muzykolog i kompozytor; ur. 15 listopada 1929, Wilno; zm. 26 października 2005, Warszawa. W 1953 ukończył studia muzykologiczne u Zofii Lissy na Uniwersytecie Warszawskim, przedstawiając pracę magisterską Znaczenie prawidłowości akustycznych w badaniach muzykologicznych. Jednocześnie, w latach 1950-53 studiował fizykę na tej samej uczelni. W latach 1954-57 był konsultantem muzycznym w Teatrze Polskiego Radia, a w latach 1955-79 w Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie. Od 1952 prowadził też działalność dydaktyczną z zakresu akustyki, technologii muzyki elektroakustycznej i estetyki muzyki XX w. – od 1952 do 1972 był asystentem, od 1974 do 1995 starszym wykładowcą, później docentem kontraktowym w Zakładzie Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1992-2000 był także wykładowcą w Akademii Muzycznej w Katowicach, a w latach 1995-2000 profesorem nadzwyczajnym Akademii Muzycznej w Krakowie.
Jeszcze w 1957 założył Studio Eksperymentalne Polskiego Radia, którym kierował do 1985. W 1974 założył i prowadził do 2000 Studio Muzyki Elektronicznej Akademii Muzycznej w Krakowie. W latach 1959-69 realizował wspólnie z Anną Skrzyńską cykl audycji radiowych poświęcony muzyce współczesnej pt. Horyzonty muzyki. Na początku lat 60. wraz z grupą muzyków – Zygmuntem Krauze, Tomaszem Sikorskim, Zbigniewem Rudzińskim i Johnem Tilbury, zainicjował i zorganizował serię koncertów muzyki awangardowej Warsztat muzyczny. Wygłaszał w kraju i za granicą wiele wykładów dotyczących muzyki elektroakustycznej i polskiej muzyki współczesnej, m.in. w latach 1969-70 w Center for Advanced Study na University of Illinois w Urbanie, w 1979 w Technische Universität w Berlinie Zachodnim, poza tym na wielu konferencjach oraz kursach muzyki współczesnej i elektroakustycznej, m.in. w Niemczech (Darmstadt, Berlin), Anglii (Dartington), Stanach Zjednoczonych, Francji (Institut de Recherche et Coordination Acoustique/Musique), Szwecji i na Słowacji. Wielokrotnie zasiadał w jury międzynarodowych konkursów kompozytorskich, m.in. w Bourges (w latach 1977-81 i w 1984 – Concours International de Musique et d’Art Sonore Electroacoustiques) oraz Sztokholmie.
Od 1960 do 2000 był członkiem, pełniąc jednocześnie w latach 1974-79 funkcję przewodniczącego komisji programowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”. W latach 1979-85 był prezesem Związku Kompozytorów Polskich, w latach 1985-96 sekretarzem generalnym Polskiej Rady Muzycznej przy UNESCO. Od 1989 do 1995 sprawował funkcję prezesa Towarzystwa Muzycznego im. Karola Szymanowskiego. W latach 1983-84 konsultował muzycznie projekt artystyczny Presences Polonaises w Paryżu i 4 x Paryż w Warszawie. W latach 60-tych razem z Krzysztofem Szlifirskim tworzył muzykę do filmów o charakterze dokumentalno-impresyjnym, filmów fabularnych, a także spektakli teatralnych.
Józef Patkowski był członkiem honorowym Związku Kompozytorów Polskich (od 1987), Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (od 1995) oraz Deutsche Gesellschaft für Elektroakustische Musik (od 1999). Został uhonorowany wieloma nagrodami i odznaczeniami, m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1964), doroczną Nagrodą ZKP (1974), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972), Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki (1998), Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1999).
Kompozycje
Muzyka filmowa
Muzyka do filmu dokumentalno-impresyjnego Nad Tatrami w reż. Jerzego Kadena (1963)
Muzyka do filmu dokumentalno-impresyjnego Stacja Oświęcim w reż. Marii Kwiatkowskiej (1963)
Muzyka do filmu dokumentalno-impresyjnego Rozmowa w reż. Marii Kwiatkowskiej (1964)
Muzyka do filmu dokumentalno-impresyjnego Pojedynek w reż. Janusza Majewskiego (1964)
Muzyka do filmu dokumentalno-impresyjnego Światło i dźwięk w reż. Marii Kwiatkowskiej (1965)
Muzyka do filmu Sposób bycia w reż. Jana Rybkowskiego (1965)
Muzyka do filmu dokumentalno-impresyjnego Niebo bez słońca w reż. Jana Rybkowskiego (1966)
Muzyka do filmu dokumentalno-impresyjnego Czas przemiany w reż. Andrzeja Piekutowskiego (1968)
Muzyka do filmu animowanego Ludzie w reż. Krzysztofa Raynocha (1969)
Muzyka teatralna
Muzyka do spektaklu Radosne dni Samuela Becketta w reż. Jerzego Markuszewskiego (1967)
Publikacje
artykuły
O muzyce elektronowej i konkretnej, „Muzyka” 1956 nr 3, s. 49-68
Z zagadnień muzyki eksperymentalnej, „Muzyka” 1958 nr 4, s. 82-113
Muzyka współczesna i krytyka, w: Krytycy przy okrągłym stole (pod red. Elżbiety Dziębowskiej), Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1966
inne
Moje miejsce na ziemi, "Kwarta" 2006 nr 15, s.7-8
Literatura
Szlifirski Krzysztof, Patkowski Józef, w: Encyklopedia Muzyczna PWM (część biograficzna pod red. Elżbiety Dziębowskiej), t. „n-pa”, PWM, Kraków 2002
Chołoniewski Marek, Józef Patkowski gestorben, "MusikTexte" nr 107, November 2005, s.83