Filharmonia Narodowa

Filharmonia Warszawska powstała w 1901 roku z inicjatywy grona polskich arystokratów, finansistów i przedstawicieli świata muzycznego, m.in.: Natalii, Stefana i Stanisława Lubomirskich, Maurycego i Tomasza Zamoyskich, Władysława Tyszkiewicza, Leopolda Juliana Kronenberga, Ludwika Grossmana, Emila Młynarskiego, Aleksandra Rajchmana i Mariana Sokołowskiego. Gmach instytucji – w stylu eklektycznym, wzorowany na Operze Paryskiej – zaprojektował architekt Karol Kozłowski.

Koncert inauguracyjny Filharmonii odbył się 5 listopada 1901 roku. Orkiestra Filharmonii pod batutą Emila Młynarskiego zaprezentowała wyłącznie polska muzykę, a jako soliści wystąpili: Wiktor Grąbczewski (bas) oraz Ignacy Jan Paderewski, światowej sławy pianista, kompozytor i przyszły mąż stanu.

Orkiestra koncertowała z wieloma najsłynniejszymi artystami tamtej doby. Odbyły się w niej I, II i III Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina (1927, 1932, 1937), I Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego (1935), I Powszechny Festiwal Sztuki Polskiej (1937) oraz (częściowo) XVII Festiwal Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (1939).

II wojna światowa przerwała działalność Filharmonii Warszawskiej – jej budynek uległ zniszczeniu. Zespół odtworzono po wojnie w sezonie 1947/48. Odbudowę gmachu, w zupełnie odmiennym stylu, ukończono w roku 1955. W dniu 21 lutego, z okazji inauguracji sezonu w nowej siedzibie, Filharmonia Warszawska została uhonorowana mianem Filharmonii Narodowej.

W następnych latach skład orkiestry poszerzono, a salę koncertową wyposażono w organy. Zorganizowano też profesjonalny chór mieszany, którego kierownictwo objął Zbigniew Soja. Po wojnie dyrektorami artystycznymi Filharmonii byli: Olgierd Straszyński (1945-1946), Andrzej Panufnik (1946-1947), Jan Maklakiewicz (1947-1948), Witold Rudziński (1948-1949), Władysław Raczkowski (1949-1950), Witold Rowicki, który zreorganizował zespół i nadał mu dzisiejszy, współczesny kształt (1950-1955 i 1958-1977), Bohdan Wodiczko (1955-1958), Kazimierz Kord (1977-2001), Antoni Wit (2002-2013), Jacek Kaspszyk (2013-2019), Andrzej Boreyko (2019-2024).

Ogromny dorobek koncertowy zespołów Filharmonii obejmuje ponad 150 tras na pięciu kontynentach, dzięki czemu instytucja ta stała się ambasadorem kultury narodowej. Dzieła polskich twórców artyści Filharmonii Narodowej prezentowali w takich najsłynniejszych ośrodków muzycznych świata, jak: Carnegie Hall, Chicago Symphony Hall, Berliner Philharmonie, Royal Festival Hall, Suntory Hall, La Scala, La Fenice, Musikverein.

Filharmonia Narodowa ma na swoim koncie liczne nagrania dla polskich i zagranicznych firm płytowych: dla Polskich Nagrań, Deutsche Grammophon, Philips i CD Accord. Nagrania dla tej ostatniej firmy zdobyły szereg nagród i wyróżnień. Polską muzykę reprezentują na tych płytach dzieła Fryderyka Chopina, Karola Szymanowskiego, Henryka Mikołaja Góreckiego, Witolda Lutosławskiego, Wojciecha Kilara, Andrzeja Panufnika, Krzysztofa Pendereckiego i Pawła Szymańskiego, a repertuar światowy – to m.in. komplet symfonii Ludwiga van Beethovena. Nagrania m.in. utworów Siedem bram Jerozolimy Krzysztofa Pendereckiego oraz Requiem – Missa pro defunctis Romana Maciejewskiego były światowymi premierami fonograficznymi.

Filharmonia Narodowa organizuje wiele koncertów symfonicznych, recitali i wieczorów kameralnych w każdym sezonie, których wykonawcami są najwybitniejsi muzycy polscy, a także artyści z całego prawie świata.

Filharmonia Narodowa pełni również rolę edukacyjną, organizując tysiące koncertów w szkołach i ośrodkach kultury na terenie całej Polski.

Ta reprezentacyjna instytucja życia muzycznego w Polsce, którą odwiedzają melomani z całego świata, dysponuje dwiema salami: Koncertową (z 1072 miejscami) i Kameralną (z 378 miejscami).

W tych salach oraz w przylegających do nich foyer organizowane są koncerty specjalne oraz kongresy, sympozja, ekspozycje i spotkania.

W 2022 Filharmonia Narodowa uhonorowana została najważniejszym odznaczeniem resortowym, jakim jest Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, "za realizację szlachetnej misji przybliżania społeczeństwu kultury na najwyższym poziomie".

aktualizacja: 2002, 2010 (Zespół POLMIC), 2014 (Aleksandra Braumańska), 2019, 2022, 2024 (Wiktoria Antonczyk)