Kałamarz Wojciech
-
Kompozytor, Muzykolog
ksiądz, dyrygent, kompozytor i pedagog; ur. 24 listopada 1974, Dębica. Jest absolwentem Państwowego Liceum Muzycznego w Rzeszowie (1993, dyplom z wyróżnieniem) w klasie klarnetu Jana Cynarskiego. W 1993 wstąpił do Zgromadzenia Misji św. Wincentego a Paulo, gdzie w 2000 przyjął święcenia kapłańskie. W latach 1997–2003 studiował w Akademii Muzycznej w Krakowie: dyrygenturę chóralną pod kierunkiem Adama Korzeniowskiego oraz muzykę kościelną na Wydziale Dyrygentury Chóralnej, Muzyki Kościelnej i Edukacji Muzycznej (2003, dyplom z wynikiem celującym). W zakresie kompozycji kształcił się pod kierunkiem Anny Zawadzkiej-Gołosz i Magdaleny Długosz. Od 2003 przebywał na dwuletnim kursie doktoranckim Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, gdzie pod kierunkiem Stanisława Dąbka przygotowywał dysertację doktorską na temat twórczości muzycznej księży misjonarzy w XX wieku. W 2007 przeniósł się na Papieską Akademię Teologiczną w Krakowie. Tu na seminarium z historii najnowszej u ks. Jana Szczepaniaka napisał pracę pt. Wkład Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo w kulturę muzyczną Polski. 21 kwietnia 2009 roku odbyła się publiczna obrona zakończona nadaniem stopnia doktora nauk humanistycznych w zakresie historii (recenzenci: dr hab. Katarzyna Dadak-Kozicka, prof. UKSW, ks. prof. dr hab. Andrzej Zając).
Jest laureatem wielu konkursów kompozytorskich:
- I nagroda w IX Ogólnopolskim Konkursie Kompozytorskim im. Adama Didura w Sanoku
za Stabat Mater na mezzosopran i kwartet smyczkowy (2001); - I nagroda w tym samym konkursie
za Motet pasyjny na baryton, skrzypce i fortepian (2003), - III nagroda w Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim z okazji XXX-lecia Akademii Muzycznej w Bydgoszczy
za Fantazję na klarnet i fortepian (2004); - II nagroda w Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim „Muzyka ogrodowa” w Krakowie
za Les plantes na orkiestrę smyczkową.
Utwory Wojciecha Kałamarza były wykonywane m.in. na:
- Festiwalu Operowym im. Adama Didura w Sanoku (2001, 2003);
- Festiwalu „Ave Maria” w Czeladzi (2003);
- Krzysztofa Pendereckiego w Teatrze Wielkim w Poznaniu z okazji 70. rocznicy urodzin kompozytora (2003);
- Dniach Muzyki Kompozytorów Krakowskich(2003);
- Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” (2004);
- Forum Młodych Kompozytorów w Krakowie (2005, 2006);
- Międzynarodowym Konkursie Chóralnej Muzyki Religijnej w Preveza w Grecji (2005);
- Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Religijnej w Rumi (2006);
- Festiwalu Współczesnej Muzyki Organowej w Eastman School of Music – University of Rochester w Stanach Zjednoczonych (2007);
- Uroczystościach beatyfikacyjnych s. Marty Wieckiej we Lwowie (2008);
- Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej 22. Dniach Muzyki Kompozytorów Krakowskich (2010)
Inne ważniejsze wykonania to:
- Tryptyk Pasyjny: Tristis est anima mea, Motet pasyjny i Stabat Mater —
podczas koncertu kompozytorskiego w Sali Fontany Muzeum Historycznego Miasta Krakowa (21 marca 2010) - Psalm 150 —
podczas koncertu „Klasyka polskiej muzyki chóralnej” w wykonaniu Chóru Filharmonii Krakowskiej pod dyr. Włodzimierza Siedlika,
na organach grał Andrzej Białko (30 listopada 2011); - Słowiański Papież oraz Niepokalana Królowa —
w wykonaniu Chóru Polskiego Radia pod dyr. Włodzimierza Siedlika, w bazylice archikatedralnej pw. św. Jana w Warszawie,
w ramach promocji płyty „Próg Nadziei” (21 kwietnia 2014); - Modlitwa za Ojczyznę —
podczas Mszy św. inaugurującej prezydenturę Andrzeja Dudy w katedrze pw. św. Jana w Warszawie.
Współpracował ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia w Warszawie. W ramach Projektu Rej 2005 zrealizował utwór Modlitwa zawierzenia na baryton solo, dwa tria smyczkowe i taśmę. W 2014 roku rozpoczął także współpracę z Polskim Wydawnictwem Muzycznym.
Od 2003 roku jest wykładowcą muzyki kościelnej w Instytucie Teologicznym Księży Misjonarzy. Wykładał także I semestr w Międzyzakonnym Wyższym Instytucie Katechetycznym przy Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie (2004/2005) na pierwszym roku i przez rok (dwa semestry) prowadził wykłady w Wyższym Seminarium Duchownym oo. Paulinów na Skałce (2005/2006). W roku akademickim 1993/94 wykładał muzykę kościelną w seminarium internum w Krzeszowicach (także w 1997 roku dojeżdżał z wykładami z Krakowa). Od października 2007 roku prowadził wykłady na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie (w 2009 roku przekształcona w Uniwersytet Papieski Jana Pawła II), zaś w październiku 2008 roku objął wykłady na międzyuczelnianym kierunku Muzyka Kościelna (Międzyuczelniany Instytut Muzyki Kościelnej), działającym na mocy umowy pomiędzy Akademią Muzyczną a Papieską Akademią Teologiczną w Krakowie. Od 2009 roku był sekretarzem redakcji „Pro Musica Sacra”. W roku 2017 rozpoczął współpracę z Wyższym Seminarium Misyjnym Księży Sercanów. W 2018 roku prowadził zajęcia na Podyplomowych Studiach Monodii Liturgicznej na Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie.
W styczniu 2005 roku został ustanowiony przez kard. Franciszka Macharskiego przewodniczącym Podkomisji ds. Twórczości Muzycznej w Archidiecezjalnej Komisji ds. Muzyki Kościelnej. W styczniu 2010 roku powołany do Komisji Muzyki Kościelnej na kolejną kadencję przez kard. Stanisława Dziwisza. 4 lutego 2015 roku powołany na następną kadencję. Od 2005 roku jest członkiem Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kościelnych. Od 5 kwietnia 2006 roku członkiem Sekcji Kompozytorów w Związku Kompozytorów Polskich, od grudnia 2007 roku należy także do Sekcji Muzykologów ZKP.
Od 2012 roku jest redaktorem naczelnym Śpiewnika kościelnego ks. Jana Siedleckiego. W roku 2016 śpiewnik ten (XLI wydanie) został zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu Polski jako ogólnopolski śpiewnik liturgiczny.
Kałamarz jest laureatem Nagrody im. ks. prof. Hieronima Feichta (2010) przyznawanej przez Związek Kompozytorów Polskich za pracę naukową w dziedzinie muzykologii (jury: Zofia Helman – przewodnicząca, J. Katarzyna Dadak-Kozicka, Alicja Jarzębska, Ryszard Wieczorek, Małgorzata Woźna-Stankiewicz i Sławomira Żerańska-Kominek). 26 czerwca 2015 otrzymał srebrny medal Jana Pawła II za zasługi dla Archidiecezji Krakowskiej.
Kontakt mailowy:
Twórczość
XLI wydanie Śpiewnika kościelnego ks. Jana Siedleckiego pod redakcją ks. Wojciecha Kałamarza jest wydaniem krytycznym, powstałym na bazie ogromnej ilości źródeł, zredagowanym pod względem tekstów, melodii, zasad pisowni języka polskiego. Zrewidowane zostały, uzupełnione, poprawione metryki pieśni. Warte zauważenia są także: przyjazny dla wykonawców układ, rozmiar czcionek, cytaty z Pisma Świętego i Ojców Kościoła. Konferencja Episkopatu Polski na 372 plenarnym posiedzeniu (14‑16 kwietnia 2016) zatwierdziła XLI wydanie Śpiewnika kościelnego ks. Jana Siedleckiego jako oficjalny śpiewnik Kościoła w Polsce. XLI wydanie otrzymało także poparcie zrzeszającego około 200 wykładowców i organistów Stowarzyszenia Polskich Muzyków Kościelnych. W listopadzie 2015 roku XLI wydanie poparła Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP, zaś w kwietniu 2016 r. poparła je Podkomisja ds. Muzyki Kościelnej przy Episkopacie Polski. Ogłoszona 14 października 2017 roku INSTRUKCJA EPISKOPATU POLSKI w punkcie 41c przypomniała o tym, że XLI wydanie śpiewnika ks. Jana Siedleckiego jest ogólnopolskim śpiewnikiem liturgicznym.
Aktualizacja: 2021 (iz, jt)
Kompozycje
Et circa horam nonam na ośmiogłosowy chór mieszany a cappella op. 70 (1991-2018)
Wariacje na fortepian w stylu klasycznym op. 1 (1999)
Impresja, wariacja na podany temat na fortepian op. 2 (1999)
Opracowania pieśni adwentowych, bożonarodzeniowych, pasyjnych i in. op. 26 nr 1-12 (1999-2005)
Józefowi – kolęda na głos solo, chór mieszany i orkiestrę kameralną w stylu klasycznym do tekstu Janiny Błockiej op. 3 (2000)
Kolęda na chór mieszany a cappella op. 4 (2000)
Stabat Mater na mezzosopran i kwartet smyczkowy op. 5 (2001)
Miniatury na fortepian op. 6 (2001)
Wspomnienie na organy op. 7 (2001)
Kyrie na baryton i orkiestrę symfoniczną op. 8 (2002)
Les plantes na orkiestrę smyczkową op. 9 (2002-2004)
Inwencja trzygłosowa na klarnet solo op. 10 (2003)
Bogurodzica na chór mieszany a cappella op. 11 (2003)
Domine na chór mieszany a cappella op. 12 (2003)
Fonos na taśmę op. 13 (2003)
Motet pasyjny na baryton, skrzypce i fortepian op. 15 (2003)
Fanfara na trąbki rogi, puzony, werbel i kotły op. 14, nr 1; Sygnał na saksofon, trąbkę i puzon op. 14 nr 2; Fanfara dla parafii NMP z Lourdes w Krakowie op. 14 nr 3 (2003-2017)
Sinfonietta na orkiestrę smyczkową op. 16 (2004)
Fantazja na klarnet i fortepian op. 17 (2004)
Scherzo na organy i skrzypce op. 18 (2004)
Pasja wg św. Mateusza w charakterze skali hebrajskiej na głosy solo i chór mieszany a cappella op. 19 (2004)
Modlitwa zawierzenia (cz. I i II) na baryton solo, dwa tria smyczkowe i taśmę op. 20 nr 1-2 (2005)
Piosenki na głos solo op. 21 nr 1-7 (2005)
Cantate Domino na chór męski a cappella op. 22 (2005)
Pasja wg św. Marka na głosy solo i chór mieszany a cappella op. 24 (2005)
Hymn chwały na chór mieszany i organy op. 25 (2005)
Pieśni Olczańskie na głos i akompaniament organowy op. 27 (2005)
Kamyczek z ogródka miniatura na fortepian op. 28 (2005)
Hymnum gloriae na chór mieszany a cappella op. 23 (2006)
Oczekiwanie do tekstu Karola Wojtyły na dwa głosy męskie i organy op. 30 (2006)
Pasja wg św. Łukasza na głosy solo, chór i organy op. 31 (2006-2007)
Les pensées d’Olivier na organy i taśmę op. 32 (2007)
Nadbałtycka piękna ziemia na chór a cappella op. 33 (2007)
Modlitwa za Ojczyznę do tekstu Piotra Skargi na chór mieszany z towarzyszeniem organów op. 34 (2008)
Hallel na Wielki Czwartek na chór a cappella op. 35 (2008)
Pieśni imbramowickie, 12 pieśni 1-głosowych a cappella op. 36 nr 1-12 (2008)
Amen dwa utwory na chór mieszany a cappella op. 29 nr 1-2 (2008)
Infant Holy na czterogłosowy chór mieszany i jednogłosowy chór dziecięcy, trąbkę, skrzypce, flety i organy op. 37 nr 1 (2008); W żłobie leży na dwugłosowy chór żeński i orkiestrę op. 37 nr 2 (2010)
Tristis est anima mea na baryton, flet poprzeczny, basowy, fortepian i nagrany głos Małgorzaty Dareckiej op. 38 (2010)
Niepokalana Królowa na chór mieszany a cappella op. 39 (2010)
Bo nikt nie złamie naszej siły do tektu Józefa Bieńka na głos z fortepianem op. 40 (2011)
Psalm 150 na chór mieszany i organy op. 41 (2011)
Matko słuchająca do testu ks. Wiesława Hudka na głos z organami op. 42 (2011)
Pasja wg św. Jana na solistów i chór mieszany a cappella op. 43 (2012)
Pożegnanie na trąbki, waltornie i puzony op. 44 (2012)
Duetto giubilare danzante na chór mieszany i małą orkiestrę symfoniczną op. 45 (2013)
Modlitwa św. Hildegardy do tekstu Hildegardy z Bingen w przekładzie ks. Krzysztofa Bardskiego na ośmiogłosowy chór mieszany a cappella op. 46 (2013)
60 pieśni kościelnych jednogłosowych do XLI wydania Śpiewnika kościelnego ks. Jana Sie-dleckiego op. 47 nr 1-60 (2013)
Słowiański Papież do tekstu Juliusza Słowackiego na chór mieszany a cappella op. 48 (2013)
Jezu, ufam Tobie! hymn Światowych Dni Młodzieży (melodia z harmonizacją) op. 49 (2014)
Tobie śpiewamy na chór mieszany a cappella op. 50 (2014)
4 melodie do pieśni dla dominikanek op. 51 nr 1-4 (2014)
Boże miłości i Na Ucztę Pana proste opracowania własnych melodii do tekstu ks. Wiesława Hudka na chór mieszany a cappella op. 52 nr 1-2 (2014)
Pastorałka do tekstu Juliusza Słowackiego na obój i organy op. 53 (2014)
Litania do Marji Panny do tekstu Jerzego Lieberta na baryton i organy op. 54 (2014)
Opracowania pieśni na różne warianty obsady chóralnej op. 66 nr 1-7 (2014-2019)
Alleluja na czterogłosowy chór męski i organy op. 55 nr 1; na chór mieszany a cappella op. 55 nr 2; na chór mieszany a cappella op. 55 nr 3. (2015)
Wiązanka pieśni żołnierskich – opracowanie na chór mieszany op. 56 (2015)
Cicha noc – opracowanie na baryton i fortepian op. 58 (2015)
Emmanuel – opracowanie na głos i kwartet smyczkowy op. 59 (2015)
11 pieśni ku czci Matki Bożej Nieustającej Pomocy opracowania znanych pieśni na chór mieszany a cappella i z organami op. 57 nr 1-11 (2015-2017)
Niech snu Anioł – na chór mieszany a cappella op. 60 (2016)
De profundis (psalm 130) – na chór mieszany a cappella op. 61 (2016)
Niech pieśń się wzniesie hymn na jubileusz Zgromadzenia Misji 1617-2017 na solistów, chór mieszany i orkiestrę symfoniczną op. 62 (2016)
Psalm 91 – na chór mieszany a cappella op. 63 (2016)
Żołnierze Niezłomni cykl pieśni na baryton z fortepianem op. 64 nr 1-6 (2016)
O każdej porze do słów bp. Józefa Zawitkowskiego na chór mieszany a cappella op. 65 (2016)
Drobne utwory religijne na różne warianty obsady chóralnej op. 67 nr 1-7 (2016-2021)
Melodie do Wezwania, Jutrzni i Modlitwy w ciągu dnia op. 68 (2017)
In caelo na dwa czterogłosowe chóry mieszane a cappella op. 69 (2017)
Pieśni jednogłosowe a cappella op. 71 nr 1-7 (2018)
Te Deum laudamus na ośmiogłosowy chór mieszany a cappella op. 73 (2018)
Dopóki nam ziemia kręci się opracowanie na baryton z fortepianem op. 72 nr 1 - tekst i melodia: Bułat Okudżawa (2018); Moja Matko, ja wiem opracowanie na baryton z fortepianem op. 72 nr 2 - tekst i melodia: Platon Ilarinowytsch Majborada (2018); Gorzkie żale opracowanie na organy op. 72 nr 3 (2012); Litania do NSPJ opracowanie melodii ludowej na organy op. 72 nr 4 (2018)
Pater noster na ośmiogłosowy chór mieszany a cappella op. 74 (2020)
Publikacje
książki
Gorzkie żale. W 300-lecie powstania, Kraków 2007
Muzyka u misjonarzy. Wkład Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo w kulturę muzyczną Polski, Kraków 2009
artykuły
Modlitwa zapisana nutami, „Meteor” 1995 nr 4 (398), s. 57-61
Muzyka przez duże M i jej chochliki, „Meteor” 1995 nr 2-3, s. 28-31
O muzyce, „Głos” 2001 nr 5 (14), s. 8
Wychowanie poprzez muzykę, Informator Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy 2004 nr 24, s. 172-178
Muzyka drogą do Boga, w: Muzyka w służbie liturgii. Studia Pro Musica Sacra, tom II, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2005
Rozśpiewane Triduum Paschalne, „Z życia Parafii” 2005 nr 5 (25), s. 4-5
O znaczeniu pokory w muzyce, w: PHILOSOPHIAE & MUSICAE. Księga Pamiątkowa z okazji Jubileuszu 75-lecia Ks. prof. St. Ziemiańskiego SJ, Ignatianum-WAM, Kraków 2006
Śpiewy religijne w liturgii Kościoła, w: PHILOSOPHIAE & MUSICAE. Księga Pamiątkowa z okazji Jubileuszu 75-lecia Ks. prof. St. Ziemiańskiego SJ, Ignatianum-WAM, Kraków 2006
Gorzkie żale rozbrzmiewają już od 300 lat, „Z życia Parafii” 2007 nr 3 (59), s. 1-2
W poszukiwaniu pierwotnej melodii – najstarsze śpiewnikowe wersje melodyczne „Gorzkich żali”, w: Studia. Pro Musica Sacra (pod red. Roberta Tyrały i Wojciecha Kałamarza), Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 2007
Wariabilność melodycznej warstwy Gorzkich żalów na terenie Archidiecezji Krakowskiej, w: Gorzkie żale przybywajcie (pod red. Stanisława Urbańskiego, Janusza Śmigiera), Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2008
O pieśniach ku czci Matki Bożej z Lourdes, „Z życia Parafii” 2008 nr 2 (70), s. 3-6
Ks. Wendelin Świerczek CM – zasłużony badacz polskiej pieśni kościelnej, w: Recepcja ducha w przestrzeni wiedzy, red. Józef Łucyszyn, Stanisław Rospond, Kraków 2011, s.193-215
Ks. prof. dr hab. Karol Mrowiec CM (1919-2011) – sylwetka kapłana, muzykologa, kompozytora, „Pro Musica Sacra”, 2012, nr 10, s. 105-132
Refleksje nad muzykologią kościelną w Polsce w kontekście działalności księdza profesora Hieronima Feichta CM (1894–1967), „Musica Ecclesiastica” nr 9, 2014, s. 87-91
Religijna twórczość Bolesława Wallek Walewskiego na chór mieszany, „Pro Musica Sacra”, nr 12, 2014, s. 117-127
Doświadczenia w redakcji XLI wydania Śpiewnika kościelnego ks. Jana Siedleckiego, „Musica Ecclesiastica”, nr 10, 2015, s. 115-124
Gorzkie żale jako forma oratoryjna na przykładzie kompozycji Kazimierza Garbusińskiego z 1932 roku, „Pro Musica Sacra”, nr 13, 2015, s. 211-220
Śpiewnik kościelny ks. Jana Siedleckiego i jego nowe wydanie a propozycja nowego śpiewnika liturgicznego, „Musica Ecclesiastica”, nr 11, 2016, s. 167-168
Śpiewnik kościelny ks. J. Siedleckiego ogólnopolskim śpiewnikiem liturgicznym, „Musica Ecclesiastica”, nr 12, 2017, s. 171-172
Nieznana autorka tekstów popularnych pieśni kościelnych – siostra Anuncjata Natalia Łada FNS, „Musica Ecclesiastica”, nr 12, 2017, s. 113-122
edycje krytyczne, redakcje naukowe
Ks. Hieronim Feicht „Wspomnienia”, (opracowanie ks. Wojciech Kałamarz), Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, Kraków 2008
Szkice do portretu Hieronima Feichta, Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, Kraków 2012
hasła encyklopedyczne
Bresticzker Jerzy, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Kolaska Marceli, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Kostrzewa Krzysztof, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Kuplowski Krzysztof, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Lisiecki Feliks, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Mirowski Marcin, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Mroczek Janusz, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Oberbek Jan, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Suchodolski Krzysztof, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Zając Zbigniew Andrzej, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Zathey Janusz, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Ziemiański Stanisław, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk-Warszawa 2005
Literatura
Sienkiewicz-Woskowicz Małgorzata, Trzy pytania do ks. Wojciecha Kałamarza, w: Brulion Festiwalowy nr 6, Sanok 2001
Sienkiewicz-Woskowicz Małgorzata, Ks. Wojciech Kałamarz CM, w: XIII Festiwal im. Adama Didura (pod red. Waldemara Szybiaka), Sanok 2003
Łukaszewski Marcin, Wojciech Kałamarz, w: Kompozytorzy polscy 1918-2000, tom II (pod red. Marka Podhajskiego), Gdańsk 2007
Fuksa Tomasz, Wywiad z ks. Wojciechem Kałamarzem CM, „Wspólnota. Kwartalnik Klerycki” 2007 nr 1 (112), s. 5-14
Jarosz Tomasz praca doktorska Różnice w kompozytorskiej recepcji treści zawartych w tekscie biblijnym w oparciu o wybrane dzieła wokalno-instrumentalne: Antonín Dvořák, „Biblické pisnĕ”;, Katowice 2009
Marchwica Jadwiga (red.), Wywiad z ks. Wojciechem Kałamarzem CM, , „Kwarta”. Magazyn o muzyce polskiej, nr 2 (23), 2014, s. 9.