z domu Grzelecka, pseudonim „Hanka", „Hanna", „XY", ur. 1914, Ciechocinek, zm. 1996, Bydgoszcz; folklorystka, autorka m.in. najsłynniejszej piosenki okupowanej Warszawy, pt. Siekiera, motyka; ponadto także Pamiętnika z oblężonej Warszawy (1942) oraz Anegdot i dowcipu Wojennego (1943).
Pierwsze lata młodości Anna Jachnina spędziła we Włocławku, gdzie uczyła się w Zakładzie Sióstr Służebniczek Urszulanek. W 1933 zdała maturę. Dwa lata później wyszła za mąż za kpt. Juliana Jachnę, oficera z 36. Pułku Piechoty Legii Akademickiej, stacjonującego w stolicy. W czasie wojny pracowała jako sanitariuszka w Szpitalu Okręgowym w Warszawie. Pomagała też w organizacji szpitala Czerwonego Krzyża oraz podjęła działalność konspiracyjną w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego, gdzie zajmowała się redagowaniem i opracowywaniem tekstów literackich opisujących rzeczywistość wojenną i okupacyjną. Pisała teksty autorskie i redagowała wspomnienia, opowiadania, odezwy i wiersze, a także utwory satyryczne. Zajęła pierwsze miejsce w konkursie literackim na Pamiętnik z Oblężonej Warszawy, ogłoszonym przez „Biuletyn Informacyjny” – organ prasowy Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK. W 1942 została aresztowana przez Gestapo i osadzona w Auschwitz. W 1944 przeniesiono ją do obozu koncentracyjnego w Ravensbrück.
W kwietniu 1945, dzięki mediacji Czerwonego Krzyża, wyjechała przez Danię do Szwecji. Przebywając w Skandynawii, powróciła do pisania. Podczas pobytu w Szwecji uczęszczała na wykłady, których celem było przybliżanie ocalałym kobietom historii, kultury i obyczajowości Skandynawii. Swoje spostrzeżenia spisywała, w szczególności to, co dotyczyło ludowej obrzędowości i szwedzkiej tradycji.
W kwietniu 1947 wróciła do Polski i rozpoczęła pracę w Biurze Odbudowy Portu w Gdańsku. W latach 1948-1974 pracowała w Rozgłośni Polskiego Radia w Bydgoszczy, w której od podstaw zorganizowała w 1949 roku Redakcję Regionalną. Zajmowała się kulturą i sztuką ludową Kujaw, Pałuk, ziemi chełmińskiej oraz południowych Kaszub i Kociewia. Jest autorką audycji dotyczących ginących obrzędów i sztuki ludowej („Jak na Pałukach bywało”, „Noworoczne Porządki”, „Przywołówki”, „Wieś tańczy i śpiewa”, „Śladami Kolberga”, „Śladami Etnografa”, „Ocalić od zapomnienia”, „Portrety pośmiertne”). Nawiązała współpracę z Muzeum Kujawskim we Włocławku oraz Muzeum Etnograficznym w Toruniu, do którego przekazała ponad 300 zarejestrowanych w bydgoskiej Rozgłośni Regionalnej audycji radiowych oraz ponad 800 taśm magnetofonowych z piosenkami ludowymi oraz zarejestrowanymi obrzędami i zwyczajami ludowymi. Wspólnie z Muzeum Toruńskim zorganizowała 4 konkursy na zbieranie „ustnej twórczości ludowej”. Materiały uzyskane tą drogą stały się zaczątkiem folklorystycznego archiwum muzealnego.
Anna Jachnina dokonywała nagrań pieśni zespołów ludowych, pojedynczych pieśniarzy, gawędziarzy, a później porządkowała je pod względem tematycznym. Interesowały ją głównie zwyczaje rodzinne, obrzędy świąteczne, wróżby, lecznictwo ludowe. W latach 1950-1960 tworzyła audycje interwencyjne, promujące twórczość artystów i przedstawiające ich sprawy bytowe. Współpracując przez wiele lat z Redakcją Muzyczną Polskiego Radia w Warszawie, pisała artykuły poświęcone zagadnieniom kultury ludowej. Zamieszczały je m.in. „Gazeta Pomorska”, ,,Ilustrowany Kurier Polski”, „Pomorze”. Opracowała rozdział „Sztuka Ludowa” w książce „Bydgoskie w XX-leciu” oraz historię Wicka Rogali w zbiorze reportaży pt. „Przebudzenie zaścianka”. Taśmy archiwalne zgromadzone w bydgoskiej rozgłośni zostały częściowo wykorzystane w audycjach takich jak: „Wyzwolenie kosiarza”, „Ścięcie kani”, ,,Przywoływki”, „Klub Kawalerów z Symborza”, „Podkoziołek”.
Organizowała wystawy, konkursy i prezentacje dorobku twórców ludowych. Jest autorką artykułów i rozpraw naukowych poświęconych kulturze i sztuce ludowej. Na podstawie przygotowanych przez nią nagrań wydano „Śpiewnik Pałucki”, „Śpiewnik Kaszubski” i „Śpiewnik Kujawski”, do których napisała słowo wstępne, a które muzycznie opracował Paweł Bilert.
Za swą działalność folklorystyczną Anna Jachnina otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Nagrodę Artystyczną Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy, odznakę ,,Zasłużonego Działacza Kultury”, odznakę Zrzeszenia Pomorsko-Kaszubskiego w Gdańsku ,,Stolem” oraz nagrody Polskiego Radia „Złoty Mikrofon” i im. Oskara Kolberga.

aktualizacja: styczeń 2017

(mkk)