W Toul w Lotaryngii ukazały się w wersji francuskojęzycznej materiały z konferencji muzykologicznej "Olivier Messiaen w Toul, 1940", która z inicjatywy i pod kierownictwem Jerzego Stankiewicza odbyła się w 2022 roku.

Jej celem było wydobycie mało znanych faktów dotyczących pierwszej niewoli kompozytora w niemieckim Frontstalagu 162 w Toul, gdzie na wielkiej łące ogrodzonej kolczastym drutem kompozytor rozpoczął szkice (wykonane tam na klarnecie przez Henri Akokę) do przyszłego Kwartetu na koniec Czasu, ukończonego w Stalagu VIII A w Görlitz.

W konferencji wzięli udział polscy i francuscy kompozytorzy uczniowie Messiaena – Sławomir Czarnecki, Marta Ptaszyńska, Iradj Sahbai oraz Jakub Polaczyk, muzykolodzy - Małgorzata Woźna-Stankiewicz, Jerzy Stankiewicz i dyplomata Jerzy Mazaraki (syn Mieczysława, polskiego jeńca wojennego razem z Messiaenem w Görlitz), a ze strony francuskiej Marie-Gabrielle Soret (kustosz zbiorów Messiaena w BnF), Vincent Lamarque (kustosz muzeum w Toul), Pascal Vigneron (organista katedry), Michel Gueritte (Association Olivier Messiaen à Fuligny), a także soliści muzycy: Maria Sławek, Piotr Lato, Beata Urbanek, Piotr Sałajczyk (wykonawcy Kwartetu na koniec Czasu) oraz Thomas Bloch (fale Martenota), Dimitri Vassilakis (fortepian), Florian Peter (perkusja).

Trzydniowy program w Sali Urzędu Miasta Toul obejmował dwa dni obrad, trzy koncerty kameralne, trzy pokazy filmów dokumentalnych oraz dwie wystawy - dokumentalną o Messiaenie w Polsce i fotogramów Bolesława Słomkowskiego "Ptaki Messiaena w Polsce". W katedrze św. Stefana w 30. rocznicę śmierci Oliviera Messiaena odbyła się msza św. z wykonaniem jego utworów organowych.

Na zakończenie uczestnicy pod kierunkiem mera Alde Harmanda udali się do odległej o 20 km gminy Germiny, gdzie 22 czerwca 1940 r. Messiaen z współtowarzyszami został wzięty na ziemi francuskiej do niewoli niemieckiej. Delegacja polska złożyła pod przydrożnym krzyżem wieniec w hołdzie pojmanym muzykom.

Wszystkie te wydarzenia zostały opisane w bogato ilustrowanym 200 stronicowym tomie pod redakcją Jerzego Stankiewicza, wydanym przez organizatora konferencji Urząd Miasta w Toul.

Za pomysł konferencji, wprowadzenie nowych faktów do historii miasta w okresie okupacji niemieckiej i powodzenie dobrze przyjętej konferencji Jerzy Stankiewicz otrzymał Złoty Medal Miasta Toul oraz został jego obywatelem honorowym. A Rada Miasta uchwaliła nazwanie jednej z ulic imieniem Oliviera Messiaena.

Jerzy Stankiewicz