Kornowicz Jerzy
-
Animator, Kompozytor, Wykonawca
kompozytor, pianista - improwizator, animator muzyczny, promotor kultury; ur. 12 sierpnia 1959, Lublin. Studia kompozytorskie odbył pod kierunkiem Tadeusza Bairda i Mariana Borkowskiego w Akademii Muzycznej w Warszawie oraz u Louisa Andriessena w Konserwatorium Królewskim w Hadze. Uczestniczył w kursach kompozytorskich, m.in. w Kazimierzu Dolnym, Darmstadt i Villenueve-lez-Avignon. Był stypendystą m.in. Rządu Holenderskiego, Fundacji Kultury oraz British Council.
Pisze utwory na zamówienie festiwali, instytucji oraz znakomitych wykonawców z Polski i zza granicy, m.in. Radia BBC, Polskiego Radia, Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia, chóru BBC Singers, Festiwalu „Warszawska Jesień”, Warszawskich Spotkań Muzycznych i innych polskich festiwali, orkiestry De Ereprijs, kwartetu Joachim, Kwartetu Noeoarte, Praskiej Filharmonii Kameralnej, Central College Pella (USA), Miasta Wrocławia, Miasta Warszawa, Modern Art Sextet Berlin; Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, Związku Kompozytorów Polskich, Fundacji Pro Musica Viva, Towarzystwa im. Karola Szymanowskiego, Radomskiej Orkiestry Kameralnej i Opery na Zamku w Szczecinie. Utwory J. Kornowicza powstawały w ramach stypendiów twórczych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Miasta Stołecznego Warszawy i Funduszu Popierania Twórczości S.A ZAiKS.
Wśród wykonawców utworów J. Kornowicza byli: Elżbieta Chojnacka (Nagroda Orfeusza na Warszawskiej Jesieni za Kształty żywiołów), Aleksandra Krzanowska (pierwsze miejsce w Konkursie dla Wykonawców Muzyki Współczesnej Fundacji Gaudeamus w Rotterdamie za interpretację utworu Warkocz Bereniki), Jerzy Maksymiuk, Krzysztof Bąkowski, Stephen Cleobury, Arturo Tamayo, Antoni Ros-Marbà, Thomas Søndergård, Chrystopher Lyndon-Gee, Wolodymyr Sirenko, Uladzimir Baidau, José Maria Florencio, Jacek Kaspszyk, Roman Rewakowicz, Aleksander Lasoń, Marek Moś, Szymon Bywalec, Terje Thiwang, Maciej Grzybowski, Urs Engli, József Örmény, Warszawska Grupa Perkusyjna, duet altówkowy Diane Phoenix i Steven Kruise; orkiestry i zespoły: Orkiestra Muzyki Nowej, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, Leopoldinum, Orkiestra Filharmonii Narodowej, Polska Orkiestra Kameralna, Aukso, Sinfonia Varsovia,Amadeus, filharmonie w Kielcach, Wrocławiu i Lublinie; Radia i Telewizji w Lubljanie, Melos Ethos Ensemble (Słowacja), Weltblech (Niemcy), Narodowa Orkiestra Radiowa Radia Rumińskiego, Classic - Avantgarde (Białoruś), Orkiestra Kameralna Filharmonii Kijowskiej, orkiestra Praskiej Filharmonii Kameralnej, Malmö SymfoniOrkester, Orquesta Sinfónica de Radio Televisión Española, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Ukrainy, zespół Neotemporis, chóry Schola Cantorum Gedanensis i BBC Singers.
Dzieła Kornowicza prezentowane były na Warszawskiej Jesieni (12 utworów), festiwalach „Musica Polonica Nova” (7 utworów) i „Musica Electronica Nova” we Wrocławiu, „Warszawskich Spotkaniach Muzycznych” (10 utworów) i „Portretach Kompozytorów” w Warszawie; „Festiwalu Prawykonań” (NOSPR), „Festiwalu Otwarcia” i „Śląskich Dniach Muzyki Współczesnej” w Katowicach, „Jazz Jamboree” w Warszawie, festiwalu „Aleksandra Tansmana” w Łodzi, Dniach Karola Szymanowskiego w Zakopanem; koncertach „Akord” w Lublinie (3 utwory), festiwalu „KODY” i „Lubelskim Forum Sztuki Współczesnej”, „Audio-Art” w Krakowie i Warszawie, „Świętokrzyskich Dniach Muzyki” w Kielcach, „Laboratoriach Współczesnej Muzyki Kameralnej” w Starej Wsi i Siedlcach, „Konwersatoriach Współczesnej Muzyki Organowej” w Legnicy; oraz za granicą, wśród nich na: Światowych Dniach Muzyki w Szwajcarii (Zurich) i Szwecji (Vaxio), Radiowym Festiwalu BBC, festiwalach w Middelburgu, Cheltelham, Paryżu, Lille, Bukareszcie, Krajova, Nowym Jorku, Odense, Birkerod, Tokio, Mińsku, Wilnie, Kijowie, Lwowie i in.
Muzyka Jerzego Kornowicza ukazała się na płytach wydanych przez BBC Music, Signum Classic, Acte Préalable, Polskie Nagrania, Requiem Records, DUX, Ośrodek Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych „Rozdroża", Polskie Centrum Informacji Muzycznej POLMIC, Słowackie Centrum Muzyczne, Instytut Polski w Bukareszcie oraz na płycie CD Międzynarodowego Konkursu Współczesnej Muzyki Kameralnej. Część dorobku kompozytorskiego i wykonawczego J. Kornowicza dostępna jest na portalu Narodowego Instytutu Audiowizulnego www.ninateka.pl.
Kompozycja Kornowicza Zorze IV „Melos-Etos” znalazła się w antologii 100 na 100. Muzyczne dekady wolności – ekskluzywnym wydawnictwie dokumentującym ostatnie 100 lat polskiej muzyki (PWM, 2019). W 2000 jego utwór Figury w oplocie uzyskał rekomendację na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO, w 2008 kompozycja Spiętrzenia na orkiestrę znalazła się w grupie 7 nominacji do Nagrody Mediów Publicznych Opus 2008, a w 2014 roku utwór Wielkie przejście był finalistą pierwszej edycji Wrocławskiej Nagrody Muzycznej „Polonica Nova”.
Jest założycielem grupy muzyki intuitywnej Kawalerowie Błotni, skupiającej improwizujących kompozytorów oraz autorów muzyki alternatywnej i jazzowej, z którą występował na wielu festiwalach, wśród nich: Chopin i Jego Europa, Musica Polonica Nova, Warszawska Jesień, Audio Art w Krakowie, Audio Art w Warszawie i Warszawskie Spotkania Muzyczne, „Ad Libitum” w Warszawie, „KODY” w Lublinie, „Smykofonia” w Warszawie, „Kręgi Sztuki” w Cieszynie. Grupa występowała na koncertach w Polsce i za granicą, m.in. w: Mińsku, Kaliningradzie, Moskwie, Berlinie, Brukseli i Bukareszcie.
Artsta występuje jako pianista (w utworach własnych i m.in. Tadeusza Wieleckiego, Pawła Buczyńskiego, Mariana Borkowskiego, Pawła Mykietyna i Berislava Šipuša), improwizator (w utworach solowych i w różnych konfiguracjach kameralnych i zespołowych) oraz prowadzący wykonania utworów muzycznych od fortepianu (w różnych konfiguracjach zespołowych, w tym: z grupą Kawalerowie Błotni w stałym i poszerzonym składzie, solistami orkiestry Classc-Avantgarde z Mińska, orkiestrą UMFC w Warszawie, Big-Bandem Wydziału Jazzu PSM im. Chopina w Warszawie, Szábolcsem Esztényim, Krzysztofem Knittlem i Tadeuszem Sudnikiem).
Jerzy Kornowicz jest także autorem utworów dla dzieci, muzyki do spektakli teatralnych (ponad 30) i filmu oraz songów i piosenek (m.in. do wierszy Jana Brzechwy, Czesława Miłosza, Wisławy Szymborskiej, Małgorzaty Strzałkowskiej, Antoniego Marianowicza, Wandy Chotomskiej, Danuty Wawiłow) pisanych dla Łucji Prus, Andrzeja Ozgi (prezentowanych np. na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu), Agnieszki Matysiak i innych wykonawców.
Jerzy Kornowicz był w latach 1988-90 przewodniczącym Koła Młodych Związku Kompozytorów Polskich, zaś w latach 1989-92 i 2002-2007 – członkiem Zarządu Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. W latach 2004-2006 był wiceprzewodniczącym Rady Organizacji Pozarządowych Ministra Kultury. Współorganizował II i III Gdańskie Spotkania Młodych Kompozytorów „Droga” w 1989 i 1991 roku. Współinicjował lubelskie „Akordy”, koncerty „Generacje” w Polskim Radiu, był kuratorem artystycznym festiwalu „Audio Art" w Warszawie i „Przestrzenie dźwięku” w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie oraz projektodawcą „Akademii dźwięku” – serii koncertów edukacyjnych z nową muzyką, prezentowanych w warszawskich szkołach. Jest współtwórcą i komisarzem artystycznym Festiwalu Tradycji i Awangardy Muzycznej „Kody” w Lublinie oraz autorem i organizatorem corocznego od 2004 roku wydarzenia dla profesjonalnych i amatorskich entuzjastów wolnego dźwięku „Ogólnopolskiego Skupu Dźwięków Nowych i Używanych”.
Brał udział w powołaniu Europejskiego Forum Kompozytorów w Wiedniu, a także Europejskiego Porozumienia Kompozytorów i Autorów w Brukseli. Był jurorem w międzynarodowych i ogólnopolskich konkursach kompozytorskich, wśród nich im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie, im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach i im. Karola Szymanowskiego w Warszawie, Konkurs Kompozytorski im. Krzysztofa Pendereckiego w Sopocie, Międzynarodowy Konkurs Kompozytorski „Sinfonietta per Sinfonietta”, Międzynarodowy Konkurs Kompozytorski im. Stanisława Moniuszki na mikrooperę „12 minut dla Moniuszki" (2019), Konkurs Kompozytorski im. Myrosława Skoryka (2021).
J. Kornowicz w latach 90-tych XX w. wykładał instrumentację na Uniwersytecie im. Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie. Gościł z wykładami na uczelniach polskich (m.in. Uniwersytet Muzyczny w Warszawie - 2012) i zagranicznych (m.in. Białoruska Państwowa Akademia Muzyki - 2011, Central College –IOWA - 2013, Tiffin University – OHIO - 2013). W 2014 prowadził warsztaty kompozytorskie w Kijowie organizowane przez Ensemble Nostri Tempori, The British Council i Goethe Institut. Podobnie w roku 2016 prowadził kursy kompozytorskie organizowane przez Ensemble Nostri Tempori, The British Council i Goethe Institut. we Lwowie. W roku Od 1994 prowadzi autorski program edukacji muzycznej w szkołach Stowarzyszenia Kultury i Edukacji w Warszawie. Od 2018 naucza studentów w ramach kursów mistrzowskich programu Gaude Polonia.
Działa na rzecz obecności muzyki w przestrzeni publicznej, ruchu poznawczego w muzyce, dostępu do twórczości, kultury jako indywidualnego i społecznego wymiaru tożsamościowego. Jest jednym z inicjatorów powołania Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca, zorganizowania Konwencji Muzyki Polskiej, ustanowienia programu zamówień kompozytorskich i dostępu do powstałych utworów w internecie. Obecnie, jako członek Rady Programowej Instytutu, działa na rzecz społecznego modelu polskiej kultury z silną obecnością państwa jako operatora stale opiniowanego, ale nie samodzielnego. 10 utworów Jerzego Kornowicza powstało w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie", realizowanego przez NIMiT.
W latach 2003-2015 pełnił funkcję prezesa Związku Kompozytorów Polskich. Od roku 2013 jest prezesem Stowarzyszenia Kreatywna Polska, zrzeszającego polskie środowiska twórcze i przemysły kreatywne. Od roku 2016 pełni funkcję dyrektora Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień".
Za swoją interdyscypliarną działalność artystyczną otrzymał szereg odznaczeń: Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze – Gloria Artis" (2005), Nagroda Specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2005), Nagroda Stowarzyszenia Autorów ZAiKS za zasługi w dziedzinie promocji muzyki polskiej (2008), nagroda Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków za zasługi dla muzyki polskiej (2010), Medal Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie (2010), medal Stowarzyszenia Autorów ZAiKS (2013), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2014), Nagroda Specjalna Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2014), Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze - Gloria Artis” (2016), Nagroda 100-lecia ZAiKS-u (2019), Doroczna Nagroda Związku Kompozytorów Polskich „za wybitną kreatywność artystyczną oraz nadzwyczajną aktywność w działaniach na rzecz środowiska ZKP i całej kultury polskiej" (2022), Nagroda Specjalna ZAiKS-u (2022).
aktualizacja: 2002 (mk), 2016 (iz), 2022 (wa)
Twórczość
Jerzy Kornowicz należy do pokolenia, które znacznie śmielej niż poprzednie poczyna sobie z muzyczną tradycją, albo nawet znów się od niej odwraca. Wcześniejsza generacja w reakcji na awangardę lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych odwołała się do tradycji w sposób pozwalający mówić o stylistyce postmodernistycznej. W takim kontekście Kornowicza można by określić - przynajmniej w odniesieniu do niektórych jego utworów, takich jak Warkocz Bereniki na fortepian, Figury w oplocie na zespół kameralny czy Kształty żywiołów na klawesyn i taśmę - mianem postpostmodernisty. W tej muzyce nie ma neoromantycznych emocji, neoklasycznych zwrotów kadencyjnych czy neobarokowych formuł rytmicznych, jest swobodna gra wyobraźni i dźwięków. Ale Kornowicz nie podchodzi do materiału muzycznego z awangardowym puryzmem. Traktuje go swobodnie, mieszając różne style, estetyki i źródła dźwięku, w czym zbliża się do postawy postmodernistycznej.
„Postmodernistyczna” jest również otwartość Kornowicza w kompozytorskim działaniu. Uprawia różne gatunki muzyczne, nie ograniczając się do muzyki określanej jako „poważna”. Pisze muzykę teatralną i filmową, piosenki oraz ilustracje do radiowych audycji litearcko-muzycznych. Jego utwory były wykonywane na Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu i Gali Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu. Włącza się w nurt teatru eksperymentalnego i animacji komputerowej, jak choćby utworem Renesis na dźwięki natury oraz cienie i witraże elektrostatyczne Laboratorium Zjawisk Tadeusza Wierzbickiego.
Wreszcie zajmuje się pedagogiką muzyczną i działalnością organizacyjną. Współtworzył Gdańskie Spotkania Młodych Kompozytorów “Droga”, Laboratoria Współczesnej Muzyki Kameralnaej w Starej Wsi, Międzynarodowe Wakacyjne Kursy dla Mlodych Kompozytorów Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej, koncerty Koła Młodych Związku Kompozytorów Polskich, uczestniczył w pracach Komisji Koncertowej ZKP i programował koncerty Stowarzyszenia Autorów ZAiKS.
Kompozycje
Interakcje na sześciu perkusistów (1982)
Transmission na fortepian solo (1983)
Pisane w Polsce na taśmę (1984)
Harmonikos na orkiestrę (1984)
Tybet I na taśmę (1985)
Totale na orkiestrę (1985)
Off Reduction na skrzypce solo (1986)
Tukuang – Płaskowyż Feniksów na marimbafon 5-ciooktawowy (1987)
Fractus na kontrabas solo (1988)
Runda dla 3 perkusistów-aktorów (1988)
Relacja na flet altowy i pogłos elektroniczny (1990)
Warkocz Bereniki na fortepian solo (1990)
Mała Pavana na skrzypce i fortepian (1993)
Tchnienie i pył na orkiestrę kameralną (1993)
Pavanette na skrzypce i fortepian (1993)
Puzzler na orkiestrę kameralną (1995)
Nieustanne rzeczy wirowanie na skrzypce solo (1996)
Turlajśpiewka na kwartet saksofonowy (1997)
Metanoja na klawesyn i taśmę (1998)
Figury w oplocie na orkiestrę (1998-99)
Cztery poematy do tekstów Czesława Miłosza na głos i fortepian (1999)
Kształty żywiołów na klawesyn i taśmę (2000)
Oczekiwanie na chór mieszany (2000)
Spiętrzenia na kwintet fortepianowy (2001)
Renesis na dźwięki natury (2001)
Zaklęcia na chór mieszany (2001)
Lśnienie na skrzypce i fortepian (2001)
Wstęga purpury (W szponach walca) na fortepian (2002)
Cztery strumienie na smyczki (2003)
Zorze I – „Praskie” na orkiestrę symfoniczną (2004)
Zorze II – Ereprijs na orkiestrę kameralną (2004-2005)
Zorze III – Weltblech na zespół instrumentów dętych blaszanych i perkusję (2005)
Zorze IV – „Melos Ethos” dla 15 wykonawców (2006)
Sceny z bezkresu na zespół instrumentalny, zespół wokalny i live electronics (2006)
Spiętrzenia na orkiestrę (2007)
Dwie pieśni do tekstów pieśni chopinowskich na sopran i fortepian (2010)
Sceny z Bułhakowa na orkiestrę kameralną i improwizujący komputer (2010)
Dzwony od Nielisza na dwa fortepiany (2011)
Sceny z Bułhakowa – Mińskie na orkiestrę kameralną i taśmę (2011)
Kamienie niepamięci z cyklu Partytury fotograficzne, wersja na fotografie i dwa fortepiany – muzyka improwizowana do fotografii Mariusza Wideryńskiego z udziałem Szabolcsa Esztényi’ego; autorzy koncepcji cyklu: Ryszard Latecki i Mariusz Wideryński (2011)
Metropolis – muzyka miasta na zespół oraz projekcje audiowizulane (2011)
Dzwony z Saint-Acheul na dwa fortepiany i sampler (2012)
Godzina przemian – Echo, król Midas i łabędzie, wyprawa muzyczna na wątkach Przemian Owidiusza w opracowaniu Anny Kamieńskiej (2012)
Gullfoss, muzyka graficzna na klarnet basowy, skrzypce, fortepian i perkusję (2012)
Milczenie dźwięków - w stronę Sz. E. na fortepian i warstwę elektroniczną (2013)
Wielkie przejście na orkiestrę symfoniczną z instrumentami koncertującymi (2013)
Oto, intuicyjna kompozycja audiowizualna do fotografii Mariusza Wideryńskiego, wersja dla 4 improwizujących muzyków i realizatora akcji wizualnej (2013)
60 sekund na 60-lecie na zespół dziecięcy (2013)
Nieustanne rzeczy wirowanie na dwie altówki (2013)
Great Spinning na big-band i solistów (2014)
Historia Najmniej Prawdopodobna, opera w 3 aktach i 11 przestrzeniach dla młodej publiczności (2015)
Akcja na fortepian solo (2015)
Ekstrema dla 11 wykonawców (2016)
Dwa utwory na kwintet fortepianowy (2016)
Dwie przestrzenie na 2 skrzypiec i orkiestrę smyczkową (2016)
Epigramy na 2 flety i orkiestrę kameralną (2016-2017)
Podróż do wnętrza Ziemi, wyprawa muzyczna na motywach powieści Juliusa Verne'a (2017)
Sceny z Witkacego na orkiestrę smyczkową, instrumenty etniczne i słowa mówione (2017)
Murale na skrzypce i orkiestrę symfoniczną (2019)
Wrzeciona na klawesyn i orkiestrę kameralną (2019)
Okno na orkiestrę smyczkową (2020)
Transfiguracje - sceny liturgiczne na zespół i elektronikę (2021)
Album Rodzinny, opera kameralna na 2 solistów, orkiestrę smyczkową i projekcje wideo do libretta Michała Rusinka (2022)
Muzyka filmowa
Muzyka do filmu ZEW w reż. Piotra Włodarskiego (1996)
Muzyka do filmu Sierpniowe niebo w reż. Ireneusza Dobrowolskiego (2004)
Muzyka teatralna
Muzyka do sztuki Pan Twardowski w reż. Tadeusza Wierzbickiego (1988)
Muzyka do sztuki Zakochany obłok w reż. Tadeusza Wierzbickiego (1994)
Muzyka do sztuki KALWERK w reż. Krystiana Lupy (1995)
Muzyka do sztuki Być Królewną w reż. Tadeusza Wierzbickiego (1995)
Muzyka do sztuki Podróże Sindabada w reż. Beaty Chwedorzewskiej (1999)
Muzyka do sztuki Alicja w krainie czarów w reż. Beaty Chwedorzewskiej (2000)
Muzyka do sztuki Szewczyk Dratewka w reż. Dariusza Kunowskiego (2003)
Muzyka do sztuki Krzesiwo w reż. Beaty Chwedorzewskiej (2004)
Muzyka do sztuki Mały Książę w reż. Beaty Chwedorzewskiej (2004)
Muzyka do sztuki Podróże Guliwera w reż. Dariusza Kunowskiego (2008)
Muzyka do sztuki Lilije w reż. Beaty Chwedorzewskiej (2009)
Muzyka do sztuki Ferajna pana Dropsa w reż. Dariusza Kunowskiego (2012)
Muzyka do sztuki Penelopiada w reż. Beaty Chwedorzewskiej (2012)
Muzyka do sztuki Piotruś Pan w reż. Beaty Chwedorzewskiej (2012)
Muzyka do sztuki Dżamble w reż. Dariusza Kunowskiego (2013)
Muzyka do sztuki Leśne Głupki w reż. Beaty Chwedorzewskiej (2014)
Muzyka do sztuki Jakub i Brzoskwinka-Olbrzymka w reż. Beaty Chwedorzewskiej (2017)
Muzyka do sztuki Król i morze w reż. Dariusza Kunowskiego (2018)
Muzyka do sztuki Pinokio w reż. Beaty Chwedorzewskiej (2018)
Muzyka do sztuki Dziady, cz. II w reż. Beaty Chwedorzewskiej (2018)
Literatura
Jerzy Kornowicz, „Polish Culture” 2003 nr 2, s. 57