skrzypek, kompozytor, dyrygent i pedagog; ur. 2 lipca 1824, Warszawa; zm. 29 czerwca 1879, Warszawa. Naukę gry na skrzypcach rozpoczął pod kierunkiem brata Karola. W Paryżu kilku lekcji udzielił mu Niccolò Paganini.

Wcześnie zaczął występować publicznie. W czasie pobytu w Petersburgu w 1829 brał udział w koncercie rodzinnym na dworze carskim (zagrał koncert skrzypcowy Pierre’a Rodego), następnie grał z rodzeństwem w Rosji, na Węgrzech, w Wiedniu i Paryżu.

W latach 1836-1849 mieszkał w Paryżu, gdzie jego debiut odbył się 1 lutego 1837. W tym samym roku występował przed królową Wiktorią w czasie uroczystości koronacyjnych w Londynie. Dużo koncertował we Francji i w Niemczech, zyskując uznanie Hectora Berlioza, Giacomo Meyerbeera i Paganiniego. Grał też w Królewcu, a tamtejszy Uniwersytet, w uznaniu dla jego talentu, nadał mu tytuł doktora sztuk wyzwolonych. W 1849 dał szereg koncertów w Krakowie, później otrzymał dyplom członka korespondenta Towarzystwa Naukowego. W 1850 wystąpił w Warszawie.

Następnie wyjechał do Rosji – tu w latach 1852-1866 był zatrudniony w Dyrekcji Teatrów Imperatorskich, pełnił funkcję solisty jego imperatorskiej mości w Petersburgu, jak również koncertował. Działał też jako kameralista, grając wspólnie z Wiktorem Każyńskim, Antonim Rubinsteinem, Teodorem Leszetyckim, Aleksandrem Dargomyżskim, i córką Wandą.

Od końca lat 50-tych XIX wieku aktywnie działał w Warszawie. Ograniczył działalność koncertową oraz kompozytorską i zajął się pracą nad utworzeniem Instytutu Muzycznego. Początkowo był członkiem komitetu ds. utworzenia tej placówki, a ponieważ efekty były słabo widoczne, postanowił przejąć inicjatywę. W 1860 odbył, jako dyrygent, tournée po Polsce oraz Rosji i zbierał fundusze na organizację uczelni. Wykorzystał także swoje znajomości w sferach rządowych w Petersburgu, co ostatecznie doprowadziło do powstania Instytutu. Zajęcia rozpoczęły się 26 stycznia 1861. Od tego czasu, aż do śmierci, Apolinary Kątski pełnił funkcję dyrektora muzycznej uczelni oraz pracował jako nauczyciel wyższej klasy skrzypiec i kierował orkiestrą. Zmarł 29 czerwca 1879 w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim.

Wiktoria Antonczyk

WAŻNIEJSZE KOMPOZYCJE:

– orkiestrowe:
Koncert skrzypcowy

– na skrzypce i fortepian:
Wielka fantazja na motywach z opery „Łucja z Lammermoor” op. 2
Kaprys charakterystyczny „Kaskada” op. 3
Mazur sielankowy op. 4
L’echo caprice-étude op. 5
Le rêve d’une jeune châtelaine op. 6, poemat
Le départ du Chevalier op. 11
Six caprices-études artistiques op. 16
Reminiscences op. 18, walc

Wiktoria Antonczyk, Muzycy polscy jako nadworni soliści carów Rosji,, w: Rola i wkład Polaków w kreację dziedzictwa kulturowego innych narodów, red. S. Kowalska, Poznań 2014, s. 64–82.

Ewa Chamczyk, Apolinary Kątski jako cudowne dziecko, "Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ", 2018 nr 36.

Ewa Chamczyk, Londyński epizod Apolinarego Kątskiego (1838), "Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ", 2019 nr 40.

Ewa Chamczyk, Wokół narodzin Apolinarego Kątskiego – nowe źródła, „Muzyka”, 2019 nr 1, s. 135–143.