skrzypek, dyrygent; ur. 24 grudnia 1923, Nienadówka k. Rzeszowa; zm. 15 września 1993, Szczecin. Ukończył I Gimnazjum i Liceum im. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie, gdzie gry na skrzypcach uczył się pod okiem takich pedagogów jak: Jan Wołowiec, Izaak Landau, Józef Stańko, Ludwik Łaszewski, Felicja Andruchowicz. W czasie wojny uczęszczał do Szkoły Handlowej w Rzeszowie. Jest absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Krakowie w klasie skrzypiec prof. Eugenii Umińskiej oraz dyrygentury prof. Waleriana Bierdiajewa, a następnie prof. Artura Malawskiego (dyplom z wyróżnieniem w 1951). Swoje umiejętności kapelmistrzowskie doskonalił na kursie dyrygenckim u Igora Markevitcha w salzburskim Mozarteum (1956). Był wykładowcą na Wydziale Dyrygentury Chóralnej w szczecińskiej filii Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu. Tytuł profesora uzyskał broniąc pracy o twórczości kompozytorskiej Marka Jasińskiego.

Działał w Towarzystwie Muzycznym „Lutnia” oraz w Teatrze „Reduta” w Rzeszowie. W 1944 roku został kierownikiem nowo powstałego Teatru Ziemi Rzeszowskiej. W latach 1951-1955 pracował jako dyrygent w Filharmonii Narodowej u boku Witolda Rowickiego, w latach 1955-1971 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Łódzkiej, natomiast w latach 1971-1990 dyrektorem artystycznym Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie. Współpracował z Towarzystwem Muzycznym im. Henryka Wieniawskiego oraz Chórem Akademickim Politechniki Szczecińskiej Jana Szyrockiego.

Dyrygował czołowymi orkiestrami polskimi, m.in. Wielką Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach, Orkiestrą Polskiego Radia w Krakowie i Warszawie oraz orkiestrami filharmonii w Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Warszawie i Wrocławiu. Koncertował w wielu krajach świata, m.in. w Austrii (Salzburg, Innsbruck), Bułgarii, Czechosłowacji (Praga), Danii, Francji, Jugosławii (Ljubliana, Dubrovnik, Sarajevo), na Kubie (Hawana), w Meksyku, Niemczech (Berlin), Rumunii (Bukareszt), USA, we Włoszech (Rzym), na Węgrzech (Budapeszt) i w ZSRR (Tbilisi, Ryga, Mińsk, Wilno). Występował m.in. z Berliner Sinfonie Orchester i Berliner Mozart Orchester, Filharmonią Leningradzką (na osobiste zaproszenie Eugeniusza Mrawińskiego), Orkiestrą Narodową Meksyku oraz San Francisco Chamber Orchestra.

Dokonał wieku nagrań z Filharmonią Narodową i Orkiestrą Polskiego Radia. W latach 1956-68 dyrygował muzyką do filmów takich reżyserów jak m.in.: Stanisław Różewicz, Stanisław Lenartowicz, Leonard Buczkowski, Janusz Morgenstern, Ingmar Bergman. Od 1956 roku był członkiem Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. W latach 1983-1988 był wiceprezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Greckiej.

W 1996 roku w szczecińskiej filii Akademii Muzycznej w Poznaniu odbyła się uroczystość nadania Sali Kameralnej imienia Stefana Marczyka. Dwa lata później, we wrześniu 1998 roku, w Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie wmurowano tablicę pamiątkową Jego pamięci.

aktualizacja: lipiec 2016 (ac)