Kuźnik Norbert Mateusz
-
Kompozytor, Wykonawca
kompozytor, teoretyk, organista i organmistrz; ur. 8 stycznia 1946, Rybnik; zm. 15 kwietnia 2006, Rybnik. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie teorię muzyki (1965-70) oraz kompozycję w klasie Andrzeja Dobrowolskiego (1970-74), którą ukończył dyplomem z wyróżnieniem. Organmistrzostwa uczył go ojciec – Ludwik Kuźnik. Brał udział w międzynarodowych kursach dla kompozytorów i wykonawców muzyki współczesnej: w Jennersdorf (1974), Bayreuth (1974) i Darmstadt (1976). Swoją edukację muzyczną uzupełniał podczas dwóch pobytów w Holandii: w 1975 jako stypendysta Fundacji „Gaudeamus” pracował w Instytucie Sonologii w Utrechcie, a w 1985 dzięki stypendium Rządu Holenderskiego studiował w Sweelinck Conservatorium w Amsterdamie. Ponadto w latach 1981-82, jako stypendysta Rządu Austriackiego, pracował w Hochschule für Musik und Darstellende Kunst w Wiedniu pod kierunkiem Romana Haubenstocka-Ramatiego. Równocześnie zajmował się działalnością pedagogiczną. Wykładał w Instytutach Wychowania Muzycznego w Wyższych Szkołach Pedagogicznych w Olsztynie (1974-77) i w Kielcach (1977-82).
Był koncertującym organistą (głównie w repertuarze współczesnym, włączając w to własne utwory), a także dyplomowanym specjalistą w zakresie budowy i konserwacji organów. Pisał również muzykę do filmów. Autor dwóch książek (pod pseudonimem Mateusz Rybnicki): Vademecum instrumentacji (1980) i Gramy na organach (1985) – obie wydane zostały przez Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury w Warszawie.
Norbert Mateusz Kuźnik w 1974 otrzymał tytuł „Zasłużony Działacz Kultury”. W roku 2002 na XXVI Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku odbyło się światowe prawykonanie Koncertu fortepianowego (2001) N.M. Kuźnika. Utwór zamówił dyrektor artystyczny FPP Jan Popis, wykonał pianista Paweł Kubica wraz z Orkiestrą Słupską pod batutą Bohdana Jarmołowicza.
W latach 1988–1989 na antenie Polskiego Radia Izabella Grzenkowicz przeprowadziła wywiady z kompozytorem w cyklu „Z kompozytorskiej teki”. Następnie profesor Krzysztof Lipka wyemitował cztery audycje w cyklu „Harmonia Mundi” o muzyce filmowej i baletowej Norbera Mateusza Kuźnika (1993), o tematyce batalistycznej w jego twórczości (1993) oraz o muzyce Kuźnika w polskich bazylikach (1995); podczas audycji prezentowane były utwory kompozytora. W latach 90. XX wieku w Programie 2 Polskiego Radia zostały wyemitowane trzy audycje poświęcone jego twórczości, przygotowane przez redaktora Marka Zwyrzykowskiego. Miały one kształt wywiadów koncentrujących się na konkretnych utworach i będących wprowadzeniami do prezentacji nagrań w drugiej części audycji, a poświęcone były kolejno kompozycjom: Contra bellum i Hekla na organy, Koncert leżajski na organy oraz elektroniczna opera radiowa Hamlet.
W latach 1990-tych powstał cykl filmów w reżyserii Jadwigi Skawińskiej we współpracy z Norbertem Mateuszem Kuźnikiem, poświęcony budownictwu i wykonawstwu organowemu: Improwizacja quasi fantazja (1991), Contra bellum (1992), Hekla (1992), Koncert leżajski (1994) i Koncert wawelski (1994).
ZOBACZ: Wszystkie nagrania Norberta Mateusza Kuźnika w Archiwum Polskiego Radia.
Kompozycje
Kwartet smyczkowy nr 1 „Bela Bartók in memoriam” (1969)
Kwartet smyczkowy nr 2 „Bułgarski” (1969)
Contra bellum na organy (1970)
Trzy miniatury na fortepian (1970)
Skargi Hioba, 3 pieśni na bas solo i fortepian do słów ze Starego Testamentu (1970-71)
Wariacje na fortepian i dwóch wykonawców (1971)
Organochromia I na organy solo (1971)
Webernorb na zespół instrumentalny (1971)
Kwintet dęty nr 1 (1971-72)
Ikar, muzyka na wielką orkiestrę symfoniczną i zwiększony skład perkusji (1972)
Clusterschord na fortepian (1972)
Aerofonium per orchestra militare (1972)
Terpsyhymnia, muzyka baletowa na organy i dwa zestawy perkusji (1972)
Krzywe zwierciadło na sopran solo i 19 instrumentalistów (1972)
Kwartet smyczkowy nr 3 (1972-73)
Organochromia II na organy solo (1972-73)
Transformacje symfoniczne „Nicolao Copernico in memoriam” na orkiestrę (1973)
Inwokacje chopinowskie na wielką orkiestrę symfoniczną (1973-74)
Canticum Poloniae na chór mieszany (1974)
Capricornus, muzyka instrumentalna nr 2 na fagot solo, kwartet smyczkowy i klawesyn (organy) (1974)
Muzyka koncertująca na organy i orkiestrę (1974)
Norbertiada na taśmę magnetofonową, machinę do rozpylania kawałków papieru, publiczność, zespół jazzowy o dowolnym składzie, zespół instrumentalny o dowolnej obsadzie i fortepian (pianista pełni rolę reżysera) (1974)
Piece for Tape (1974)
Straturae, muzyka konkretna na taśmę (1974-75)
Lied ohne Wort na taśmę (1975)
Muzyka elegijna na orkiestrę (1975)
Modus vivendi, balet w 1 akcie; muzyka konkretna (1975)
Multiplicatio per organo solo (1976)
Trzy pieśni Ronsarda na baryton i drumlę (1976)
Mamut-impromptu na fortepian (1976)
Normat na klarnet i perkusję (1976)
Suita koncertująca w czterech częściach na orkiestrę (1976)
Anaphora per trombone solo (1977)
Quatre moments ravissants na fortepian (1977)
Miodowa burleska, trio na flet, wiolonczelę i klawesyn (1977)
Pieśń nad pieśniami (Pieśń Salomona) na chór mieszany (1977)
Stworzenie świata, teatr instrumentalny na cztery puzony (1978)
Góroliki na kwartet smyczkowy (1978)
Duo per organo e pianoforte (1979)
Jesienna ballada, nonet na instrumenty dęte (1979)
Kontakion na klawesyn solo (1979)
Róże starego doktora, oratorium na 4 głosy solowe, recytatora, chór dziecięcy, chór mieszany i orkiestrę (1979)
Alla polacca per flauto ad arpa (1980)
Musica concertante per batteria (1980)
Quatres chansons d’après Ronsard na bas-baryton z akompaniamentem fletu (1980-81)
Pory roku, musica concertante per clavicembalo ed orchestra (1980-82)
Hekla per organo solo (1981-82)
Toccata e cantabile na organy solo (1982)
Etiuda-kaprys na fortepian (1982)
Musica concertante per trombone ed orchestra (1982)
Tryptyk rycerski na 3 trąbki, 2 rogi, 3 puzony i tubę (1983)
Sum na chór dziecięcy, troje skrzypiec i wiolonczelę (1983)
Capriccio na orkiestrę smyczkową (1983-84)
Concertino na zespół instrumentalny (1984)
Ma-re ’84 na kwintet dęty i kwartet smyczkowy (1984)
Piano e tutti per organo (1985)
Bomakir na klarnet basowy i marimbę (1985)
Cantabile na klarnet basowy i marimbę (1985)
Odjazd, cykl pieśni na sopran i fortepian (organy) (1985)
Von Q, muzyka elektroniczna (1986)
Enigma per batteria solo (1986)
Koncert berliński w czterech częściach na organy i orkiestrę (1986-87)
Precz z moich oczu... na baryton i fortepian (1987)
Quatre a quatre na flet, obój, klarnet, fagot i kwartet smyczkowy (1987)
Transformation na kwartet puzonowy (1987)
Lijoma na trio instrumentalne (1987-88)
Hamlet, opera elektroniczna w 1 akcie (1988)
Trio na trąbkę (saksofon), kotły i organy (1988)
Von Q II, muzyka elektroniczna (1988)
Epitafium Gen. Sikorski in memoriam na orkiestrę (1988)
Pieśń nad pieśniami na organy i chór mieszany (1988-89)
Ilion, trio elektroniczne na perkusję, komputer i taśmę (1988-89)
Hamlet, opera w 3 aktach (1989)
Improvisation quasi fantasia na organy (1989)
Enigma S na taśmę i perkusję (1989)
Dialogi alla notturno per flauto e violoncello (1989)
Enigma B na taśmę i perkusję (1989)
Suita w sześciu częściach na skrzypce solo, orkiestrę smyczkową, kotły i perkusję (1989-90)
Kwartet smyczkowy nr 5 „Śląski” (1991)
Organochromia XI na taśmę (1991)
Modus tonalis na DX-7 Yamaha (1991)
Collage fantasique na taśmę (1991)
Samotność Fauna, balet w 1 akcie (1991)
Alla ricercar na skrzypce i fagot (1992)
Koncert na Świętą Lipkę na organy (1992)
Portrait of composer na organy (1993)
Normatheo na organy (1993)
Dwa chorały organowe (1993)
Koncert wawelski na organy (1994)
Koncert leżajski na organy (1994)
Psalm per soprano solo, coro misto ed organo (1995)
Muzyka per tromba, 3 timpani, organo ed archi (1995)
Fantazja symfoniczna na orkiestrę (1996)
Divertimento na małą orkiestrę symfoniczną (1996)
Koncert na organy i orkiestrę (1997)
Capriccio (Koncert podwójny) per violino, fagotto solo ed orchestra (1997)
Collage finalis na taśmę (1997)
Gibraltar ’43 Generałowi Władysławowi Sikorskiemu in memoriam na trąbkę solo i zespół instrumentalny (1998)
Impromptu quasi Etiuda na fortepian (1998)
Wariacje na temat „One Hand One Heart” Leonarda Bernsteina z filmu „West Side Story” na kwartet smyczkowy (1998)
Koncert skrzypcowy (1999)
Concertino per violino (1999)
Koncert fortepianowy (2000-2001)
Tryptyk per quartetto d’archi (2003)
Fantazja quasi Sonata per pianoforte (2005)
Muzyka filmowa
Muzyka do filmu Wózek w reż. Stanisława Lenartowicza (1971)
Muzyka do filmu Z historii budowy organów - osobowości, realiz. Jadwiga Skawińska (1991)
Muzyka do filmu Contra Bellum w reż. Norberta Mateusza Kuźnika i Jadwigi Skawińskiej (1992)
Muzyka do filmu Hekla w reż. Norberta Mateusza Kuźnika i Jadwigi Skawińskiej (1992)
Muzyka do filmu Organochromia w reż. Norberta Mateusza Kuźnika i Jadwigi Skawińskiej (1992)
Muzyka do filmu Tajemnicze zniknięcie w reż. Norberta Mateusza Kuźnika i Jadwigi Skawińskiej (1992)
Muzyka do filmu Koncert na Świętą Lipkę w reż. Norberta Mateusza Kuźnika i Jadwigi Skawińskiej (1993)
Muzyka do filmu Koncert Leżajski w reż. Norberta Mateusza Kuźnika i Jadwigi Skawińskiej (1994)
Muzyka do filmu Koncert Wawelski w reż. Norberta Mateusza Kuźnika i Jadwigi Skawińskiej (1994)
Muzyka do filmu Preludium sławy w reż. Jadwigi Skawińskiej (1994)
Muzyka do filmu Barwy świętości w reż. Jadwigi Skawińskiej (1995)
Muzyka do filmu Z pamięci wyjęte w reż. Jadwigi Skawińskiej (1998)
Publikacje
książki
Rybnicki Mateusz, Gramy na organach, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa 1985
Rybnicki Mateusz, Vademecum instrumentacji, Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury, Warszawa 1987
Literatura
Konsek Maria, Norbert Mateusz Kuźnik jako muzyk i pedagog. Zarys monograficzny, Praca magisterska na Uniwersytecie Śląskim w Cieszynie, Cieszyn 1995
Szczepańska Elżbieta, Kuźnik Norbert Mateusz, w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „klł”, PWM, Kraków 1997