śpiewaczka (sopran dramatyczny) i reżyser operowy; ur. 28 stycznia 1924, Radom; zm. 2 grudnia 2012, Warszawa. Studia wokalne odbyła pod kierunkiem Adama Didura w Katowicach, a po jego śmierci (1946) kształciła się u Wandy Hendrich i Adama Ludwiga w Sopocie. W późniejszym okresie korzystała jeszcze z wokalnej opieki Ady Sari w Warszawie i Giulli Tess w Vercelli. Od 1969 do 1973 studiowała na Wydziale Reżyserii w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie.
Jest laureatką dwóch międzynarodowych konkursów wokalnych: w 1956 zdobyła Złoty Medal w Vercelli, a w 1957 – II nagrodę w Chiavarri.
Debiutowała na scenie w Gdańsku w 1949 tytułową rolą w operze Halka Stanisława Moniuszki. W latach 1949-62 była solistką Opery Warszawskiej – tu zadebiutowała rolą Balladyny w Goplanie Władysława Żeleńskiego, a od 1962 do 1965 solistką opery w Lipsku. W następnych latach występowała w teatrach operowych Lubeki i Hamburga. W 1967 powróciła do kraju i podjęła pracę w Teatrze Wielkim w Łodzi.
Repertuar operowy artystki był bardzo rozległy. Do najwybitniejszych jej ról należały partie Moniuszkowskie – Halka, Hanna w Strasznym Dworze oraz Hrabina w operze pod tym samym tytułem. Odnosiła także sukcesy w sopranowych partiach dzieł Giacoma Pucciniego (rola tytułowa w Tosce), Piotra Czajkowskiego (Liza w Damie Pikowej i Tatiana w Eugeniuszu Onieginie), Giuseppe Verdiego (rola tytułowa w Aidzie, Leonora w Trubadurze, Abigail w Nabucco), Richarda Wagnera (Senta w Holendrze Tułaczu, Elżbieta w Tannhäuserze, Elza w Lohengrinie). Występowała również z recitalami w Polsce, wielu krajach Europy, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i na Kubie. Dokonała nagrań radiowych i płytowych z muzyką m.in. Stanisława Moniuszki, Edvarda Griega, Roberta Schumanna i Franza Schuberta.
Maria Fołtyn po zakończeniu kariery śpiewaczki (w 1971 zakończyła występy operowe, w 1974 estradowe) podjęła się nowego zadania artystycznego w dziedzinie reżyserii operowej. Pierwszym zrealizowanym przez nią spektaklem była Halka, wystawiona w Hawanie na Kubie w 1971. Od tego momentu rozpoczęła się seria inscenizacji oper polskich (Karola Kurpińskiego, Ludomira Różyckiego, Feliksa Nowowiejskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Romualda Twardowskiego) i obcych (m.in. Pajace Ruggera Leoncavalla, Dama Pikowa Czajkowskiego, Lunatyczka Vincenzo Belliniego, Carmen Georgesa Bizeta, Faust Charlesa Gounoda, Łucja z Lammermoor Gaetano Donizettiego), z których wiele stało się artystycznymi wydarzeniami najwyższej rangi.
Życiową pasją artystki było popularyzowanie muzyki Stanisława Moniuszki w Polsce i za granicą. Jako reżyser zrealizowała wszystkie dzieła sceniczne Moniuszki, dokonała też adaptacji scenicznej Śpiewnika domowego. Halkę wystawiła m.in. w Turcji, na Kubie, w Meksyku, Brazylii i Japonii. Przez 20 lat (od 1978 do 1998) była dyrektorem artystycznym Międzynarodowego Festiwalu Moniuszkowskiego w Kudowie Zdroju. W 1988 założyła w Warszawie Towarzystwo Miłośników Muzyki Moniuszki i została jego prezesem. W 1992 zorganizowała i została dyrektorem oraz jurorem Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki, który odbywa się co trzy lata w Warszawie. Była także zapraszana do jury renomowanych konkursów wokalnych na świecie (m.in. w Rio de Janeiro, Moskwie, Pradze, Pretorii i Caltanisetta).
Maria Fołtyn za zasługi w dziedzinie kultury była wielokrotnie nagradzana i odznaczana – otrzymała m.in. tytuł „Zasłużony dla Kultury Narodowej”, Nagrodę Prezesa Rady Ministrów I stopnia, Nagrodę Ministra Kultury w dziedzinie muzyki, Nagrodę Ministra Spraw Zagranicznych, Honorową Nagrodę Fundacji Kultury Polskiej, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Teatralną Nagrodę Muzyczną im. Jana Kiepury, „Złote Berło”. W 2000 została uhonorowana tytułem doktora honoris causa Akademii Muzycznej we Wrocławiu.

aktualizacja: grudzień 2012 (ai)

Jaworska Krystyna, Fołtyn Maria, w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „efg”, PWM, Kraków 1987

Mamos Elżbieta, Dobry rok Marii Fołtyn, "Twoja Muza" 2007 nr 5, s.20-21