dyrygent i pedagog; ur. 1 maja 1962, Siemianowice Śląskie. Studiował grę na skrzypcach w Akademii Muzycznej w Katowicach. W 1986 wyjechał do Stanów Zjednoczonych wraz z założonym przez siebie Kwartetem Smyczkowym im. Krzysztofa Pendereckiego. Tam kontynuował studia w zakresie kameralistyki w Wisconsin, a także dyrygentury w Tennessee oraz w Eastman School of Music w Rochester, gdzie w 1998 otrzymał stopień doktorski.
W latach 1994-97 był drugim dyrygentem New Jersey Symphony Orchestra, którą prowadził w ponad 120 koncertach, zdobywając wysokie uznanie zarówno słuchaczy, jak i krytyki. Pełnił również funkcję stałego dyrygenta Houston Symphony Orchestra (2000-2003), był dyrektorem artystycznym orkiestry kameralnej Riverside Symphonia w New Jersey oraz Acadiana Symphony Orchestra w Lafayette (Louiziania). W Polsce, od 2002 do 2004, sprawował obowiązki dyrektora artystycznego Filharmonii im. Witolda Lutosławskiego we Wrocławiu oraz Międzynarodowego Festiwalu „Wratislavia Cantans”. Wrocławską Orkiestrę prowadził także podczas koncertów we Francji (otwarcie Roku Polskiego w Strasbourgu), w Niemczech (m.in. na Rheingau Musik Festival), Czechach (Festiwal Leoša Janáčka) oraz podczas pierwszego historycznego tournée po Ameryce Północnej.
Mariusz Smolij współpracował z ponad 100 orkiestrami w 25 krajach świata, m.in. z Atlanta Symphony Orchestra, Orchestra of the Lyric Opera of Chicago, Rochester Philharmonic, Detroit Symphony Orchestra, Indianapolis Symphony Orchestra, Indianapolis Chamber Orchestra, Omaha Symphony Orchestra, Missouri Symphony Orchestra, St. Louis Philharmonic, Erie Philharmonic, Symphony Nova Scotia (Kanada), Johannesburg Philharmonic Orchestra, Jerusalem Symphony Orchestra, Israel Symphony Orchestra, Israel Sinfonietta, Rotterdam Chamber Orchestra, Orchestra da Camera Fiorentina, Orchestra Teatro Olimpico – Vicenza, Orchestra Sinfonica Lecce, Orchestre Lamoureux Paris, Bergishe Symphoniker, Kiel Philharmonie, Staatsorchester Frankfurt, München Sinfoniker, Bułgarska Filharmonia Narodowa w Sofii, Serbska Filharmonia Narodowa w Belgradzie, Tbilisi Symphony Orchestra and Opera, Karlsbad Symphony Orchestra (Czechy), Sinfonieorchester Basel. Występował na najbardziej prestiżowych estradach świata, m.in. w Carnegie Hall i Lincoln Center w Nowym Jorku, Kimmel Center w Filadelfii, ABC Hall w Johannesburgu, Concertgebouw w Amsterdamie, Tonhalle w Zurichu, Salle Gaveau w Paryżu. W Polsce często współpracuje z Polską Orkiestrą Kameralną i Sinfonią Varsovią – zespół ten poprowadził też podczas tournées po Francji, Japonii oraz Stanach Zjednoczonych. Ponadto dyrygował gościnnie większością polskich zespołów filharmonicznych i radiowych, m.in. Filharmonią Narodową podczas Forum Lutosławskiego.
Artysta nagrywa m.in. dla Hungaroton, CD Accord i Narodowego Radio USA (NPR). Od 2004 regularnie współpracuje z firmą NAXOS. Wydana w 2006 przez nią płyta z muzyką Andrzeja Panufnika, nagrana wspólnie z Polską Orkiestrą Kameralną, została wyróżniona w przez „London Evening Standard”, a także otrzymała wysokie recenzje w Europie i Stanach Zjednoczonych. Kolejne CD, zarejestrowane z Orkiestrą Filharmonii Poznańskiej, poświęcone było symfonice Tadeusza Szeligowskiego (2007). Dla wytwórni Naxos i CD Accord dokonał wielu nagrań z Sinfonią Varsovią. W 2008 ukazała się płyta z utworami symfonicznymi Miklósa Rózsy z Budapeszt Concert Orchestra.
Mariusz Smolij w latach 1996-2000 związany był z Northwestern University w Chicago jako profesor dyrygentury i dyrektor orkiestry kameralnej. Ponadto regularnie prowadzi międzynarodowe kursy, m.in. w Czechach, na Słowacji, w Stanach Zjednoczonych, Polsce oraz Szwajcarii (Konserwatorium w Zurichu).
Jest propagatorem muzyki polskiej w Stanach Zjednoczonych. Często umieszcza w swoich programach utwory kompozytorów polskich, a w 1998 zorganizował w Chicago Festiwal Muzyki Polskiej, który był jedną z największych jednorazowych prezentacji muzyki polskiej poza granicami kraju.

aktualizacja: listopad 2009

Strona internetowa artysty: www.mariuszsmolij.com

Mówi Mariusz Smolij, "Ruch Muzyczny" 2005 nr 21, s.5