki Poskromienie, reż. Monika Pęcikiewicz (2019)
- Muzyka do sztuki Hamlet, reż. Maja Kleczewska (2019)
- Muzyka do sztuki On wrócił, reż. Robert Talarczyk (2019)
- Muzyka do sztuki Berek, reż. Maja Kleczewska (2019)
- Widzimisię [wersja I] na fonotyzator semantochłonowy [z Agatą Zubel] (2020)
- Widzimisię [wersja II] na werbafon desemantryczny [z Agatą Zubel] (2020)
- Diabelskie Skrzypce, opera wiejska [współautorstwo] (2020)
- eSequenza III. The Rest na głos i komputer (2020)
- Kwartet radiowy na prąd i dźwięki komplementarne (2020)
- Muzyka do sztuki Nana, reż. Monika Pęcikiewicz (2020)
- Z doskonałej próżni na głosy i elektronikę cz. 2 i 5 (2021)
- phonoPhantomatics na instrumenty i elektronikę (2021)
- Drewniany na wiolonczelę solo (2021)
- Muzyka do sztuki Twarzą w twarz, reż. Maja Kleczewska (2021)
- Muzyka do sztuki Piknik pod Wiszącą Skałą, reż. Lena Frankiewicz (2021)
- Muzyka do sztuki Dziady, reż. Maja Kleczewska (2021)
- Muzyka do sztuki Ulisses, reż. Maja Kleczewska(2022)
- Muzyka do sztuki Łaskawe, reż. Maja Kleczewska (2022)
- Passacaglia in Between, [wersja II] na dwa akordeony i elektronikę (2023)
- cROSSFAdE 4 na trąbkę, puzon i elektronikę (2023)
- Muzyka do sztuki Lot nad kukułczym gniazdem, reż. Maja Kleczewska (2023)
- Matching Components, kompozycja multimedialna [wraz z Marcinem Rupocińskim, Laurą Adel i Mają Wolińską] (2024)
- Muzyka do sztuki Wesele, reż. Maja Kleczewska (2024)
- Muzyka do sztuki Ocalone, reż. Maja Kleczewska (2024)
- Muzyka do sztuki Diabły, reż. Maja Kleczewska (2024)
- Posthumana II na orkiestrę (2025)
- Najlepsze miasto świata. Opera o Warszawie (2025)
- Muzyka do sztuki Tkocze, reż. Maja Kleczewska (2025)
- Muzyka do sztuki Ziemia obiecana, reż. Maja Kleczewska (2025)
Literatura
Szwarcman Dorota, Muzyka 2.1: Cezary Duchnowski, "Dwutygodnik" nr 90
Mówi Cezary Duchnowski, "Ruch Muzyczny” 2004 nr 16, s. 5
Dążenie do muzyki prawdziwej. Cezary Duchnowski odpowiada na pytania Ewy Szczecińskiej, "Ruch muzyczny” 2006 nr 11
Hendrich Joanna, Cezarego Duchnowskiego algorytm na muzykę, "Glissando. 71: Wrocław. Muzyka konkretna" 2007 nr 12
Topolski Jan, Cezary Duchnowski [wywiad], "Glissando. Junge Komponisten aus Polen auf Deutsch" 2011 nr 19


