Narodowy Instytut Fryderyka Chopina

Narodowy Instytut Fryderyka Chopina powołany został decyzją polskiego parlamentu, zgodnie z Ustawą z dnia 3 lutego 2001 roku o ochronie dziedzictwa Fryderyka Chopina. W 2005 roku, na mocy porozumienia z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przejął część dotychczasowych uprawnień Towarzystwa im. Fryderyka Chopina.

Do podstawowych zadań realizowanych przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina należy budowanie pozytywnego wizerunku naszego kraju na arenie międzynarodowej poprzez kultywowanie i ochronę dziedzictwa Fryderyka Chopina – postaci symbolizującej w świecie szczytowe osiągnięcia kultury europejskiej, a także zapewnienie stałej obecności jego muzyki w polskim życiu kulturalnym. Realizując wskazania Sejmu Instytut inicjuje i prowadzi badania nad twórczością i postacią Fryderyka Chopina, chroni i promuje jego pamięć i dzieło (przy Instytucie działa Kapituła Ochrony Wizerunku i Nazwiska Fryderyka Chopina), gromadzi i opracowuje archiwalia i obiekty muzealne związane z artystą. Sprawuje opiekę nad nowoczesnym Muzeum Fryderyka Chopina w Zamku Ostrogskich w Warszawie oraz jego oddziałami – Salonikiem Chopinów na Krakowskim Przedmieściu i Domem Urodzenia Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli.

Pierwszą inicjatywą Instytutu było powołanie corocznych Międzynarodowych Konferencji Chopinowskich, które zmobilizowały muzykologiczny świat do badań i nowych interpretacji dzieła Chopina. Osiem edycji (2001-2008) zwieńczył w 2010 roku III Międzynarodowy Kongres Chopinowski, w którym wzięli udział najwybitniejsi chopinolodzy z całego świata.

Wśród działań Narodowego Instytutu służących promowaniu i upowszechnieniu znajomości muzyki Fryderyka Chopina wysoką rangę zyskał zainaugurowany w 2005 roku w Warszawie festiwal „Chopin i jego Europa”. Utrwalaniu pamięci i znajomości muzyki kompozytora służą też liczne koncerty, wśród nich koncerty urodzinowe, w dniu 1 marca każdego roku. Szczególnym wydarzeniem kulturalnym jest niezmiennie Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina – najważniejszy i najstarszy na świecie konkurs chopinowski (organizowany od 1927 roku, w okresie powojennym przez Towarzystwo im. Fryderyka Chopina, a od 16. edycji w 2010 roku – przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina). Instytut zajmuje się także organizacją niedzielnych koncertów chopinowskich w Żelazowej Woli (maj – wrzesień) oraz koncertów w rocznicę śmierci kompozytora (17 października).

Bogata działalność wydawnicza Instytutu obejmuje publikacje naukowe i popularyzatorskie, płyty oraz nuty. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje pionierski projekt naukowo-wydawniczy Dzieła Chopina. Wydanie faksymilowe. Jego celem jest utrwalenie w druku wszystkich dostępnych rękopisów muzycznych kompozytora i opatrzenie ich naukowym komentarzem (w sześciu językach).

Drugie przedsięwzięcie wydawnicze Instytutu to nagrania Dzieł wszystkich na instrumentach historycznych, które są dźwiękową rekonstrukcją oryginalnego brzmienia utworów Chopina na doskonale zachowanych fortepianach z epoki firmy Erard z 1849 roku i Pleyel z roku 1848. Dwadzieścia jeden płyt z serii The Real Chopin pozwala wejść w świat dźwięków taki, z jakim miał do czynienia i jaki kreował kompozytor. W 2010 roku Instytut rozpoczął publikację nowych serii płytowych: tzw. białej – Dzieła Wszystkie Fryderyka Chopina na instrumentach współczesnych oraz błękitnej – Konkurs Chopinowski – portrety najlepszych, prezentującej nagrania z przesłuchań i koncertów laureatów 16. Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (w serii planowanych jest 10 tytułów).

Ważne miejsce w programie wydawniczym Instytutu zajmuje seria książek pokonferencyjnych, utrwalających i popularyzujących badania z wybranych dziedzin chopinologii, poruszanych na corocznych Międzynarodowych Konferencjach Chopinologicznych. W ramach działalności edukacyjnej publikuje także książki i słuchowiska przeznaczone dla najmłodszych odbiorców i ich rodziców.

Instytut prowadzi również zainicjowane w 2003 roku Internetowe Centrum Informacji Chopinowskiej – www.chopin.nifc.pl. W swojej siedzibie posiada natomiast największą na świecie bibliotekę, fototekę i fonotekę chopinowską.

Kulminacyjnym momentem w działalności Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina były obchody 200. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina w 2010 roku. Z tej okazji Instytut podjął szereg inicjatyw, zarówno w sferze ochrony dziedzictwa kompozytora, jak i jego popularyzacji. Był organizatorem najważniejszych wydarzeń artystycznych i naukowych Roku Chopinowskiego o historycznym znaczeniu: Koncertów Urodzinowych (22 lutego – 1 marca) – serii koncertów skupionych wokół daty 200. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina, III Międzynarodowego Kongresu Chopin 1810-2010. Idee-Interpretacje-Oddziaływania (25 lutego – 1 marca) – największego międzynarodowego projektu naukowego poświęconego osobie i twórczości kompozytora, podczas którego wygłoszono ponad 100 referatów, inauguracji Muzeum Fryderyka Chopina (1 marca) – nowoczesnej placówki odpowiadającej najwyższym standardom muzealnictwa w skali międzynarodowej, uznanej za najnowocześniejsze muzeum biograficzne na świecie, otwarcia Domu Urodzenia Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli wraz z odrestaurowanym parkiem (7, 8, 9 maja), Międzynarodowego Festiwalu Muzycznego „Chopin i jego Europa” (1-31 sierpnia) – najbogatszej jego edycji, na którą złożyło się 56 koncertów z udziałem ponad 1000 wykonawców i wreszcie 16. Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (3-23 października). Na zaproszenie Instytutu ze specjalnymi koncertami przyjechały do Polski tak znaczące zespoły, jak London Symphony Orchestra (16 lutego, Warszawa), Orchestre des Champs-Elysées, Collegium Vocale Gent i Accademia Chigiana Siena pod dyrekcją Philippe Herreweghe, które wystąpiły z nadzwyczajnymi koncertami w 161. rocznicę śmierci Fryderyka Chopina (17, 18 października, Warszawa), czy New York Philharmonic Orchestra, która wystąpiła z udziałem laureata I nagrody 16. Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (27, 28 października, Warszawa). Narodowy Instytut Fryderyka Chopina obecny był także na targach muzycznych MIDEM w Cannes we Francji (24-27 stycznia), gdzie przyznana została statuetka MIDEM Classical Awards w kategorii Special Chopin Awards oraz na targach Expo2010 w Szanghaju – z projektem Let’s Dance Chopin (22 maja). Rok 2010 zaowocował również licznymi publikacjami Instytutu, przeznaczonymi dla zróżnicowanego kręgu odbiorców: dla dzieci (9 tytułów), wydawnictwami albumowymi, popularno-naukowymi, historyczno-biograficznymi i naukowymi (10 tytułów) oraz faksymilami rękopisów muzycznych Chopina (9 tomów). Wydał 14 nowych pozycji fonograficznych, w tym 9 nowych (ostatnich) tytułów płyt w ramach serii The Real Chopin, 2 nowe albumy w ramach tzw. białej serii i 2 pierwsze dwupłytowe albumy w tzw. błękitnej serii, a także dwupłytowy album Chopin i my (we współpracy z Biurem Obchodów Chopin 2010) przeznaczony do celów promocyjnych, zawierający wybrane utwory z tzw. czarnej serii oraz współczesne aranżacje, przede wszystkim jazzowe, inspirowane utworami Fryderyka Chopina. Łącznie Narodowy Instytut Fryderyka Chopina zorganizował w Roku Chopinowskim 124 koncerty, a jego profil na portalu społecznościowym Facebook zgromadził ponad 15 000 fanów.

Anna Iwanicka-Nijakowska (maj 2011)