kompozytor, dyrygent i muzykolog; ur. 13 stycznia 1870, Kraków; zm. 21 stycznia 1942, Morges (Szwajcaria). Od 1884 uczył się gry na skrzypcach u Wincentego Singera w Szkole Muzycznej Towarzystwa Muzycznego w Krakowie. Następnie, w latach 1888-92, studiował chemię na Politechnice w Pradze oraz kontynuował naukę grę na skrzypcach pod kierunkiem Ferdinanda Lachnera w tamtejszym Konserwatorium. Po powrocie do kraju, od 1892 do 1894 studiował kompozycję w klasie Władysława Żeleńskiego w Konserwatorium Krakowskim. W 1895 wyjechał do Paryża i przez dwa lata doskonalił swoje umiejętności gry na skrzypcach u Władysława Górskiego oraz w zakresie kompozycji pod kierunkiem Zygmunta Stojowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego (z którym od tego czasu łączyła go przyjacielska więź). Od 1897 do 1898 przebywał w Berlinie, gdzie kontynuował studia u Heinricha Urbana (kompozycja) oraz pracował jako skrzypek w orkiestrze tamtejszej Opery. W 1898 ponownie udał się do Paryża dla pogłębienia studiów teoretycznych u Vincenta d’Indy’ego w Schola Cantorum. Równocześnie, od 1899 do 1901, grał w Orkiestrze Édouarda Colonne’a. W 1901 wrócił do Polski i do 1904 był skrzypkiem oraz inspektorem orkiestry, a także dyrygentem chóru Filharmonii Warszawskiej. W latach 1904-06 przebywał na studiach w Lipsku, pracując z Arthurem Nikischem (dyrygentura) i Hugo Riemannem (muzykologia). W 1906 zadebiutował za pulpitem dyrygenckim na scenie operowej Teatru Miejskiego we Lwowie. Od 1908 do 1911 pracował jako dyrygent w orkiestrze Teatru Wielkiego w Warszawie oraz jako drugi dyrygent, obok Grzegorza Fitelberga, Orkiestry Filharmonii Warszawskiej. W 1911 założył i do 1914 redagował pismo „Kwartalnik Muzyczny”. W latach 1913-14 pełnił funkcję kierownika muzycznego nowo otwartego Teatru Polskiego w Warszawie. W 1914 obronił na Uniwersytecie w Lipsku pracę doktorską.
Obok działalności artystycznej Henryk Opieński zajmował się pracą pedagogiczną. Od 1909 prowadził klasę kameralną w Szkole Muzycznej Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, od 1912 wykładał w Instytucie Muzycznym w Warszawie.
Lata I wojny światowej spędził w Szwajcarii. W 1917 w Lozannie założył chór mieszany Motet et Madrigal (początkowo 12-sto, później 16-stoosobowy), wykonujący dzieła kompozytorów XVI i XVII wieku. Z zespołem tym koncertował w Szwajcarii i wielu krajach Europy, m.in. we Francji, w Austrii, Holandii, Czechach, Niemczech oraz dwukrotnie w Polsce.
Po powrocie do kraju zorganizował i do 1926 kierował Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu. W 1925 przez kilka miesięcy sprawował obowiązki dyrektora Opery w Poznaniu. W tym samym roku z jego inicjatywy został założony „Przegląd Muzyczny”, który prowadził do 1926. Ponadto w 1923 był prezesem Wielkopolskiego Związku Kół Śpiewaczych. W 1924 współorganizował XI Wielkopolski i II Wszechpolski Zjazd Kół Śpiewaczych. W październiku 1925 został wybrany wiceprezesem Zjednoczenia Polskich Związków Śpiewaczych.
W 1926 Henryk Opieński powrócił do Szwajcarii i zamieszkał na stałe w Morges. W latach 1932-36 pełnił funkcję prezesa Société Vaudoise de Musique w Lozannie.

aktualizacja: wrzesień 2008

WAŻNIEJSZE KOMPOZYCJE: 

– orkiestrowe:
Lilla Weneda, poemat symfoniczny (1908)
Zygmunt August i Barbara, poemat symfoniczny (1911)
Medytacje na temat kaszubski, poemat symfoniczny (1920)

– solowe i kameralne:
Berceuse na skrzypce i fortepian
Thème varié na fortepian (1906)

– na głos i fortepian:
Sechs Lierder
Trzy pieśni
Trois mélodies
Pieśń majowa
Siedem preludiów
Czasem
Polskie pieśni ludowe (2 albumy)
Les larmes, 6 pieśni
Printemps triste
Prélude

– wokalne i wokalno-instrumentalne:
Wieczna wiosna na chór mieszany a cappella
Sześć pieśni narodowych na chór mieszany a cappella
Cztery pieśni na chór męski a cappella
Taniec mgieł nocnych na chór i orkiestrę
Kantata na cześć Mickiewicza na chór i orkiestrę (1908)
Veni Creator, kantata na chór i orkiestrę (1927)
L’enfant prodigue na głosy solowe, chór i orkiestrę (1930)
Syn marnotrawny, scena biblijna na głosy solowe, chór i orkiestrę (1930)
Maria, opera w 3 aktach
Jakub Lutnista, opera w 2 aktach