Friemann Witold
-
Kompozytor, Wykonawca
kompozytor, pianista i pedagog; ur. 20 sierpnia 1889, Konin; zm. 22 marca 1977, Laski koło Warszawy. Naukę gry na fortepianie rozpoczął pod kierunkiem Pawła Romaszki, zaś teorii muzyki uczył się u Marka Zawirskiego. W 1909 ukończył Instytut Muzyczny w Warszawie – tu studiował grę na fortepianie w klasie Aleksandra Michałowskiego oraz kompozycję i instrumentację pod kierunkiem Zygmunta Noskowskiego i Romana Statkowskiego. Od 1912 przebywał w Lipsku i Meiningen, gdzie kontynuował naukę gry na fortepianie u Josepha Pembaura juniora oraz w zakresie kompozycji pod kierunkiem Maxa Regera.
Jako pianista zadebiutował w 1914 w Lipsku, jednak jego działalność koncertową przerwał wybuch I wojny światowej. Do występów powrócił w 1921 we Lwowie, dokąd przyjechał po zakończeniu działań wojennych dzięki Adolfowi Chybińskiemu. Do 1929 prowadził jednocześnie klasę fortepianu kursu koncertowego we lwowskim Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego oraz pisał artykuły dla czasopisma „Słowo Polskie”. W tym czasie stał się znany również jako kompozytor, głównie dzięki liryce wokalnej (jego pieśni – napisał ich ok. 400 – śpiewała m.in. Ada Sari) oraz utworom fortepianowym (skomponował ok. 320 preludiów, ponad 240 mazurków, wiele miniatur, etiud, nokturnów i tańców), które często sam wykonywał podczas koncertów kompozytorskich.
W 1929 przeniósł się do Katowic, gdzie zorganizował Państwowe Konserwatorium Muzyczne i został jego dyrektorem. Z jego inicjatywy przy katowickiej uczelni została założona jedyna w Polsce Wojskowa Szkoła Muzyczna.
W 1933 zamieszkał w Warszawie – tu pracował w Polskim Radiu, początkowo jako „kontroler muzyczny”, a następnie jako „referent muzyki poważnej”. Podczas II wojny światowej artysta brał udział w koncertach konspiracyjnych i prowadził tajne nauczanie. Od 1946, przez 17 lat był dyrygentem chóru i nauczycielem gry na fortepianie w Zakładzie dla Ociemniałych w Laskach pod Warszawą. Pozostał tu także po przejściu na emeryturę.
Witold Friemann został uhonorowany wieloma nagrodami i odznaczeniami, m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1938, 1958), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1960), Nagrodą II stopnia Ministra Kultury i Sztuki za twórczość fortepianową i wokalną (1963).
Kompozycje
Konrad Wallenrod, poemat symfoniczny (1908)
Anioł, pieśń na głos i fortepian do słów Michaiła Lermontowa (1909)
Smutna opowieść na fortepian (1910)
Psalm VIII na głosy solowe, chór i orkiestrę do słów Jana Kochanowskiego (1910)
Sonata polska na skrzypce i fortepian (1912)
Koncert-fantazja na fortepian i orkiestrę nr 1 (1913)
Modlitwa, pieśń na głos i fortepian do słów Leopolda Staffa (1913)
Elegia na wiolonczelę i fortepian (1913)
Psalm XXX na głosy solowe, chór i orkiestrę do słów Jana Kochanowskiego (1921)
Nokturn na skrzypce i fortepian (1921)
Pieśń czerkieska na głos i fortepian do słów Michaiła Lermontowa (1922)
Psalm XC na chór do słów Jana Kochanowskiego (1922)
Romanse na skrzypce i fortepian (1922)
Zwycięstwo, pieśń na głos i fortepian do słów Rabindranath’a Tagore’a (1925)
Inwokacja na 12 instrumentów dętych i kotły (1926)
Suita staroświecka na fortepian (1927)
Marsz żałobny na orkiestrę (1928)
Cudne oczy, pieśń na głos i fortepian do słów Kazimierza Przerwy-Tetmajera (1928)
Pamiętam ciche, jasne, złote dnie, pieśń na głos i fortepian do słów Kazimierza Przerwy-Tetmajera (1928)
Noc majowa, pieśń na głos i fortepian do słów Kazimierza Przerwy-Tetmajera (1928)
Etiuda w sekundach na fortepian (1928)
Opowieść wschodnia na obój, skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1931)
Kwartet smyczkowy nr 1 „Rapsod śląski” (1932)
Preludium na wiolonczelę i fortepian (1933)
Chanson d’automne na głos i fortepian do słów Paula Marie Verlaine’a (1933)
Giewont, opera (1934)
Cztery pieśni rycerskie, suita na altówkę i harfę (lub fortepian) (1935)
Suita antica na skrzypce i fortepian (1935)
Sonata na altówkę i fortepian (1935)
Cień Chopina, fantazja na fortepian i orkiestrę (1937)
Mazurek na skrzypce i fortepian (1939)
Oberek na skrzypce i fortepian (1939)
Trzy utwory na altówkę i fortepian (1940-47)
Kwartet smyczkowy nr 2 (1942)
Kwintet fortepiany z klarnetem (1943)
Opowieść morska na fortepian (1943)
Muzyka w czasie Mszy św. na organy (1944)
Suita podhalańska na baryton solo i orkiestrę smyczkową (1946)
Polskie misterium ludowe na głosy solowe, chór mieszany i fortepian do słów Marii Konopnickiej (1946)
Sonata na skrzypce i fortepian nr 2 (1947)
Dwa romanse na skrzypce i fortepian (1947)
Symfonia nr 1 „Słowiańska” (1948)
Introdukcja i ballada na fortepian (1948)
Cztery suity mazowieckie na głosy solowe, chór mieszany i orkiestrę (1948-51)
Sonata na klarnet i fortepian nr 1 „Quasi una sonata” (1949)
Spod Warszawy na głos solo, chór mieszany i orkiestrę (1949)
Cień Chopina na baryton, fortepian i orkiestrę do słów Kazimierza Przerwy-Tetmajera (1949)
Symfonia nr 2 „Sinfonietta Mazowiecka” (1950)
Koncert na wiolonczelę i orkiestrę (1950)
Polska suita A-dur na skrzypce i fortepian (1950)
Rapsod mazowiecki na głos solo, chór mieszany i orkiestrę (1950)
Suita podhalańska na baryton solo i orkiestrę smyczkową (1950)
Miniatury dwugłosowe na fortepian (1950)
Koncert na fortepian i orkiestrę nr 2 (1951)
Dwie suity chłopskie na orkiestrę (1952)
Koncert na fortepian i orkiestrę nr 3 (1952)
Koncert na altówkę i orkiestrę nr 1 (1952)
Kain, opera (1952)
Kwartet smyczkowy nr 3 (1953)
Symfonia nr 3 (1953)
Trio na instrumenty dęte (1953)
Suita na klarnet i fortepian (1953)
Koncert na skrzypce i orkiestrę (1954)
Kwintet fortepiany nr 2 (1954)
Kwartet fortepiany (1954)
Preludium g-moll na skrzypce i fortepian (1954)
Kasia, baśń operowa (1955)
Suita mazowiecka na orkiestrę (1956)
Koncert na fortepian i orkiestrę nr 4 (1956)
Bazyliszek, legenda warszawska, wodewil (1958)
Sonata na klarnet i fortepian nr 2 (1959)
Sonata na klarnet i fortepian nr 3 „Romantica” (1959)
Koncert na klarnet i orkiestrę nr 1 (1960)
Concerto lirico na obój i orkiestrę (1961)
Koncert na klarnet i orkiestrę nr 2 (1961)
Koncert na sopran i orkiestrę (1961)
Koncert na dwa fortepiany solo (1962)
Concerto impetuoso na fortepian i orkiestrę (1963)
Koncert na flet i orkiestrę (1963)
Koncert na fagot i orkiestrę (1963)
Concertino na 2 fortepiany solo (1963)
Pacem in terris na chór mieszany i orkiestrę (1963)
Polska suita na flet i fortepian (1964)
Trzy mazurki na skrzypce i fortepian (1964)
Concerto eroico na puzon tenorowy i orkiestrę (1966)
Improwizacja na puzon tenorowy (1966)
Koncert na róg F solo z towarzyszeniem orkiestry symfonicznej w trzech częściach (1966-68)
Koncert na trąbkę i orkiestrę (1967)
Cudne oczy [wersja I] na sopran (lub tenor) z fortepianem (1967)
Cudne oczy [wersja II] na sopran (lub tenor) i orkiestrę (1967)
Taniec śląski na skrzypce i fortepian (1967)
Koncert nr 2 w trzech częściach na altówkę solo z towarzyszeniem orkiestry smyczkowej, kotłów i talerzy (1968)
Koncert na dwa fagoty i orkiestrę (1968)
Koncert nr 2 w trzech częściach na puzon tenorowy z towarzyszeniem orkiestry symfonicznej (1969)
Polonez majestatyczny na tubę i fortepian (1969)
Litania o zjednoczenie chrześcijan na chór mieszany i orkiestrę (1969)
Litania o zjednoczenie ludzkości na sopran, tenor, baryton, bas, chór żeński, męski, mieszany oraz orkiestrę symfoniczną (1969)
Gwiazdy w twych włosach na tenor (lub sopran) i fortepian (1969)
Przez dżungle i puszcze na tenor (lub mezzosopran) i fortepian (1969)
Quasi Notturno na fortepian (1969)
Mazurek d-moll na fortepian (1969)
Mazurek g-moll na fortepian (1969)
Mazurek c-moll na fortepian (1969)
Mazurek fis-moll na fortepian (1969)
Quasi Mazurka b-moll na fortepian (1969)
Preludium Quasi Romanza Ges-dur na fortepian (1969)
Iwa na tenor (lub mezzosopran) i fortepian (1969)
Preludium f-moll na fortepian (1969)
Preludium d-moll na fortepian (1969)
Preludium a-moll na fortepian (1969)
Preludium tragiczne na fortepian (1969)
Koncert na puzon basowy z towarzyszeniem orkiestry symfonicznej (1969-70)
Koncert na kontrabas i orkiestrę (1970)
Cztery pieśni rycerskie, concertino na altówkę i harfę oraz flet, obój, klarnet, 2 fagoty, kontrafagot i perkusję (1970)
Danse à l’antique na flet i fortepian (1970)
Cudne oczy [wersja III] na sopran (lub tenor) i orkiestrę symfoniczną (1970)
Równy krok na chór mieszany i orkiestrę (1971)
Myśli na altówkę i fortepian (1971)
Piosenka o Koninie na chór mieszany a cappella (1971)
Chorał na 4 puzony (1972)
Suita na 4 puzony i wielki bęben (1972)
Improwizacja i polonez na klarnet i fortepian (1973)
Nokturn G-dur na wiolonczelę i fortepian (1974)
Didache na chór i fortepian (1974)
Andante molto F-dur na klarnet i fortepian (1974)
Tańce polskie na klarnet i orkiestrę (1975)
Mazurek g-moll na altówkę i fortepian (1975)
Romanza i Vita dolorosa na fortepian (1975)
Suita na 4 puzony (1976)
Dwa utwory na 3 puzony (1976)
Kiedy ranne wstają zorze na 2 klarnety, 2 fagoty, kontrafagot, kotły i talerze (1976)
Pensées très tristet na fortepian (1976)
Hymn dla Polski na chór i fortepian (1976)
Duet-romanza na 2 puzony (1976)