Skip to main content

Sobieska Jadwiga

Sobieska Jadwiga

Fot.:Zbiory Fonograficzne Instytutu Sztuki PAN w Warszawie
Nawigacja Literatura
  • Muzykolog

(z d. Pietruszyńska) etnomuzykolog, ur. 14 października 1909, Warszawa; zm. 5 grudnia 1995, Warszawa. Studiowała historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim i grę na skrzypcach w konserwatorium w Warszawie, w latach 1929-1935 muzykologię na Uniwersytecie Poznańskim u Łucjana Kamieńskiego.

W latach 1930-39 uczestniczyła w nagraniach folkloru w Wielkopolsce i na Mazowszu. W 1934 roku przeprowadziła badania nad muzyką instrumentalną Wielkopolski (dokumentując dorobek 235 dudziarzy i koźlarzy) i została asystentem w Regionalnym Archiwum Fonograficznym przy Zakładzie Muzykologii Uniwersytetu Poznańskiego, a także pracowała w redakcji "Muzyki Polskiej”. Od 1936 roku wykładała w gimnazjum urszulanek w Poznaniu. W latach 1945-49 działała w Poznaniu, odtwarzając (wraz z Marianem Sobieskim) zniszczone podczas wojny zbiory dźwiękowe Wielkopolski. W latach 1947-69 pracowała w Państwowym Instytucie Sztuki (od 1959 Instytut Sztuki PAN). Prowadziła Ogólnopolską Akcję Zbierania Folkloru Muzycznego, podczas której nagrano około 46 000 pieśni i melodii instrumentalnych (1950-54). Od czasu studiów na uniwersytecie Jadwiga i Marian Sobiescy pracowali wspólnie i zbierali nagrania nawet bez wsparcia rządowego. 

W 1975 współtworzyła ekspozycję stałą w Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu, pozyskała m.in. cenne eksponaty i opracowała jej koncepcję. Po przejściu na emeryturę kontynuowała badania terenowe i działalność naukową, zasiadała w jury wielu festiwali.

Jadwiga Sobieska była pierwszym muzykologiem skupionym na polskim instrumentalnym folklorze, dla którego fonogram stał się źródłem do analiz muzyki ludowej. Zwracała szczególną uwagę na badania terenowe. Odkryła charakterystyczne wielkopolskie instrumenty, uważane za już nieużywane: mazanki oraz kozła ślubnego (białego). Zbierała wraz z mężem instrumenty ludowe. Analizowała związki melodyki instrumentalnej z wokalną, maniery wykonawcze i wielogłosowość w śpiewie górali polskich, a także odniesienia do muzyki ludowej w kompozycjach Fryderyka Chopina. Podkreślając zależności między badaniem muzyki, zwyczajów i obrzędów, opracowała typologię i systematykę pieśni ludowych.

Została uhonorowana Złotym Krzyżem Zasługi (1952), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem 10-lecia Polski Ludowej (1955), Nagrodą im. Oskara Kolberga (Kategoria V. Działalność naukowa, dokumentacyjna, animacja i upowszechnianie kultury ludowej, dziedzina: Działalność naukowa, upowszechnianie, animacja). W 1955 roku otrzymała wspólnie z Marianem Sobieskim Doroczną Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich. 

aktualizacja: 2015 (Maria Kominek-Karolak)

Literatura

Dahlig Piotr, Sobieska Jadwiga, w: Encykolpedia Muzyczna PWM, część biograficzna pod red. E. Dziębowskiej, t. Sm-Ś, PWM, Kraków 2007

Polmic

Rynek Starego Miasta 27
00-272 Warszawa
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

tel: +48 785 370 000

Wsparcie projektu

Modernizacja strony odbywa się dzięki wsparciu Ministra Edukacji i Nauki w ramach programu Nauka dla społeczeństwa II.

Logo Ministerstwa NiSW program Nauka dla społeczeństwa

Nasze social media



© All rights reserved. POLMIC
Do góry