Szeremeta Ryszard
-
kompozytor, wykonawca
kompozytor, wokalista jazzowy, wydawca muzyczny i impresario; ur. 5 maja 1952, Kraków. Studiował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie: w latach 1971-76 – kompozycję u Lucjana Kaszyckiego, w latach 1972-75 – dyrygenturę u Jerzego Katlewicza, w latach 1974-76 był pierwszym uczniem i absolwentem Józefa Patkowskiego, założyciela i wieloletniego kierownika Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia (powstałego w 1959 roku, czwartego w Europie centrum muzyki elektronicznej). Doskonalił swoje umiejętności również pod okiem Zbigniewa Bujarskiego, Mieczysława Drobnera, Zbigniewa Jeżewskiego, Tadeusza Machla, Krzysztofa Meyera, Krystyny Moszumańskiej-Nazar, Józefa Rychlika, Bogusława Schaeffera i Marka Stachowskiego.
Swoje umiejętności i wiedzę kształtował podczas licznych staży oraz stypendiów w największych ośrodkach muzyki elektronicznej na świecie. W 1982 roku odbył podyplomowe studia kompozytorskie w Guildhall School of Music and Drama w Londynie pod kierunkiem Alfreda Niemana i Roberta Saxtona. W 1986 roku wyjechał na staż komputerowy w Elektronmusikstudion w Sztokholmie, gdzie pracował pod kierunkiem Larsa Gunnara Bodina i Tamasa Ungvary'ego, zaś w 1991 roku przebywał jako kompozytor-rezydent w Międzynarodowym Instytucie Muzyki Elektroakustycznej w Bourges (Institut international de musique électroacoustique) we Francji pod kierunkiem Françoise Barrière.
Szeremeta za swoje kompozycje był wielokrotnie nagradzany w kraju i za granicą: otrzymał m. in. Grand Prix Konkursu Młodych Kompozytorów im. Tadeusza Bairda (1977), nagrodę Konkursu Radiofonii Polskiej (1979), nagrodę w Konkursie Muzyki Elektroakustycznej w Bourges (1981), nagrodę w Konkursie Muzyki Elektronicznej w Varèse (1984), nagrodę im. Henryka Warsa za całokształt dorobku kompozytorskiego przyznaną przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS (1987), nagrodę w Konkursie Międzynarodowej Trybuny Elektroakustycznej w Oslo (1989), nagrodę Trybuny Europejskiej Unii Radiowej w Budapeszcie (1995).
Przełomowy wpływ na jego edukację muzyczną i karierę wywarły trzy wydarzenia. Pierwszym z nich była współpraca z Lucjanem Kaszyckim, dzięki której Szeremeta uzyskał możliwość nagrania dla Telewizji Polskiej swojej pierwszej partytury graficznej (Tygodniówka, 1971). Utwór wykonała słynna krakowska grupa jazz-rockowa "Laboratorium” Janusza Grzywacza pod batutą kompozytora. Dla 19-letniego studenta pierwszego roku akademii muzycznej stanowiło to nie lada osiągnięcie, ale przede wszystkim zadecydowało o rozpoznawalności Szeremety na europejskim rynku muzycznym. Kolejnymi kamieniami milowymi w zawodowym życiu kompozytora było asystowanie profesorowi Jerzemu Katlewiczowi w Filharmonii Krakowskiej przy pracy nad prawykonaniami dzieł Krzysztofa Pendereckiego oraz prezent od prof. Patkowskiego w postaci walizkowego syntezatora dźwięku – kultowego Mini Synthi. To przenośne, elementarne laboratorium syntezy wysokości i barwy dźwięku ostatecznie zdeterminowało karierę Szeremety.
W 1977 roku, zaraz po dyplomie, kompozytor otrzymał Grand Prix Konkursu Młodych Kompozytorów im. Tadeusza Bairda za utwór Wszytki Płacze. Nagrodą w konkursie było roczne stypendium kompozytorskie w USA, na które jednak Szeremeta nie mógł wyjechać ze względu na wprowadzenie w Polsce stanu wojennego w grudniu 1981 roku.
W tym samym czasie rozpoczął także współpracę z kwartetem wokalnym "Novi Singers”, z którym od 1976 aż do rozwiązania formacji w roku 1985 nagrywał i koncertował w Polsce i za granicą wspólnie z Ewą Wanat, Waldemarem Parzyńskim i Januszem Mychem, m.in. podczas Festiwalu Jazzowego Jazz Jamboree w Warszawie oraz Międzynarodowego Festiwalu Jazzowego w Montreux w Szwajcarii. Praca z "Novi Singers” zaowocowała przygotowaniem wielu transkrypcji i opracowań wokalnych polskiej muzyki ludowej, kolęd i mazurków Fryderyka Chopina. W 2001 reaktywowany zespół wystąpił na Festiwalu "Warszawska Jesień”. Współtworzył również grupę wokalną In Tune, dla której stworzył suitę jazzową Gwiazdozbiór (PolJazz).
Istotnym etapem w karierze Ryszarda Szeremety była współpraca z Andrzejem Trzaskowskim, dla którego w latach 1979–1986 skomponował wiele utworów wykonywanych później przez Orkiestrę Jazzową Studio S-1 Polskiego Radia. W latach 1985–1999 koncertował z trio "Crossover”, które tworzył wraz z Janem Pilchem, Davidem Pituchem i Jarosławem Kapuścińskim.
Ryszard Szeremeta jest uważany za prekursora śpiewu scatem w Polsce.
Epizod śpiewaczy był jednak jedynie czymś w rodzaju muzycznej przygody, ponieważ najistotniejszą dziedzinę w twórczości Szeremety stanowiła muzyka eksperymentalna. Kompozytor zadebiutował na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień" w roku 1981 utworem symfonicznym Advocatus diaboli pod batutą Andrzeja Markowskiego. W latach 90-tych XX wieku był członkiem Komisji Repertuarowej Festiwalu "Warszawska Jesień”. W ramach Festiwalu zaprezentowano dziewięć prawykonań jego utworów, w tym Triple Concerto for 3-tape exposition z 1995 roku, nagrodzony w konkursie Europejskiej Unii Nadawców Telewizyjnych i włączony przez jury Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej do programu Światowych Dni Muzyki Seul 1997. Jego kompozycje wykonywano podczas imprez muzycznych na całym świecie, m.in. w Lincoln Center w Nowym Jorku i na Uniwersytecie Pensylwanii w Filadelfii.
Od roku 1989 był wydawcą szwajcarskiego wydawnictwa multimedialnego Arcadia Music Services International, którego nakładem ukazało się jego dziesięć płyt monograficznych. Szeremeta jest pierwszym polskim kompozytorem, którego twórczość w całości rejestrowana była cyfrowo (od końca lat 70-tych XX w.).
W latach 1999–2010, na zaproszenie Wojciecha Kępczyńskiego (reformatora Teatru Muzycznego Roma), prowadził działalność impresaryjną. Dla Teatru Roma wylicencjonował w Anglii, Francji i USA musicale: Miss Saigon‚ Grease‚ Koty‚ Taniec Wampirów Romana Polańskiego, Upiór w Operze oraz Nędzników.
Szeremeta należy do grona prekursorów muzyki elektronicznej, eksperymentalnej i elektroakustycznej w Polsce, czego wyrazem było sprawowanie przez niego (z rekomendacji prof. Józefa Patkowskiego) funkcji kierownika Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia w Warszawie w latach 1985–1999.
Skomponował także wiele utworów na potrzeby filmu oraz muzyki rozrywkowe, w tym dla Besta Film, ARD, ZDF, SDF, Arte oraz 3Sat.
Od 1976 roku należy do Związku Kompozytorów Polskich; w latach 90-tych XX wieku pełnił funkcję wiceprezesa. Od 1986 jest członkiem Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Elektroakustycznej w Bourges.
aktualizacja: 2002, 2008 (Małgorzata Kosińska), 2017, 2022 (Wiktoria Antonczyk)
Kanał Kompozytora na YouTube: https://www.youtube.com/playlist?list=PLpz4EUGm7NBE1aQLQvET76kvjLWn3OWZi
Kompozycje
Kompozycje napisane dla orkiestry jazzowej Studia S-1 Andrzeja Trzaskowskiego z lat 1979-1986:
Dingo Dog
Bezwietrzny sobotni dzień
Rajski ptak i ja
Pełną parą
Zambo
The ancient guildhall
The Barbican
Folk Disco Cybernetic
Koncert na klarnet i big band
Nowy rok minął
From Hendon to Clapham
Zygmunt Stary
Sax, sax
Spring garden
Ready
Steady
Go
Swiss cottage
Break smash
Just a moment
Malina
Milczek
Mr Anderson
The Frog
Samba Blond
Czekam na cud (słowa: E. Żylińska)
Człowiek, człowiek (J. Wołek)
Dom w Alei Róż (A. Mogielnicki)
Duet liryczny (R. M. Groński)
Firma Ja i Ty (A. Mogielnicki)
Już nie ma dzikich plaż (K. Logan-Tomaszewski)
W tonacji A-dur (W. Młynarski)
Wielki szary nikt (E. Żylińska)
Wolniej (J. Wołek)
Wsiadaj na miotłę (W. Młynarski)
Bitwa Racławicka, reż. M. Sieński (1985)
Krok od przepaści, reż. M. Sieński (1985)
Czarny błysk, reż. W. Giersz, K. Giersz, J. Gałązkowski (1986)
Po obu stronach muru, reż. M. Sieński (1987)
Wymarsz, reż. W. Ronisz (1988)
Gra złudzeń, reż. M. Sieński (1988)
Witkacego wywoływanie duchów, reż. K. Urbański (1989
Lunapark, reż. K. Urbański (1989)
Kadisz. Ostatni Żydzi z Szargorodu, reż. S. Krzemiński, M. Siemieński (1992)
Bilet do wieczności, reż. E. Borzęcka (1992)
Pośmiertny triumf Władysława Strzemińskiego, reż. H. Kramarczuk (1993)
Dzieci Tundry, reż. J. Śladkowski (1994)
Calineczka, reż. A. Hofman (1994)
Dzika Syberia, reż. J. Śladkowski (1994)|
Podróż do Soczi, reż. J. Śladkowski (1994)
Upiory ze złotego Kręgu, reż. J. Śladkowski (1994)
Granica. Galicyjskie losy, reż. M. Bucka, J. Vietig (1994)
Tajmyrski pamiętnik, reż. J. Śladkowski (1994)
Czarnobyl. Klątwa piołunu, reż.S. Krzemiński (1994)
Zemsta wróżki, reż. Z. Wardejn (1995)
Pokój z widokiem na śmierć, reż. G. Siedlecki (1995)
Auschwitz 50 lat później, reż. M. Bucka (1995)
Sprawiedliwi, reż. M. Wiśnicka (1996)
My tutejsi. Białoruskie granice, reż. M. Bucka (1996)
Przeszłość dla przyszłości. Rodzina Czartoryskich, reż. M. Bucka (1996)
To wszawe nagie życie, reż. H. Blumenberg (1997)
Wódka, reż. M. Bucka (1999)
Szpital Dzieciątka Jezus, reż. N. Dragović, G. Siedlecki (1999)
Ural – granica między Europą a Azją, reż. H. Kramarczuk (2000)
Centrum Nadziei, reż. S. Kuźnik, M. Mierzejewska, G. Siedlecki, D. Szymańska-Szymura (2000)
Okrutny talent. Fiodor Dostojewski, reż. M. Bucka, O. Grunnert (2000)
Byli żołnierzami „Jodły”, reż. W. Ronisz (2000)
Rosyjskie bogi, reż. M. Bucka (2000)
Adam i Ewa, reż. A. Hałasińska, P. Chmielewski, J. Skoczeń, J. Gauer, W. Hoflik, H. Rizvi, J. Sarnacki, A. Srebrzyński, F. Zylber (2000-2001)
Złoto carów, reż. M. Bork, M. Bucka (2001)
Klątwa skarbu Inków, reż. K. Lang (2001)
Obcy na Mazurach (2002)
Lew Tołstoj, reż.M. Bucka, O. Gunnert (2002)
Lew Tołstoj większy od innych, reż. M. Bucka, O. Gunnert (2002)
Towarzyszka żona, reż. M. Bucka (2003)
Adopcje, reż. D. Jarzyna, M. Gajczak (2003-2004)
Warto kochać, reż. N. Dragović, J. Sarnacki, J. Kidawa-Błoński, G. Braun, K. A. Burger, P. Chmielewski, M. Męczkowski, W. Beszłej (2005-2006)
Żołnierze wyklęci, reż. W. Ronisz (2006)