Skip to main content

Szwajgier Krzysztof

Szwajgier Krzysztof

  • Kompozytor, Muzykolog

teoretyk muzyki, kompozytor, pedagog; ur. 16 marca 1944, Lublin.

Jest absolwentem Liceum Muzycznego w Lublinie. W latach 1963-1968 studiówał teorię muzyki u Bogusława Schaeffera w krakowskiej Akademii Muzycznej (praca magisterska Typologia idei kompozytorskich w latach 1948–1968 na przykładzie muzyki studyjnej). Dla ugruntowania wiedzy w zakresie struktur dźwiękowych zwrócił się do dra Macieja Zalewskiego i Instytutu Izomorf w Warszawie, otrzymując uprawnienia instruktora tej nowatorskiej notacji. W 2003 uzyskał stopień doktora (praca doktorska Muzyka unistyczna Zygmunta Krauzego, napisana pod kierunkiem prof. dra hab. Mieczysława Tomaszewskiego), a w 2014 - doktora habilitowanego w dziedzinie sztuk muzycznych, w dyscyplinie artystycznej: kompozycja i teoria muzyki (specjalność: teoria muzyki).

W latach 1971-1973 pełnił funkcję redaktora informatora dla fanów swinga w oddziale krakowskim Polskiego Stowarzyszenia Jazzowego.

Od 1973 wykładowca przedmiotów teoretycznych w Akademii Muzycznej w Krakowie, od 2008 także w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W latach 1970-1983 kierownik muzyczny Teatru STU w Krakowie, w 1991-2010 Teatru Ludowego w Krakowie, w 1992–1998 konsultant muzyczny Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.

Stworzył muzykę do ponad 100 spektakli, współpracując z teatrami krajowymi i zagranicznymi. Podczas Festiwalu XXIII Opolskie Konfrontacje Teatralne zdobył nagrodę za muzykę do spektakli Pan Jowialski wg Aleksandra Fredry w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie i Dziady albo młodzi czarodzieje wg Adama Mickiewicza w Teatrze im. Jana Kochanowskiego w Opolu. Współtwórca spektakli teatru alternatywnego, szczególnie zainteresowany twórczością Gombrowicza (Iwona - księżniczka burgunda, Paryż 1992; Operetka, Meksyk 1979; Ślub, Łódź 1990; Buch-Bach, Radom 2002).

W teorii muzyki koncentruje się na zagadnieniach analizy strukturalnej, intermediów, procesu twórczego, teatru alternatywnego, aksjologii muzycznej, jazzu, postmodernizmu, sonoryzmu, minimalizmu, unizmu. Autor książki Obrazy dźwiękowe muzyki unistycznej poświęconej związkom malarsko-muzycznym między twórczością Zygmunta Krauze i Władysława Strzemińskiego.

W kompozycjach przeważają utwory solistyczne lub kameralne powiązane z akcją wykonawców. Do takich należy mini-opera Na bosaka wg Ferdydurke Witolda Gombrowicza (1983), m.in. towarzysząca festiwalowi „Warszawska Jesień” w 1984.

Członek i współzałożyciel Polskiego Towarzystwa Estetycznego (2002). Członek komisji repertuarowej Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień" (od 1998). W latach 2008-2009 zasiadał w jury Nagrody Mediów Publicznych w dziedzinie współczesnej muzyki poważnej OPUS.

W 2007 uhonorowany srebrnym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Wiktoria Antonczyk (2022)

Twórczość

Teorię muzyki rozumie – za Mieczysławem Tomaszewskim – jako dziedzinę o rozległej perspektywie problemowej, w metodologii zaś oferującej spektrum różnorodnych narzędzi badawczych i kreacyjnych, od ścisłych, skomputeryzowanych analiz, po eseistyczny styl hermeneutycznych odkryć. W wielu przypadkach przekazanie istotnych aspektów twórczości muzycznej nie może obyć się bez języka metaforycznego oraz postawy pokrewnej postulatom nowej muzykologii, czy – ogólniej biorąc – tzw. zwrotu humanistycznego w nauce.

Osobny cykl publikacji poświęcił założeniom teoretycznym muzyki unistycznej, inspirowanej unizmem malarskim Władysława Strzemińskiego, analizując związki między ideowymi założeniami a techniczną ich konkretyzacją, także podświadomą, w praktyce kompozytorskiej. Stały się one m.in. przedmiotem dociekań na temat podstaw teoretycznych zjawiska brzmienia, esencjalizmu muzycznego i sonoryzmu.

Celem jego publikacji jest wyodrębnienie, dookreślenie i zestawienie w kontekstowych relacjach emblematycznych cech nurtów konstytuujących obszar najnowszej twórczości polskich kompozytorów: sonoryzm – w paradygmacie modernistycznym – oraz postsonoryzm, intermedialność i esencjalizm w łonie postmodernizmu.

W swoich pracach jako pierwszy wyodrębnił cechy idiomatyczne sonoryzmu dookreślające go jako kierunek artystyczny. Przedstawił projekt dwupodziałowej (realneabstraktowe, referencjalneareferencjalne) teorii brzmienia. Wskazał na samodzielność nurtu sonoryzmu jako polskiego osiągnięcia koncepcyjnego o randze światowej. Wyodrębnił trzy równolegle rozwijające się nurty konstytuujący paradygmat muzycznego postmodernizmu, jakimi są esencjalizm (minimalizm, redukcjonizm, naturalizm), tradycjonalizm (postmoderna, nowy romantyzm, polistylistyka) i transawangarda (późny modernizm, neoawangarda, neomodernizm). Wskazał na ontyczną chwiejność kategorii muzycznej intermedialności oraz na potencjalność interpretacyjną ujęcia klawiatury muzycznej jako interfejsu. Sformułował cechy esencjalizmu muzycznego w postaciach redukcyjnej i esentycznej. Zdefiniował proces przemiany paradygmatycznej dzieła na przykładzie genezy minimalizmu polskiego i amerykańskiego. Zdefiniował również prymarną dychotomię archearte jako podstawy paradygmatycznej wielorakich zjawisk muzycznych.

Wiktoria Antonczyk

Kompozycje

Microdissonanze na klarnet i taśmę (1972)

Artyści na taśmę (1975)

Polonaise na skrzypce elektryczne, gitarę 12-strunową i gitarę basową (1976)

Psalmy na chór żeński do słów Jana Kochanowskiego (1977)

Mapa pogody na recytatora i wielką orkiestrę do słów Jarosława Iwaszkiewicza (1978)

Święta Rzeko na baryton i wielką orkiestrę do słów Stanisława Wyspiańskiego (1979)

Kiedy ziemia i niebo przeminą na 16-głosowy chór do słów Jarosława Iwaszkiewicza (1980)

Aria na głos solo (1981)

Canti na chór a cappella (1982)

Na bosaka, opera kameralna wg Ferdydurke Witolda Gombrowicza (1983)

Et l'unique cordeau des trompettes marines na głos i instrumenty wg Guillaume Apollinaire'a  (1988)

Tańce i figury dworskie na trio smyczkowe (1996)

Sytuacja akusmatyczna dla referenta, z użyciem pewnej ilości dźwięków (1997)

Simulacrum na mały skład instrumentalny (1998)

A Flower à propos Cage'a na perkusję  (1999)

La sorpresa na skrzypce i instrument towarzyszący (2001)

Tao na 4 instrumenty dęte drewniane i taśmę (2002)

Muzyka dla teatru dramatycznego:

Bamba w oazie Tongo w reż. Stanisława Ochmańskiego (1968)

Chcę być duży w reż. Stanisława Ochmańskiego (1968)

Spadanie w reż. Krzysztofa Jasińskiego (1970)

Misie Ptysie w reż. Stanisława Ochmańskiego (1970)

Osiołek Plusz w reż. Stanisława Ochmańskiego (1970)

Sennik polski w reż. Krzysztofa Jasińskiego (1972)

Liczę do trzech w reż. Zygmunta Smandzika (1972)

Exodus w reż. Krzysztofa Jasińskiego (1975)

Ptaki w reż. Ryszarda Majora (1975)

Beatrix Cenci w reż. Mai Wachowiak (1975)

Sklepy cynamonowe w reż. Ryszarda Majora (1976)

Dekameron w reż. Jerzego Michalaka (1977)

Operetka w reż. Krzysztofa Jasińskiego (1979)

Kieszonkowe przygody w reż. Wojciecha Kobrzyńskiego (1979)

Tajna misja w reż. Krzysztofa Jasińskiego (1980)

Donkichoteria w reż. Krzysztofa Jasińskiego (1980)

Przed sklepem jubilera (1981)

Hiob w reż. Tadeusza Malaka (1983)

Na bosaka w reż. Krzysztofa Jasińskiego (1984)

Pozowanie do portretu w reż. Bogdana Rudnickiego (1985)

Adrianne Lecouvreur w reż. Bogdana Hussakowskiego (1985)

Alicja w Krainie Czarów w reż. Wojciecha Kobrzyńskiego (1985)

Proces w reż. Jerzego Hutka (1985)

Dom, który zbudował Jonathan Swift w reż. Adolfa Weltschka (1986)

Hanusia i mysz Pompeusz w reż. Leszka Czarnoty (1986)

Wesele w reż. Bogdana Hussakowskiego (1987)

Poszukiwania w reż. Konstantego Rożka (1988)

Niebezpieczne związki w reż. Bogdana Hussakowskiego (1988)

Dzień gniewu w reż. Romany Bobrowskiej, Henryka Giżyckiego (1988)

Sen srebrny Salomei w reż. Bogdana Hussakowskiego (1989)

Doktor Żywago w reż. Zbigniewa Wilkońskiego (1989)

Policja w reż. Rafała Maciąga (1990)

Ślub w reż. Bogdana Hussakowskiego (1990)

Amadeusz w reż. Waldemara Zawodzińskiego (1991)

Wielki człowiek do małych interesów w reż. Rafała Maciąga (1991)

Markietanki, czyli kobiety na tyłach w walce o pokój w reż. Krzysztofa Jasińskiego (1991)

Iwona, księżniczka Burgunda w reż. Bogdana Hussakowskiego (1992)

Przerżnąć sprawę w reż. Roberta Scaniana (1992)

Szkoła mężów w reż. Rafała Maciąga (1992)

Celestyna w reż. Waldemara Zawodzińskiego (1992)

Baśń o zaklętym jaworze w reż. Krzysztofa Orzechowskiego (1993)

Iluzja komiczna w reż. Bogdana Hussakowskiego (1993)

Czerwone nosy w reż. Włodzimierza Nurkowskiego (1993)

Tańce w Ballybeg w reż. Bogdana Hussakowskiego (1993)

Notatki z podziemia w reż. Krzysztofa Rogoża (1994)

Oleanna w reż. Paula Lamperta (1994)

Dziady (część II i IV) w reż. Adama Sroki (1994)

Trzy wieki miłości do zwierząt w reż. Rafała Maciąga (1994)

Mąż i żona w reż. Włodzimierza Nurkowskiego (1995)

Koniec i początek w reż. Andrzeja Kierca (1995)

Powrót smoka wawelskiego w reż. Jerzego Zonia (1995)

Cud w Alabamie w reż. Elżbiety Karkoszki (1995)

Niebo-piekło w reż. Agnieszki Glińskiej (1995)

Lekarz mimo woli w reż. Tomasza Obary (1996)

Romolo il Grande w reż. Giovanniego Pampiglione (1996)

Trzy wysokie kobiety w reż. Bogdana Hussakowskiego (1996)

Maska w reż. Ziuty Zającówny (1996)

Zimowa opowieść w reż. Bogdana Hussakowskiego (1996)

Wieczór Trzech Króli w reż. Macieja Prusa (1996)

A właśnie tak! Ballady Roberta Burnsa w reż. Tadeusza Zięby (1996)

Toksyczni rodzice w reż. Inki Dowlasz (1996)

Dożywocie w reż. Tomasza Obary (1996)

Tak jest, jak się Państwu zdaje w reż. Bogdana Hussakowskiego (1997)

Wielka magia w reż. Bogdana Hussakowskiego (1997)

Pan Jowialski w reż. Krzysztofa Orzechowskiego (1997)

Dziady albo młodzi czarodzieje w reż. Adama Sroki (1997)

Koniec wieku w reż. Włodzimierza Nurkowskiego (1998)

Kwiaty zła w reż. Adama Sroki (1998)

Wieczór kawalerski w reż. Janusza Szydłowskiego (1998)

Spętani w reż. Bogdana Hussakowskiego (1998)

Alicja po drugiej stronie lustra w reż. Iwony Kempy (1998)

Bici biją w reż. Inki Dowlasz (1998)

Pterodactyle w reż. Piotra Chołodzińskiego (1999)

Godzina, w której nie wiedzieliśmy nic o sobie nawzajem w reż. Piotra Cieślaka (1999)

Balladyna w reż. Adama Sroki (1999)

Odlot w reż. Inki Dowlasz (2001)

Romeo i Julia w reż. Adama Sroki (2001)

Prywatna klinika w reż. Jerzego Fedorowicza (2002)

Księżniczka Turandot w reż. Katarzyny Deszcz (2002)

Przygody Pędrka Wyrzutka  w reż. Małgorzaty Bogajewskiej (2003)

Życie: trzy wersje w reż. Włodzimierza Nurkowskiego (2003)

Sytuacja bez wyjścia w reż. Inki Dowlasz (2003)

Betlejem – misterium na Boże Narodzenie w reż. Włodzimierza Nurkowskiego (2003)

Biznes w reż. Jerzego Fedorowicza (2004)

Stara kobieta wysiaduje w reż. Henryka Baranowskiego (2007)

Niezwykły dom pana A., czyli skradzione dźwięki w reż. Włodzimierza Nurkowskiego (2007)

Pół żartem, pół sercem w reż. Włodzimierza Nurkowskiego (2008)

Niezwykły dom pana A. w reż. Włodzimierza Nurkowskiego (2010)

Muzyka dla teatru telewizji:

Sprawa kobiet w reż. Bogdana Hussakowskiego (1995)

Ewa w reż. Bogdana Hussakowskiego (1998)

(i inne)

Polmic

Rynek Starego Miasta 27
00-272 Warszawa
e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

tel: +48 785 370 000

Wsparcie projektu

Modernizacja strony odbywa się dzięki wsparciu Ministra Edukacji i Nauki w ramach programu Nauka dla społeczeństwa II.

Logo Ministerstwa NiSW program Nauka dla społeczeństwa

Nasze social media



© All rights reserved. POLMIC
Do góry